با گذشت بیش از دو ماه و نیم از شروع مسمومیت سریالی دانشآموزان مدارس قم و مشخصنشدن علت آن در عین تکرار حادثه و شکلگیری اعتراضات والدین، با واردشدن نهادهای امنیتی و همچنین سپاه به موضوع در حال تبدیلشدن به یک بحران است.
مسمومیت سریالی دانشآموزان در مدارس قم از نهم آذرماه شروع شد و در تازهترین مورد، روز سهشنبه ۲۵ بهمن، بار دیگر دستکم ۱۱۷ دانشآموز راهی بیمارستانهای قم شدند.
همزمان شماری از والدین دانشآموزان قمی در اعتراض به این شرایط و تکرار علائم مسمومیت در برخی دانشآموزان مقابل فرمانداری قم تجمع کردند و شعار «شفافیت، شفافیت» و «تدریس را آنلاین کنید» سر دادند.
این در حالی است که هفتهٔ گذشته، در پی مسمومیت سریالی و دستهجمعی «دانشآموزان دختر» در دستکم ۱۲ مدرسه قم، آموزش و پرورش تمامی مدارس و واحدهای آموزشی قم را بهمنظور «بررسی دلایل بروز مسمومیت در مدارس» اعلام کرد، اما باز هم گزارشی از دلیل ماجرا منتشر نشد و دانشآموزان به مدارس بازگشتند.
تا امروز هر آنچه دربارهٔ این مسمومیتهای سریالی منتشر شده فقط مربوط به نشانهها و عوارض مسمومیت است، ازجمله «انتشار بویی شبیه بوی نارنگی، سردرد، سرگیجه، سستی و بیحسی اعضای بدن، ناتوانی در راه رفتن و…».
آنچه به نگرانیهای والدین و مردم بیشتر دامن زده، اظهارت قبلی نمایندگان قم در مجلس مبنی بر «مشکوک و امنیتیبودن» موضوع است و اخیراً اظهارنظرهایی مبنی بر «خرابکاری برگرفته از دیدگاههای طالبانی».
در همین زمینه، احمد امیرآبادی فراهانی، نماینده مجلس، روز سهشنبه ۱۸ بهمن از وزیران کشور، اطلاعات، آموزش و پرورش، و بهداشت و درمان خواست هیئت ویژهای را برای یافتن دلیل مسمومیت سریالی دانشآموزان در مدارس قم به این شهر اعزام کنند.
او همچنین تأکید کرد که «این موضوع شوخیبردار نیست. اقدام عاجل به عمل آورید. دو ماه است که بنده و آقای ذوالنور پیگیر این مسئله هستیم اما پاسخی داده نشده است».
پیشتر مجتبی ذوالنور، دیگر نماینده مجلس، هم این موضوع را «مسئلهای امنیتی» عنوان کرده بود، هرچند توضیح بیشتری در این باره نداده بود.
در ادامهٔ این اظهارنظرها، روز ۲۵ بهمن یادداشتی از نفیسه مرادی، دانشپژوه دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا، در برخی رسانههای کشور منتشر شد که در آن نوشت «تمرکز این وقایع بر مدارس دخترانه ظن خرابکاریِ منبعث از دیدگاههای طالبانی را تقویت میکند».
خانم مرادی همچنین با اشاره به ادعای نهادهای امنیتی مبنی بر «قدرت، دقت و سرعت عمل در شناسایی هرگونه عوامل خرابکارانه و تروریستی» تأکید کرد که «طولانی، تکراری و بیشترشدن مسمومیتها در مدارس قم و عدم شناسایی عوامل آن سطح توقع خانوادهها را از ایشان بیشتر میکند».
با همهٔ این اوصاف نهادهای دولتی و حکومتی هنوز هیچ گزارشی از منشأ بروز مسمومیتهای سریالی منتشر نکردهاند، اما عباس ذاکریان، فرماندار قم، روز چهارشنبه ۲۶ بهمن از واردشدن «دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی» و همچنین سپاه پاسداران در کنار دیگر نهادهای دولتی و حکومتی به موضوع خبر داد.
آقای ذاکریان گفت در نتیجه پیگیری مجموعهٔ این نهادها «هیچ عاملی که باعث مسمومیت باشد، شناسایی نشده است». او همچنین با اشاره اعزام تیمهایی از سپاه «برای رصد و پایش» ۳۴ مدرسه در قم افزود که «بهجز یک مورد تمام آزمایشها و نمونهبرداریها منفی بوده، آن یک مورد هم هنوز جوابش برای ما ارسال نشده است».
این در حالی است که روز سهشنبه ۲۵ بهمن شکل دیگری از این مسمومیت این بار در تهران رخ داد و تعدادی از دانشآموزان یک مدرسه در منطقه ۱۱ تهران راهی بیمارستان شدند.
در پی این حادثه، که موجی از نگرانی را ایجاد کرده بود، روابط عمومی آموزش و پرورش تهران در اطلاعیهای رسمی دلیل حادثه را «کنجکاوی کودکانه دو دانشآموز در استفاده از اسپری حشره کش» اعلام کرد؛ موضوعی که برخی کاربران شبکههای اجتماعی آن را با توجه به بروز «بیحسی موضعی برخی اعضای بدن» در دانشآموزان رد کردند.
درحالیکه هر روز بر ابهام ابعاد این مسمومیتهای سریالی اضافه میشود، روز دوشنبه ۲۴ بهمن هم رسانهها از ارسال یک نامه «عجیب» رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم خطاب به مدیریت بحران استان خبر دادند.
در این نامه به تاریخ ۲۲ بهمن، مهدی مصری، رئیس دانشگاه علوم پزشکی قم، از مقامهای استانداری قم خواسته بود «در صورت رخداد مسمومیت در مدارس استان، از هوای آن ناحیهٔ مدنظر و دمیدن بازدم دانشآموزان دچار مسمومیت در کیسههای نایلون فریزری» برای انجام آزمایش نمونهبرداری شود.
در این نامه همچنین ذکر شده بود که در همان روز جلسهای در محل استانداری قم با این موضوع برگزار شده است.
با این اوصاف، عباس ذاکریان فرماندار، علیرضا رحیمی مدیرکل آموزش و پرورش، و مجید محبی معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی قم روز سهشنبه در جمع خانوادههای معترض موضوع مسمومیت و آلودگی را رد کردند.
فرماندار قم به خانوادهها گفت «تاکنون موردی از مشاهده آلودگی و مسمومیت در خون و نمونههای گرفتهشده از دانشآموزان مورد آزمایش مشاهده نشده است». او همچنین ادعا کرد «تاکنون هیچ فردی بهخاطر علائم مشکوک به مسمومیت دچار عارضهای نشده است».
درخواست خانوادهها از مسئولان غیرحضوریشدن مدارس تا کشف عامل مسمومیتهاست، اما این درخواست رد شده است. بهگفتهٔ یک شهروند قمی این در حالی است که شمار بسیاری از دانشآموزان قم از حضور در مدارس خودداری کردهاند، اما مسئولان «سعی در عادی نشاندادن اوضاع دارند».
مجتبی ذوالنور، نماینده قم در مجلس ، قبلاً گفته بود با وقوع این مسمومیتها در مدرسههای گوناگون و متعدد، «دیگر شکی باقی نمانده که این حوادث ریشهٔ امنیتی» دارد.