سازمان دیدهبان حقوق بشر در گزارش تازهای که منتشر کرده میگوید مقامهای طالبان در افغانستان خبرنگاران را تهدید میکنند.
این سازمان در گزارش خود نوشته که مقامهای استخباراتی طالبان برخی خبرنگارانی را که از طالبان انتقاد کردهاند، تهدید به مرگ کردهاند و از خبرنگاران خواستهاند که قبل از انتشار هر گزارشی باید تایید آنها را بگیرند.
این در حالی است که دو روز قبل سرپرست وزارت “امر به معروف و نهی از منکر” دولت طالبان، در یک کنفرانس خبری در کابل “دستورالعمل جدیدی” را برای رسانه های تصویری معرفی کرده که براساس آن زنان از حضور و نقش در نمایشنامههای تلویزیونی ممنوع شدهاند.
پاتریشیا گاسمن، معاون بخش آسیا در دیدهبان حقوق بشر گفته است: “مقررات جدید برای رسانهها و تهدیدهای طالبان علیه روزنامهنگاران نشان دهنده تلاشهای گستردهتر برای خاموش کردن انتقادات از حاکمیت طالبان است… از بین رفتن هر فضایی برای مخالفت و تشدید محدودیتها برای زنان در رسانهها ویرانگر است.
شماری از خبرنگاران به دیدهبان حقوق بشر گفتهاند که بلافاصله پس از انتشار گزارشها در مورد تخلفهای طالبان، توسط مقامات محلی احضار شدهاند. یکی از خبرنگاران که از تفتیش خانهها و ضرب و شتم مردم توسط طالبان شکایت کرده بود، گفت که معاون والی او را به دفتر خود فراخواند و به او گفت که اگر دوباره چنین چیزی را پخش کند، او را “در میدان شهر حلق آویز خواهد کرد”.
شماری دیگر از کارمندان رسانهها گزارش دادهاند که مقامات اطلاعاتی و استخباراتی طالبان، به طور مسلح به دفاتر آنها رفته و به خبرنگاران هشدار دادهاند که در گزارشهای خود هنگام اطلاق به این گروه از کلمه “طالبان” استفاده نکنند، بلکه این گروه را “امارت اسلامی” بنامند.
در یکی از ولایتها، پس از آن که گزارشها مبنی بر تجلیل سراجالدین حقانی، وزیر داخله طالبان از خانوادههای بمبگذاران انتحاری منتشر شد، مقامات اطلاعاتی طالبان به رسانههای محلی دستور دادند که کلمه “بمبگذار انتحاری” را با کلمه “شهید” جایگزین کنند.
در “دستورالعمل” ۸ مادهای جدید طالبان آمده که پخش “فیلمهای مغایر اصول شرعی و افغانی، فیلمهایی که سبب بداخلاقی اجتماعی میشوند، برنامههای تفریحی انتقادی از شخصیتها، انتشار تصاویر نیمهبرهنه مردان، پخش اخبار از سوی زنان بیحجاب و تصاویر پیامبران و صحابه” را در رسانههای تصویری ممنوع است.
طالبان همچنین رسانهها را به ویژه در ولایات تحت فشار قرار دادهاند تا گزارشهای مورد نظر طالبان را منتشر کنند و در برخی موارد به خبرنگاران دستور دادهاند تا با آنها مصاحبه کنند.
یکی از روزنامهنگاران به دیدهبان حقوق بشر گفته است: “بعد از اینکه ما را به مرگ تهدید کردند، آنچه را که گفتند منتشر کردیم. اکنون هم (به دستور طالبان) در ابتدای برنامه آیات قرآن و نعت پخش می کنیم چون از امنیت خود میترسیم.”
بسیاری از رسانهها از ترس دفاتر خود را بستهاند و فقط در فضای مجازی فعالیت دارند.
پیش از این نیز کمیته جهانی حمایت از خبرنگاران ( CPJ) گفته بود که طالبان خبرنگاران افغان و خانوادههای آنها را تهدید، بازداشت و شکنجه میکنند.
اما بلال کریمی، از سخنگویان طالبان، چند هفته قبل نگرانیها و فشارهایی را که خبرنگاران از آن به عنوان تهدید و سانسور یاد می کنند، رد کرد. او به بیبیسی گفت که “امارت اسلامی” با رسانهها میانه خوبی دارد و برای شان اجازه داده است تا در هر مورد و در هر گوشه افغانستان که خواسته باشند، به طور آزادانه فعالیت کنند.
دیدهبان حقوق بشر ولی میگوید فضای مملو از ترس باعث شده مردم اطلاعات در مورد حوادث، مانند اخراج اجباری یا حملات خشونت آمیز توسط طالبان را به اشتراک نگذارند.
روزنامهنگاران گفتهاند که مقامات طالبان به طور معمول درخواستهای آنها را برای دسترسی به اطلاعات نادیده میگیرند یا به سادگی رویدادهای گزارششده را رد میکنند.