روزنامه هم‌میهن چاپ تهران در گزارشی از ابعاد مختلف نگهداری دانش‌آموزان معترض بازداشتی در کانون‌های اصلاح و تربیت، فاش کرد که «تعداد زیادی» از آنها به این کانون‌ها منتقل شده‌اند و انتقال آنها از دست‌کم ۲۰ روز پیش اتفاق افتاده است.
مریم کیان ارثی، وکیل دادگستری، که به همراه چهار نفر از همکارانش سه‌شنبه هفته گذشته به کانون اصلاح و تربیت تهران مراجعه کرده، به این روزنامه گفته که «تعداد زیادی از نوجوانان زیر ۱۸ سال» را آنجا دیده‌اند و آنها فقط توانستند وکالت ۱۵ نفر از آنها را به عهده بگیرند.
کانون اصلاح و تربیت در ایران زیر نظر قوه قضاییه قرار دارد و زندانی است برای مجرمان زیر ۱۸ سال.
به گفته خانم کیان ارثی، تعداد دانش‌آموزان پسر بازداشت شده «خیلی بیشتر» از دانش‌آموزان دختر بازداشتی است.
تاکید بر تعداد زیاد دانش‌آموزان معترض منتقل‌شده در کانون‌های اصلاح و تربیت و همچنین انتقال آنان به این کانون‌ها از دست‌کم سه هفته پیش، در حالی است که وزیر آموزش و پرورش با تاخیری نسبتا طولانی در این زمینه اطلاع‌رسانی کرد.
یوسف نوری، وزیر آموزش و پرورش، روز سه‌شنبه، ۱۹ مهر، به روزنامه شرق گفت که تعدادی از دانش‌آموزان در جریان اعتراضات جاری در ایران بازداشت شده‌اند، اما او آمار دقیقی از تعداد دانش‌آموزان بازداشت‌شده ارائه نکرد.
در شرایط نبود آمار از دانش‌آموزان بازداشت شده، یک مدیر مدرسه متوسطه اول دختران در اطراف تهران که نامش فاش نشده، به هم‌میهن گفت که از مدیران برخی مدارس شنیده که «نیروهای امنیتی وارد مدرسه شده‌اند و برخی دانش‌آموزان را از داخل مدرسه برده‌اند».
وزیر آموزش و پرورش همچنین مدعی شده بود که «بازداشت دانش‌آموزان برای بحث اصلاح و تربیت است که در مرکز روان‌شناسی هستند و دوستان کارشناس، کارشان را انجام می‌دهند تا بعد از اصلاح به محیط مدرسه برگردند».
این ادعا در حالی است که، به گفته خانم کیان ارثی، «از آموزش یا مشاوره روانی خاصی در کانون‌های اصلاح و تربیت خبری نیست».
این وکیل دادگستری گفت: «من دختری را در کانون تهران دیدم که در ۱۵ سالگی پدرش را کشته و بی‌سواد بود و یک سال و نیم از نگهداری‌‌اش در کانون می‌گذشت، اما هنوز بی‌سواد بود.»
همچنین مونیکا نادی، حقوقدان حوزه کودک، به هم‌میهن گفت: «کانون اصلاح و تربیت به عنوان مرجع تعلیم و تربیت کودکان شناخته نمی‌شود و این جزو وظایفش نیست.»
فرخنده جبارزادگان، فعال اجتماعی مطلع از وضعیت کانون‌های اصلاح و تربیت، نیز به این روزنامه گفت: «فضای کانون اصلاح و تربیت برای حضور این دانش‌آموزان اصلا مناسب نیست.»
او تاکید کرد این اقدامات حکومت «جز زجر دادن و اذیت کردن این کودکان، هیچ نتیجه‌ای ندارد» و این احتمال وجود دارد که برای کودکان بازداشت‌شده در کانون «پرونده‌سازی» شود.
پیشتر کانون صنفی معلمان ایران انتقال دانش‌آموزان معترض بازداشتی به مراکز اصلاح و تربیت را شدیدا محکوم کرده و آن را «ضدفرهنگی» و «نابخردانه» خوانده است.
همچنین سازمان حقوق بشر ایران با محکوم کردن انتقال دانش‌آموزان به کانون‌های اصلاح و تربیت نوشت: «آنان که نیاز به اصلاح و تربیت دارند، مقام‌های جمهوری اسلامی‌اند.»
علاوه بر بازداشت دانش‌آموزان معترض و انتقال آنان به کانون‌های اصلاح و تربیت، هم‌میهن از بازداشت تعدادی از مدیران و معلمان در جریان اعتراضات خبر داده است.
محمدرضا نیک‌نژاد، معلم و فعال صنفی معلمان، به این روزنامه گفت بر اساس اطلاعات او، دست‌کم یک معلم در اصفهان، سه تا چهار معلم در کردستان و یک مدیر زن مدرسه دخترانه در کرج بازداشت شده‌اند.
همچنین به گفته او، «تعدادی از مدیران مدارسی که دانش‌آموزان در آنها تجمع کرده یا شعار داده‌اند، اخراج شده و به تعدادی هم گفته شده که استعفا بدهند.»
در حالی که مدارس ایران به‌ویژه دبیرستان‌های دخترانه به یکی از کانون‌های اصلی اعتراضات ضدحکومتی تبدیل شده، شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران روز چهارشنبه ۲۰ مهر به مدیران مدارس هشدار داد که با نیروهای امنیتی همکاری نکنند.