حمید فرخ نژاد، بازیگر سینمای ایران در یک پست اینستاگرامی نوشته: «علی خامنه ای، تو برای ما دیکتاتور خوبی نبودی، لااقل بهخاطر خودت دیکتاتور باشخصیتی باش».
آقای فرخ نژاد در متنش با اشاره به اینکه دو نوع دیکتاتور«با شخصیت و بی شخصیت» داریم، نوشته است:«دسته اول وقتی به پایان نزدیک میشوند “سرنوشت“ را میپذیرند و کنار میروند و دسته دوم راه پر هزینه را انتخاب میکنند که منجر به بالا رفتن تلفات از هر دو طرف یعنی هم مردم و هم خودشان میشوند، به گونهای که در پایان داستان تکراری همه آنها، لایه های دوم و سوم منتسبان و منصوبان ونیروهایشان نیز به دلیل خشم مردمی که تلفات زیاد دادند، مورد انتقام قرار میگیرند.»
او در ادامه با بیان اینکه دیکتاتورها در یک چیز مشترکاند و آن سرنگونی است نوشته است که «گروه دوم کثیف میمیرند- بد.»
این بازیگر سینمای ایران در این پست اینستاگرامی درباره خصوصیات مشترک دیکتاتورها نوشته است: «فارغ از اینکه در کجای دنیا یا در کدام مقطع از تاریخ ظهور میکنند، خصوصیات اخلاقی مشترک زیادی دارند فرقی نمیکند؛ ایدی امین باشی یا فرانکو یا مائو یا موسولینی یا پل پوت یا استالین یا چائوشسکو یا فرعون یا علی خامنهای، همگی به مرور توهم خود خدا انگاری به سراغشان میاید و خود را “حق مطلق “می پندارن و “زوال ناپذیر” و “جاودان “، این بدان معنی نیست که دیکتاتورها انسانهای کم فهمی هستن ، نه نیستند، روند مشترکی از همه آنها یک بیمار روانی میسازد که تفسیرهایشان از واقعیت بر اساس جهانی است که خودشان ساخته اند نه دنیای واقعی و همین مسئله پاشنه آشیلشان میشود.»
حمید فرخ نژاد که برای فیلمهایی چون عروس آتش؛ چهارشنبه سوری و ارتفاع پست جوایز متعددی برده است پیش از این هم به خاطر حمایت از اعتراضات مردمی در ایران احضار و بازجویی شده بود.
او در یک پست اینستاگرامی در این باره نوشته بود: « دو بار احضار، ده ساعت بازجویی و ممنوعالخروجی از کشور برای این که بهم ثابت کنن اشتباه کردم که گفتم نمیشه حتی یه اعتراض مسالمتآمیز کرد.»
آقای فرخ نژاد پس از تحریم جشنواره فجر ۱۳۹۸ از سوی تعدادی از سینماگران در اعتراض به سرکوب معترضان آبان آن سال و تهدیدشان از سوی نصرالله پژمانفر، نماینده مشهد و رییس کمیسیون فرهنگی در مجلس شورای اسلامی، با اشاره به اینکه فیلمی در جشنواره ندارد به تحریم کنندگان می پیوندد خطاب به او نوشت: « تا باشد که یاد بگیرید با اصحاب هنر با زبان زور و تهدید صحبت نکنید.»
در حالی که اعتراضهای سراسری در ایران بعد از کشته شدن مهسا امینی به نودمین روز خود رسیده، چهرههای مشهور ایرانی در عرصههای مختلف از فوتبال تا سینما نسبت به وقایع داخل ایران موضعگیری کردهاند. صراحت بیسابقه کلام این افراد در حمایت از معترضان به گمان عدهای نشانه آن است که جمهوری اسلامی این بار با بحرانی مواجه شده که در چهار دهه اخیر نمونه مشابه نداشته است.
بخصوص بازیگران سینما و تلویزیون که طی سالهای اخیرهمواره متهم به کنار آمدن با حکومت ایران برای حفظ منافع شخصی خود بودهاند، این بار در صف اول اعتراض به برخورد خشونت با معترضان و حمایت از شعارهای آنها قرار گرفتهاند و تعداد چهرههایی که در صفحههای خود در شبکههای اجتماعی موضعگیری میکنند به شکل مداوم بیشتر میشود.
طی هفتههای منتهی به اعتراضهای اخیر، مقامهای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت سیزدهم در چند نوبت تهدید کردند فعالیت سینماگرانی را که علیه حکومت بیانیه امضا کردهاند ممنوع خواهند کرد و حتی صحبت از «فهرست ممنوعالکارها» به میان آمد.
رسانههای وابسته به حکومت از روزنامه های نزدیک به سپاه مانند جوان و وطن امروز تا کیهان و ایران و همشهری هم بارها به آنها حمله کرده و تهدیدشان کردهاند.
حسین شریعتمداری، مدیر مسئول روزنامه کیهان در یک برنامه تلویزیونی گفت: «فلان هنرپیشه سالها از صدا و سیما خورده است و الان وارانه عمل می کنند. یا فلان ورزشکار از بغل همین مملکت میلیاردها به دست آورده و تنها یک خانه اش دهها میلیارد می ارزد. باید خسارت هایی که در اغتشاشات به کشور زده شده از اموال اینها گرفته شود.»
در چنین فضایی و علیرغم این سختگیریها، به نظر میرسد تندترین انتقادها به عملکرد جمهوری اسلامی نه تنها در قبال مهسا امینی یا مردم معترض و پوشش زنان، بلکه درباره مسائل دیگر از زبان سینماگران ایرانی بیان شده است.
وقتی محمدمهدی اسماعیلی گفت بازیگران زنی که «کشف حجاب» کردهاند، باید به فکر شغل دیگری باشند، نه تنها کتایون ریاحی به عنوان شاخصترین بازیگر زنی که حجاب از سر برداشته بود به او پاسخ داد که «به فکر شغل آبرومند باش» بلکه حامد بهداد با انتشار متنی در صفحه اینستاگرام خود «آرزوی مرگ» او را کرد و وحید جلیلوند کارگردان سینما به آقای اسماعیلی لقب «گروگانگیر فرهنگ» داد.
«خشونت شما پایانی ندارد»
پیش از این رخشان بنیاعتماد کارگردان شناخته شده سینمای ایران با انتشار ویدئویی که در آن حجاب ندارد به مرگ کیان پیرفلک، کودکی که در جریان تظاهرات سراسری در ایران کشته شد، واکنش نشان داده بود.
خانم بنیاعتماد در این ویدئو با چشمانی گریان میگوید: «اگر تا امروز خفقون گرفتم و حرفی نزدم، هیچ دلیلی نبود جز عاطفه مادری و عاشقی بی عار. به خودم اجازه حرف زدن ندادم تا مبادا حمایت من از اعتراض به حق جوونا، باعث کشته شدن حتی یک نفر بیشتر بشه. ولی خشونت شما پایان و مرزی نداره. سرتاسر این سرزمین خون جوونا و بچهها مثل گنجشکای پرپر شده همهجا ریخته. صبر تا کی؟ طاقت تا کجا؟ حکومت بر ملتی داغدار و داغ دیده و زخم خورده و بی سلاح و بی جواب، چه فضیلت و ارزشی داره؟»
ترانه علیدوستی، بازیگر سینمای ایران هم عکس بدون پوشش سر خود را در اینستاگرام منتشر کرده بود و در عکس بی حجاب خود، دست نوشته ای به زبان کردی در دست داشت که شعار معترضان ایرانی «زن، زندگی، آزادی» بر روی آن نوشته شده بود. ترانه علیدوستی این شعر را در زیر عکساش نوشته است: «غیبت آخرتو، کوچ مرغان صدا، ختم این غائله نیست».
این اقدام ترانه علیدوستی، در انتشار عکس بدون روسری واکنش های زیادی به همراه داشته است. دنیا مدنی و خزر معصومی از بازیگران زن سینمای ایران هم عکس های بدون پوشش خود را پس از ترانه علیدوستی در اینستاگرام منتشر کردند. خانم معصومی در پست اینستاگرامی اش بخشی از شعر «وطن» سیاوش کسرایی را منتشر کرده است: «سپاه عشق در پی است، شرار و شور کارساز با وی است، دریچههای قلب باز کن، سرود شب شکاف آن زچار سوی این جهان، کنون به گوش میرسد».
گلشیفته فراهانی، هم با حمایت از ترانه علیدوستی این حرکت او را «نغمه ترانههاى آزادى و برابرى» خواند. همایون غنیزاده نوشت: «سینما و تئاتر ایران بایدتمامقد با هر هزینهای کنار ترانه بایستد، او تنها نیست.»
با آغاز موج اعتراضها در ایران شماری از بازیگران زن در فضای عمومی کشف حجاب کردند که شناختهترین آنها فاطمه معتمد آریا و کتایون ریاحی بودند. فاطمه معتمدآریا چندی پیش، برای نخستین بار بدون روسری و حجاب اسلامی در مراسم یادبود و خاکسپاری امین تارخ شرکت کرد. او در این مراسم گفت: «وقتی تمام ایران عزادار است. بگویم برادرم بود؟ چه بگویم وقتی برادرهایم در حال پرپر شدن هستند؟»
کتایون ریاحی نیز با نشان دادن تصویر بیحجاب خود در اینستاگرام، به خانواده مهسا امینی تسلیت گفت و تاکید کرد که «دیگر وقت دروغ گفتن نیست».
محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران خطاب به هنرمندان زنی که در جریان اعترضات اخیر روسری از سر برداشتند، گفته بود چون «قانونشکنی» کردند، قانون هم از آنها حمایت نمیکند و به طور تلویحی گفته بود امکان ادامه فعالیت در شغلشان را ندارند.