اردوغان، رئیس جمهور ترکیه به وزارت امور خارجه این کشور دستور داد سفرای ۱۰ کشور از جمله آمریکا، آلمان و فرانسه را “عناصر نامطلوب” اعلام کند. آلمان و آمریکا به اظهارات اردوغان واکنش نشان دادند.
آلمان، آمریکا، نروژ و پارلمان اروپا و همچنین سیاستمداران آلمانی به اظهارات رئیس جمهوری ترکیه درباره سفرای ۱۰ کشور واکنش نشان دادند.
وزارت خارجه آلمان بلافاصله پس از اظهارات اردوغان اعلام کرد که دولت آلمان گزارش مربوطه را خوانده و در حال رایزنی فشرده با ۹ کشور دیگر برای بحث در مورد تصمیم ترکیه برای اخراج سفیران است.
یک مقام در وزارت خارجه آمریکا نیز اعلام کرد که وزارت خارجه آمریکا منتظر توضیحات شفاف ترکیه درباره اخراج سفیران ۱۰ کشور از جمله آمریکاست.
نروژ، سوئد و هلند هم اعلام کردند که تا کنون هیچ گونه درخواست رسمی از جانب ترکیه در مورد اخراج سفیران خود از آنکارا دریافت نکرده‌اند.
وزارت خارجه نروژ ضمن محکوم کردن اظهارات اردوغان اعلام کرد که سفیر این کشور هیچ اقدامی انجام نداده است که موجب اخراج او شود. نروژ از ترکیه خواسته است به استانداردهای دموکراتیک و حاکمیت قانون پایبند باشد و بر اساس کنوانسیون حقوق بشر اروپا عمل کند.
دیوید ساسولی، رئیس پارلمان اتحادیه اروپا نیز در واکنش به تصمیم ترکیه برای تعیین سفیر ۱۰ کشور به عنوان “عناصر نامطلوب” اعلام کرد که این موضوع نشان دهنده تغییر استبدادی دولت ترکیه است.
واکنش سیاستمداران آلمانی
سیاستمداران احزاب بزرگ آلمان نیز به شدت از اظهارات اردوغان انتقاد کردند.
آلکساندر گراف لامبزدورف، کارشناس مسائل خارجی از حزب دمکرات آزاد در توییتر نوشت که اخراج احتمالی ۱۰ سفیر از جمله سفیر آلمان و بسیاری از متحدان ترکیه در ناتو، غیر عاقلانه و غیردیپلماتیک بوده و انسجام ائتلاف (ناتو) را تضعیف خواهد کرد. این نمی‌تواند تأمین‌کننده منافع اردوغان باشد.
کلاودیا روت، نایب رئیس پارلمان فدرال آلمان (بوندستاگ) از حزب سبزها در واکنش به اظهارات اردوغان خواستار تحریم ترکیه شد. او به خبرگزاری آلمان گفته است که صادرات تسلیحات به ترکیه را باید متوقف کرد.
نوربرت روتگن، کارشناس مسائل سیاست خارجی حزب دموکرات مسیحی آلمان هم از “جنجال باورنکردنی در سیاست خارجی” صحبت کرده و گفته که رئیس جمهور ترکیه کشورش را از اروپا و غرب دور می‌کند.
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه روز شنبه اول آبان (۲۳ اکتبر) در اسکی‌شهر ترکیه برای دومین مرتبه اعلام کرد که حمایت دیپلمات‌های خارجی از عثمان کاوالا، کنشگر حقوق بشری بدون پیامد نخواهد بود.
اردوغان در مقابل هزاران هوادار خود سفیران ۱۰ کشور از جمله آمریکا، آلمان ، فرانسه و شمار دیگری از دولت‌ها را “عناصر نامطلوب” نامیده و از وزارت خارجه خواست که واکنش لازم در این زمینه را نشان دهد. در عرف دیپلماسی بین‌المللی سفیری که “عنصر نامطلوب” خوانده می‌شود، کشور میزبان را ترک می‌کند.
اردوغان اما مهلتی برای “اخراج” دیپلمات‌ها تعیین نکرد و وزارت خارجه این کشور تاکنون اظهارات او را “ناشنیده” گرفت، زیرا این موضوع را رئیس جمهور ترکیه چند روز پیش برای نخستین بار در سفر به آفریقا طرح کرد و وزارت خارجه این کشور تا کنون واکنشی به آن نشان نداده بود.
اردوغان در اسکی شهر خواست خود برای اعلام شدن ۱۰ سفیر به عنوان “عنصر نامطلوب” را تکرار کرد و عثمان کاوالا را به مشارکت در تروریسم متهم کرد و او را “شعبه سوروس” در ترکیه معرفی کرد.
عثمان کاوالا کیست؟
پرونده عثمان کاوالا چهار سال است که به مناقشه‌ای جدی میان کشورهای غربی و ترکیه تبدیل شده است.
عثمان کاوالا بازرگان و کنشگر حقوق بشری است که پشتیبان آزادی رسانه‌ها، حقوق اقلیت‌ها، کردها و جدایی دین از دولت است. او ۶۴ سال دارد و از چهار سال قبل زندانی است. کاوالا از نزدیکی آنکارا و واشنگتن نیز حمایت می‌کند. او در ابتدا به اتهام “تامین مالی و سازماندهی تظاهرات ضد دولتی” در پارک گزی در استانبول در سال ۲۰۱۳ دستگیر شد.
عثمان کاوالا بازرگان و کنشگر حقوق بشری
او در این ارتباط و از جمله به دلیل “تبانی با کردها” دو سال و نیم حبس کشید. سپس در ارتباط با پرونده دیگری دستگیر شد؛ این بار در ارتباط با کودتای نافرجام ترکیه و اتهام “جاسوسی”. او در اکتبر ۲۰۱۷ و هنگام بازگشت از یک جلسه فرهنگی در انستیتو گوته بازداشت شد.
دادگاهی او را در فوریه ۲۰۲۰ از اتهامات مبرا دانست اما در ژانویه سال ۲۰۲۱ دادگاه تجدیدنظر با رد این حکم، تاریخ محاکمه بعدی را ۲۶ نوامبر تعیین کرد. چنانچه او به اتهام جاسوسی محاکمه شود، حبس ابد در انتظارش خواهد بود.
دولت ترکیه اما ادعا می‌کند که کاوالا با فعالیت‌هایش در صدد بی‌ثبات کردن جامعه بوده است. اردوغان با اشاره به جورج سوروس، سرمایه‌گذار و نیکوکار آمریکایی، کاوالا را بارها “شعبه سوروس” خوانده است.
آلمان، آمریکا و فرانسه و هفت کشور دیگر خواستار آزادی کاوالان شدند. واکنش تند اردوغان نسبت به درخواست ۱۰ کشور غربی می‌تواند بحران عمیقی را در مناسبات این کشورها با ترکیه ایجاد کند.
ترکیه عضو ناتو است و هفت کشور از میان این ۱۰ کشور اعضای ناتو هستند. از طرف دیگر این کشور میلیون‌ها پناهجوی سوری را در خاک خود جای داده است و بیشترین تبادلات تجاری را با اتحادیه اروپا و آلمان دارد.
هنوز مشخص نیست که آیا اظهارات اردوغان به اخراج دیپلمات‌ها منجر شود. طبق گزارش بخش ترکی دویچه وله اما این موضوع وزارت خارجه ترکیه را دچار چالش بزرگی کرده است.
طبق اطلاعاتی که بخش ترکی دویچه وله از وزارت خارجه ترکیه به دست آورده، دیپلمات‌های وزارت خارجه تلاش می‌کنند راهی برای این بحران پیدا کنند و گفتند تا کنون تصمیمی برای اخراج ۱۰ سفیر گرفته نشده است.