خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، ایرنا، روز چهارشنبه، ۲۶ بهمن‌ماه، به نقل از بانک مرکزی از افزایش ۶۰ درصدی در ارزش صادرات نفت ایران در نیمه نخست سال جاری خبر داد.
به نوشته ایرنا، گزارش جدید بانک مرکزی نشان می‌دهد که صادرات نفتی ایران در شش ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۶۰ درصد افزایش یافته است.
ایرنا که اخبار رسمی حکومت را پوشش می‌دهد انتشار این آمار رسمی از سوی بانک مرکزی را نشانه آن دانسته است که «موفقیت دولت سیزدهم در مقابله با تحریم‌های نفتی کاملا موثر بوده است».
ایرنا نوشت: «در حالی که آمارها از کاهش شدید صادرات نفت خام ایران در دو سال پس از خروج آمریکا از برجام حکایت داشت، اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم [دولت ابراهیم رئیسی] این روند معکوس شد، به طوری که در سال ۱۴۰۰ شاهد افزایش ۸۰ درصدی صادرات نسبت به سال ۱۳۹۹ بودیم.»
با این حال خبرگزاری رسمی دولت جمهوری اسلامی در گزارش خود به چند نکته اشاره نمی‌کند.
یکی این که افزایش در ارزش دلاری صادرات نفت ایران در سال جاری بیشتر به دلیل افزایش قیمت بهای نفت خام در بازار‌های جهانی است که در سه ماهه نخست سال جاری در پی تهاجم روسیه به اوکراین اتفاق افتاد.
در همین زمینه در ۲۹ دی‌ماه سازمان کشورهای صادرکننده نفت، اوپک، در گزارش خود از افزایش ۷.۶ درصدی تولید و رشد ۳۰ درصدی قیمت نفت ایران در سال ۲۰۲۲ خبر داد.
بر اساس این گزارش که در سایت اوپک منتشر شد، تولید نفت ایران در سال گذشته میلادی، ۲۰۲۲، به دو میلیون و ۵۷۴ هزار بشکه رسیده است. این رقم قبل از تحریم‌های آمریکا ۳.۸ میلیون بشکه بود.
نکته دیگر آن که ایرنا نمی‌گوید که ایران به دلیل وجود تحریم‌ها مجبور است نفت خود را چقدر ارزان‌تر از قیمت جهانی بفروشد.
در حالی که برخی رسانه‌ها بیش از ۸۰ درصد صادرات نفت ایران را به چین اعلام کرده‌اند، ایرنا مدعی شده است که ۲۱ درصد از صادرات نفت ایران به چین است.
در گزارش ایرنا آمده است: «صادرات ایران به چین در سال ۲۰۲۱ میلادی بیش از ۲۶۳ میلیون بشکه بوده است. بنابراین حدود ۲۱ درصد از صادرات نفت ایران به چین از ابتدای سال ۲۰۲۱ (دی‌ماه ۱۳۹۹) تاکنون، تنها در سه ماهه ابتدایی سال ۲۰۲۲ (زمستان ۱۴۰۰) انجام شده است.»
برخی کارشناسان صادرات گسترده نفت ایران به چین را ناشی از ارزان‌فروشی اجباری ایران می‌دانند و می‌گویند ایران تخفیف‌های بزرگی به چینی‌ها داده است.
همزمان گزارش‌هایی هست از این که ایران به جای پول نفت خود از شرکت‌های چینی کالا دریافت می‌کند و خریدار اصلی نفت ایران هم شرکت‌های خصوصی در چین هستند.
شرکت اطلاعات انرژی «وورتکسا» میزان صادرات نفت خام ایران در ماه دسامبر ۲۰۲۲ را روزانه ۱.۴ میلیون بشکه ارزیابی کرده است.
بر اساس گزارش این شرکت، علت اوج‌گیری صادرات نفت ایران، تمایل پالایشگاه‌های غیردولتی و کوچک چین به افزایش واردات نفت از ایران در پی اعمال سقف قیمت برای نفت روسیه توسط هفت کشور صنعتی جهان و اتحادیه اروپا بوده است.
اطلاعات شرکت‌های ردیابی نفتکش‌ها و مشاوره انرژی مانند رفینیتو و وورتکسا حاکی است که صادرات نفت ایران به چین در دو ماه پایانی سال ۲۰۲۲ به حدود ۱.۲ تا ۱.۴ میلیون بشکه در روز رسیده است.
در پاسخ به ادعای دور زدن تحریم‌ها و افزایش فروش نفت از طرف دولت ایران، عبدالناصر همتی، رئیس اسبق بانک مرکزی پیشتر نوشته است: «اینک که به ادعای خودشان، چند برابر قبل نفت صادر کرده و پولش را هم وصول می‌کنند، چرا جلوی سقوط ارزش پول ملی را نمی‌گیرند؟ چرا یک دلار معادل ۲۳ هزار تومان در دوره مناظرات به نیم دلار معادل ۲۳ هزار تومان در حال حاضر رسیده است؟ چه پاسخی دارند؟»