ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به سفر مشاور امنیت ملی روسیه به تهران، «همکاری و در برخی موارد همکاری رو به رشد» ایران و روسیه را یک «تهدید عمیق» در عرصه جهانی خواند و بار دیگر نسبت به کمک احتمالی مسکو به تهران برای سرکوب اعتراضات ایران ابراز نگرانی کرد.
آقای پرایس روز پنجشنبه ۱۹ آبان در نشست خبری خود، با اشاره به ارسال تسلیحات از ایران به روسیه ادامه داد: «البته مردم اوکراین این را به عنوان یک تهدید عمیق میشناسند. آنان کسانی هستند که هر روز با این تهدید روبهرو میشوند».
او افزود: «اما این [رابطه ایران و روسیه] رابطهای است که پیامدهایی دارد و میتواند پیامدهایی فراتر از هر کشور واحدی داشته باشد».
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا تاکید کرد: «به همین دلیل است که ما با جامعه بینالمللی، از جمله در سازمان ملل متحد، برای رسیدگی به تهدیدهایی که توسط ایران و روسیه، به طور جداگانه یا در همکاری با یکدیگر ایجاد میشود، از جمله ارسال خطرناک تسلیحات از ایران به روسیه، همکاری میکنیم».
این اظهارات یک روز پس از سفر نیکلای پاتروشف دبیر شورای امنیت ملی روسیه به تهران و گفتوگوهای او با علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی صورت گرفت.
بر اساس گزارش وبسایت نورنیوز، نزدیک به شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی، شمخانی در دیدار با پاتروشف خواستار توسعه همکاریهای ایران و روسیه «در حوزههای انرژی، حمل و نقل، کشاورزی، تجارت، امور بانکی و محیط زیست» شد.
در گزارش نورنیوز هیچ اشارهای به گفتوگوهای احتمالی درباره همکاریهای نظامی میان دو کشور نشده، اما کمی پیش از سفر پاتروشف به تهران، شبکهٔ بریتانیایی اسکای نیوز گزارش داد که روسیه در ازای دریافت نخستین محمولهٔ پهپادهای انتحاری از ایران، «۱۴۰ میلیون یورو پول نقد و مجموعهای از تسلیحات پیشرفتهٔ آمریکایی و بریتانیایی را که برای اوکراین ارسال شده و به دست روسیه افتاده بود، به ایران تحویل داده است».
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا درباره همکاریهای تسلیحاتی مسکو و تهران تاکید کرد: «ما به اجرای قوی تمام تحریمهای آمریکا در مورد تجارت تسلیحات روسیه و ایران ادامه خواهیم داد».
او گفت که واشینگتن فروش تسلیحات ساخت ایران به روسیه را دشوارتر خواهد کرد و همزمان با ارائه کمکهای امنیتی به اوکراین، از جمله سیستمهایی برای مقابله با تهدیدهای ناشی از سلاحهای ساخت ایران، ادامه خواهد داد.
پرایس همچنین در پاسخ به پرسش دیگری درباره تهدیدهایی که جمهوری اسلامی علیه جمهوری آذربایجان مطرح کرده، گفت: «ما به وضوح گفتهایم که ایران تهدیدی برای منطقه است. ما به ایستادن در کنار شرکای خود، حمایت از آنان و در نهایت ایستادگی در برابر نوع نفوذ بیثباتکنندهای که ایران در منطقه و فراتر از آن دنبال میکند ادامه خواهیم داد.»
از زمان جنگ دو سال پیش قرهباغ به این سو، روابط تهران و باکو پرتنش شده است.
روز پنجشنبه وزارت خارجه ایران در پی انتقادهای تند رئیسجمهور آذربایجان از جمهوری اسلامی به دلیل پشتیبانی از ارمنستان، سفیر آذربایجان در تهران را فراخواند.
نگرانی از کمک روسیه به سرکوب اعتراضات ایران
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا همچنین در پاسخ به پرسشی درباره نوع کمک احتمالی روسیه به جمهوری اسلامی برای سرکوب اعتراضات ایران، بار دیگر به وجود نشانههایی اشاره کرد که نشان میدهد ممکن است روسیه برای سرکوب اعتراضات به مقامهای جمهوری اسلامی مشاوره بدهد.
او تاکید کرد: «واقعیت این است که این دو کشور [روسیه و ایران] متاسفانه تجربه زیادی در زمینه سرکوب دارند».
آقای پرایس گفت: «این دو کارایی خود را در مورد توانایی سرکوب مردم، سرکوب آرمانهای مشروع مردم خود، و در برخی موارد سرکوب مردم خود برای دستیابی مسالمتآمیز به حقوقی که جهانی است نشان دادهاند».
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا افزود: «بنابراین نگرانی ما این است که آنان [روسیه و ایران] این دانش را به اشتراک بگذارند و سعی کنند آن اقدامات [سرکوبگرانه] را بهینه کنند».
پیشتر کارین ژان پییر، سخنگوی کاخ سفید، خبر داده بود که احتمالا روسیه با تجربهای که در سرکوب اعتراضات دارد، به مقامهای جمهوری اسلامی در زمینه بهترین شیوهها برای مدیریت اعتراضات کنونی در ایران کمک خواهد کرد.
سفر پاتروشف به ایران در میانه سرکوب اعتراضات سراسری در ایران صورت گرفت و آن طور که خبرگزاری تاس روسیه، گزارش داد مشاوران امنیت ملی روسیه و جمهوری اسلامی به ویژه درباره «اقداماتی با هدف جلوگیری از مداخله سرویسهای مخفی غربی در امور داخلی دو کشور» گفتوگو کردند.
جمهوری اسلامی کشورهای غربی و اسرائیل را به برانگیختن اعتراضات در ایران متهم کرده است.
اما آقای پرایس درباره ماهیت اعتراضات ایران گفت که این اعتراضات «طبیعی» و «بدون رهبر» است.
او که پیشتر نقش آمریکا یا دیگر عوامل خارجی در اعتراضات را رد کرده بود، تاکید کرد اعتراضات ایران «محصول اشتیاق و آرزوهای برحق مردم ایران برای زندگی بهتر است».