سریلانکا که در تنگنای شدید اقتصادی و مالی قرار دارد، اعلام کرد که در چارچوب بازپرداخت بدهی نفتی خود به ایران، ۲۰ میلیون دلار چای به این کشور منتقل کرده است.
سریلانکا در مجموع ۲۵۱ میلیون دلاری بدهی نفتی به ایران دارد.
دفتر دینش گوناواردنا، نخست وزیر سریلانکا روز چهارشنبه دوم اسفند پس از گفت‌وگو با حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی در کلمبو پایتخت سریلانکا اعلام کرد که تاکنون ۲۰ میلیون دلار چای بر اساس قرارداد پایاپای به ایران صادر شده است.
قرارداد مبادله چای در برابر نفت میان ایران و سریلانکا در دسامبر ۲۰۲۱ منعقد شد، اما انتقال چای به ایران به دلیل بحران اقتصادی سریلانکا به تعویق افتاد.
این بحران اقتصادی موجب شد که در ژوئیه ۲۰۲۲ گوتابایا راجاپاکسا رئیس‌جمهور وقت سریلانکا از مقام خود کناره‌گیری کند.
ایران که تحت تحریم‌های شدید اقتصادی قرار دارد، با مبادله کالا در برابر نفت، تلاش می‌کند تا از درآمدهای ارزهایی خود برای امور دیگری استفاده کند.
سریلانکا نیز با کمبود ارز مواجه است.
بنا بر ادعای مقامات این کشور، مبادله چای در برابر نفت، تحریم‌های آمریکا علیه ایران را نقض نمی‌کند، زیرا چای یک محصول غذایی است و این تبادل، بانک‌های ایرانی تحریم‌شده را درگیر خود نمی‌کند.
سریلانکا در آوریل ۲۰۲۲ بدهی خارجی ۴۶ میلیارد دلاری خود را نپرداخت و سال گذشته ۲.۹ میلیارد دلار کمک مالی از صندوق بین‌المللی پول دریافت کرد.
در سال ۲۰۱۶، چای سیلان، نام این کشور در دوران استعمار، تقریباً نیمی از مصرف چای ایرانیان را تشکیل می‌داد. اما این میزان در سال‌های اخیر کاهش یافته است.
در آذرماه امسال، احمدرضا بخشی مدیرعامل انجمن تخصصی محصول چای ایران به رسانه‌ها گفته بود که «تهاتر چای سیلان سریلانکا با طلب نفتی آغاز شده است و امکان ثبت سفارش از سریلانکا و هند فراهم است.»
اما در دی ۱۴۰۰، مسعود دانشمند عضو اتاق بازرگانی ایران از این اقدام انتقاد کرده و گفته بود: «سریلانکا به جای بدهی نفتی خود به ایران چای درجه ۲ و ۳ و نامرغوب که بازار جهانی آن را نمی‌خرد، به اسم چای درجه یک به ایران می‌دهد و ما هم ناچار هستیم که از آنها بگیریم».
در اوایل دولت ابراهیم رئیسی، مقامات جمهوری اسلامی اعلام کردند که قرار است سریلانکا به جای ۲۵۱ میلیون دلار بدهی نفتی خود به ایران که مربوط به سال‌های گذشته‌اش بوده، ماهانه ۵ میلیون دلار چای به ایران بدهد.
پیشتر گزارش‌هایی از تهاتر نفت، محصولات نفتی و پتروشیمی ایران با پشم مغولستان، نهاده‌های دامی برزیل و برنج پاکستان نیز منتشر شده است.
علاوه بر تحریم‌ها، ایران در فهرست سیاه «اف‌ای‌تی‌اف» نیز قرار دارد و از سیستم مالی بین‌المللی کنار گذاشته شده است.
به همین دلیل، در کنار تهاتر کالا، جمهوری اسلامی در پی صادرات و واردات با ارزهایی غیر از دلار مانند یوآن چین، درهم امارات، لیر ترکیه و روبل روسیه است.