حدود ۷۰ درصد تحصیل‌کردگان، پزشکان، پژوهشگران و پرستاران ایران به میزان زیاد تا بسیار زیاد میل به مهاجرت دارند. ناخشنودی از شیوه مملکت‌داری در جمهوری اسلامی یکی از علت‌های مهم تمایل به مهاجرت از ایران عنوان می‌شود.
۴۰ تا ۵۳ درصد شهروندان چهار گروه اجتماعی شامل دانشجویان و فارغ‌التحصیلان، استادان، محققان و پژوهشگران، پزشکان و پرستاران و فعالان حوزه کسب‌و‌کارهای نوپا (استارت‌آپ‌ها) میل خود به مهاجرت از ایران را “بسیار زیاد” عنوان کرده‌اند.
این نتیجه پژوهشی از “رصدخانه مهاجرت ایران” است که خبرگزاری تسنیم، از رسانه‌های نزدیک به سپاه پاسداران، روز یک‌شنبه ۱۱ تیر ماه منتشر کرد.
حدود سه هزار نفر در نظرسنجی این موسسه مشارکت کرده‌اند و حاصل آن قرار است تصویری از وضعیت این چهار گروه در ارتباط با مسئله مهاجرت را ارائه کند.
میل ۷۱ درصد پزشکان و پرستاران به مهاجرت
۷۱ درصد پرسش‌شوندگان گروه پزشکان و پرستاران، و همین میزان از گروه استادان و پژوهشگران میل خود به مهاجرت از ایران را زیاد و بسیار زیاد توصیف کرده‌اند.
در گروه دانشجویان و فارغ‌التحصیلان ۶۶ درصد و از گروه استارت‌آپ‌ها ۶۳ درصد گفته‌اند به میزان زیاد یا خیلی زیاد میل به مهاجرت دارند.
در صدر کسانی که تمایل بسیار زیادی به مهاجرت از ایران ابراز کرده‌اند با ۵۳ درصد استادان و پژوهشگران قرار دارند. رتبه بعدی با ۴۵ درصد به پزشکان و پرستاران اختصاص دارد.
۷۳ درصد پزشکان و پرستاران و ۵۹ درصد دانشجویان و فارغ‌التحصلان شرکت‌کننده در این نظرسنجی نقش تحولات اقتصادی و افزایش شدید تورم در تمایل خود به مهاجرت را بسیار زیاد دانسته‌اند.
مهاجرت در واکنش به شیوه حکومت‌داری
تقریبا در هر چهار گروه “بی‌ثباتی اقتصادی” مهم‌ترین عامل ترغیب آنها به مهاجرت عنوان شده است. برخلاف کارگزاران جمهوری اسلامی که علت اصلی نابسامانی‌ها را تحریم‌های غرب وانمود می‌کنند اکثریت پرسش‌شوندگان از نحوه اداره کشور ابراز نارضایتی می‌کنند.
در میان گروه‌های اجتماعی یاد شده سه گروه نخست ناخشنودی از “شیوه حکمرانی و مملکت‌داری” را دیگر علت مهم تمایل خود به رفتن از ایران و مهاجرت خوانده‌اند.
به گزارش تسنیم در گروه دانشجویان و فارغ‌التحصیلان پنج عامل اصلی میل به مهاجرت به ترتیب اهمیت از این قرارند: «بی‌ثباتی اقتصادی کشور، شیوه حکمرانی و مملکت‌داری، ناامیدی نسبت به آینده، امید به زندگی بهتر در خارج از کشور و وضعیت آزادی‌های اجتماعی و فرهنگی.»
دولت ابراهیم رئیسی که با وعده‌هایی نظیر ایجاد یک میلیون شغل و احداث یک میلیون واحد مسکونی در سال بر سر کار آمد نه تنها در تحقق این وعده‌ها ناکام ماند که باعث جهش بی‌سابقه قیمت کالاهای اساسی و اجاره بها، عمیق‌تر شدن رکود اقتصادی و سقوط تاریخی ارزش پول ملی در برابر ارزهای معتبر جهان شد.
آینده مبهم و ناامیدی از اصلاح امور
بر همین اساس ادامه این وضعیت، بحرانی شدن آن، تاریک بودن چشم‌انداز آینده و ناامیدی از بهبود شرایط علت دیگری است که انگیزه و میل به مهاجرت را افزایش داده است.
پژوهش “رصدخانه مهاجرت ایران” نشان می‌دهد در گروه فعالان استارت‌آپ‌ها “ناامیدی از اصلاح امور کشور، آینده مبهم و عدم امکان برنامه‌ریزی بلند‌مدت (بی‌ثباتی)، شیوه حکمرانی و مملکت‌داری، تامین وضعیت رفاهی و معیشتی مناسب” پنج عامل اصلی تمایل به مهاجرت عنوان شده است.
بنابر این پژوهش، پرسش‌شوندگان گروه استادان و پژوهشگران “بی‌ثباتی اقتصادی، عدم شایسته‌سالاری، سطح درآمد و تناسب آن با هزینه‌ها، امکان شاد زندگی کردن و سلامت اخلاقی جامعه” را پنج عامل افزایش تمایل به مهاجرت ذکر کرده‌اند.
۴۰ تا ۵۰ درصد افراد هر چهار گروه گفته‌اند تمایل به مهاجرت آنها به “تصمیم” تبدیل شده و بین ۲۷ تا ۳۷ درصد نیز هنوز برای تصمیم‌گیری “مردد” هستند.
افزون بر این در بین تمام گروه‌ها فقط ۱۵ تا ۲۳ درصد از تصمیم خود برای ماندن در ایران خبر داده‌اند و اغلب یکی از علت‌های آن را “غم غربت و دوری از وطن” عنوان کرده‌اند.
همچنین تقریبا تمام گروه‌ها هزینه بالای مهاجرت و سختی فراهم کردن شرایط آن را از مهم‌ترین علت‌ها و موانع بالفعل کردن تمایل خود برای زندگی و کار در یک کشور دیگر ذکر می‌کنند.
به عبارت دیگر با ادامه وضعیت کنونی و از دست رفتن کامل امید به آینده و تغییر “شیوه مملکت‌داری” در جمهوری اسلامی، تعداد متخصصان و تحصیل‌کردگانی که بتوانند مهاجرت کنند اما به میل خود در ایران بمانند روز به بروز کاهش می‌یابد.