رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق تائید کرده که دسترسی ایرانیان به دلار در بازار عراق محدود شده است. این محدودیت در پی تشدید فشارهای آمریکا برای مقابله با پولشویی به نفع جمهوری اسلامی و دور زدن تحریم‌ها رخ داده است.
عراق از مهم‌ترین بازارهای صادرات خدمات و کالاهای غیرنفتی جمهوری اسلامی و منبع مهمی برای دسترسی به دلار و دور زدن تحریم‌ها به شمار می‌رود.
با تدابیر سخت‌گیرانه ایالات متحده که یکی از محورهای مهم آن تشدید نظارت بر نقل و انتقال‌های مالی به دلار است، بازرگانان و مسافران ایرانی در عراق با مشکلات زیادی روبرو شده‌اند.
رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق خبرهای منتشر شده درباره اختلال در روابط تجاری دو کشور را تکذیب کرد و آن را “جنگ روانی” خواند.
تائید محدود شدن دسترسی به دلار در عراق
یحیی آل‌اسحاق در عین حال روز دوشنبه، ۲۴ بهمن (۱۳ فوریه) در گفت‌وگو با خبرگزاری دولتی ایرنا اذعان کرد: «با تحریم‌های جدید بانکی از سوی آمریکا، نظارت بر بانک‌ها و نقل و انتقالات این کشور [عراق] در زمینه دلار افزایش یافته که محدودیت‌هایی را به دنبال داشته است.»
همزمان، روزنامه شرق در گزارشی به نقل از شماری مسافر و تاجر ایرانی که برخی از اعضای اتاق بازرگانی مشترک دو کشور هستند تائید کرده که آنها برای “تأمین میزان بسیار ناچیز دلار” هم در عراق دچار مشکل بوده‌اند.
مهدی کرمی‌پورمقدم، دبیر کل سابق این اتاق به روزنامه شرق گفته است که خودش به تازگی در عراق بوده و با وجود ارتباط‌ها و آشنایان زیادی که دارد برای خرید مقدار کمی دلار “با گرفتاری‌های فراوانی مواجه شده و این وضعیت برای مسافران عادی بسیار پیچیده‌تر است”.
بنابر این گزارش علی شریعتی، عضو دگر اتاق یادشده و بازرگان فعال در عراق هم می‌گوید، با توجه به مقررات جدید در این کشور “صرافی‌ها از فروش ارز بدون ارائه اسناد معتبر منع شده‌اند و به همین دلیل به راحتی زیر بار فروش اسکناس به هیچ مسافر خارجی و به ویژه ایرانیان نمی‌روند”.
مقابله با انتقال دلار با کوله‌پشتی به ایران
خبرگزاری رویترز پنجم بهمن گزارش داد که بانک مرکزی آمریکا از ماه نوامبر سال گذشته میلادی کنترل‌های شدیدتری را بر معاملات بین‌المللی دلار توسط بانک‌های تجاری عراق اعمال کرده تا جلوی انتقال دلار به ایران را بگیرد.
رویترز به نقل از یک مقام ارشد مرزبانی عراق مستقر در گذرگاه مرزی شلمچه می‌گوید ده‌ها قاچاقچی، دلار را از بازارهای ارز بغداد می‌خرند و با کوله‌پشتی به ایران منتقل می‌کنند.
روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال هم در روزهای پایانی تیرماه به نقل از مقام‌های آمریکایی و عراقی گزارش داده بود ایالات متحده برای مقابله با پولشویی در عراق و انتقال دلار به کشورهای تحت تحریم، از جمله جمهوری اسلامی و سوریه ارسال ارز به بغداد را محدود کرده است.
از زمان سرنگونی حکومت صدام حسین در سال ۲۰۰۳ منابع حاصل از صادرات نفت عراق در حساب ویژه‌ای در بانک مرکزی آمریکا نگهداری می‌شود و واشنگتن هر ماه مقداری از آن را به صورت اسکناس دلار در اختیار بغداد قرار می‌دهد.
تضعیف ریال و دینار به دلیل کمبود دلار در عراق
این انتقال پول نقد که پیشتر در ماه به ۲۵۰ میلیون دلار هم می‌رسید، در ماه ژانویه کمتر از ۲۳ میلیون دلار بوده است. این مسئله به تضعیف دینار، پول ملی عراق منجر شده است.
به گفته دبیر کل اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق ایجاد محدودیت برای ۱۵ بانک خصوصی عراقی در زمینه تبدیل حواله دینار به دلار باعث افزایش بهای دلار در این کشور شده است.
این مسئله همچنین یکی از علت‌های جهش قیمت ارزهای معتبر خارجی در ایران و سقوط ارزش ریال بوده است. جهانبخش سنجابی، دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق، دوم بهمن ماه با بیان این که قیمت دلار در بازار آزاد ایران تابعی از بهای آن در بازارهای جنبی از جمله کابل و عراق به‌ویژه سلیمانیه است، به خبرگزاری ایلنا گفت: «محدویت‌ها برای تبدیل حواله‌های دینار به دلار باعث رشد قیمت دلار در بازار آزاد شده است».
سقوط آزاد ارزش ریال در ماه‌های اخیر به برکناری رئیس بانک مرکزی منجر شد اما با توجه به ادامه محدودیت‌ها، سوءمدیریت‌ها و تنش‌های حاصل از سیاست‌های غرب‌ستیزانه جمهوری اسلامی و بن‌بست مذاکرات احیای برجام این وضعیت با نوسان‌هایی همچنان ادامه دارد.
محمدرضا فرزین، رئیس کل جدید بانک مرکزی ۲۳ بهمن (۱۲ فوریه) با طرح این ادعا که در ۴۰ روز گذشته شش میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی به بازار عرضه شده گفت: «یک جریانی تلاش می‌کند قیمت‌های بالایی را ایجاد کند که از مردم تقاضا می‌کنیم به آنها توجه نکنند».
با این حال روز دوشنبه بهای هر دلار آمریکا در بازار آزاد با اندکی کاهش به نسبت روز قبل به بیش از ۴۵ هزار و ۷۰۰ تومان رسید. در ابتدای کار دولت ابراهیم رئیسی قیمت هر دلار حدود ۲۶ هزار تومان بود.