امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه، صبح پنجشنبه در اظهاراتی تاریخی در بنای یادبود قربانیان کشتار توتسی‌ها در کیگالی پایتخت روآندا، «مسئولیت‌های» پاریس در کشتار سال ١٩٩٤ در این کشور افریقائی را بر عهده گرفت، اما تاکید کرد نیروهای فرانسوی حاضر در محل «همدست جناتیکاران» نبوده‌اند. اندکی پس از این سخنان، پُل کاگامه، رئیس جمهوری روآندا، در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک با همتای فرانسوی خود «شهامت بسیار» او را در این زمینه ستود و مناسبات میان دو کشور را «مستحکم و خلل ناپذیر» خواند.
روسای جمهوری فرانسه و روآندا، روز پنجشنبه ٢٧ مه، برگ تازه‌ای در روابط میان دو کشور گشودند. امانوئل مکرون در سخنان خود با اشاره به قتل عام توتسی‌ها که بویژه به دست قوم رقیب، هوتوها، صورت گرفت و به مرگ ٨٠٠٠٠٠ تن منجر شد، گفت «حضور سرشار از احترام و فروتنی من در کنار شما نشان بر عهده گرفتن مسئولیت‌های» کشور من در این فاجعه است.
امانوئل مکرون در سخنان خود نخست برای ابراز همدردی با بازماندگان گفت «قتل عام، پدیده‌ای نیست که آنرا به مقایسه گذاشت. پدیده ایست که شجره نامه دارد. گذشته و تاریخ دارد. رویداد یگانه ایست. قتل عام هدف مشخص دارد. قاتلان یک هدف جنایتکارانه دارند و آن نابود کردن توتسی‌ها، همۀ توتسی‌هاست».
رئیس جمهوری فرانسه در سخنان خود تاکید کرد که «هر قتل عامی، ریشۀ عمیقی دارد. از پیش تدارک دیده می‌شود. بشکل سازمان یافته بر ارواح مسلط می‌شود تا انسان بودن دیگری را نفی کند. یک قتل عام فراموش نمی‌شود. زدودنی نیست. هرگز به پایان نمی رسد [زیرا] ماندن پس از قتل عام، زندگی نیست، زیستن با کشتار است، تا آنجا و آنگونه که می‌شود».
او سپس به آنچه مسئولیت فرانسه می‌خواند پرداخت و گفت «جنایتکارانی که در باتلاق‌ها، تپه‌ها و کلیساها وحشت می‌افکندند، رخسار فرانسه را نداشتند. فرانسه همدست آنان نبود. خونی که جاری شد ارتش و دست سربازان فرانسوی را بی آبرو نمی‌کرد. سربازانی که آنها نیز با چشمان خود زشتی‌های توصیف ناشدنی را دیدند، بر زخم‌ها مرهم نهادند و اشک‌های خود را فرو دادند».
اما، بگفتۀ امانوئل مکرون، «فرانسه در روآندا نقشی، گذشته‌ای و مسئولیتی سیاسی دارد. و نیز وظیفه‌ای که رویاروئی با تاریخ و پذیرش و درک رنجی است که با سکوت دراز مدت خود در خودداری از پژوهش در بارۀ واقعیت بر مردم رواندا تحمیل کرده است».
رئیس جمهوری فرانسه آنگاه به چگونگی درگیری فرانسه در امور روآندا پرداخت و با اشاره به رویاروئی‌های ملی میان توتسی‌ها و هوتوهای روآندا و نیز برخی ستیزهای منطقه‌ای گفت فرانسه «در سال ١٩٩٠ با ورود به تعارضاتی که در آن سابقه‌ای نداشت، از شنیدن هشدارها غافل ماند و یا توان خود را در جلوگیری از زشت ترین رفتارها بیش از آنچه بود، ارزیابی می‌کرد». او به شکل روشن تری گفت «فرانسه درک نکرد که با تلاش برای جلوگیری از یک جنگ منطقه‌ای یا یک جنگ داخلی، در واقع در کنار و حامی یک رژیم جنایتکارِ نسل کش می‌ماند». او افزود «فرانسه با بی توجهی به هشدارهای ناظران روشن بین، مسئولیت سنگینی در چرخۀ حوادثی بر عهده می‌گرفت که به زشت ترین پدیده‌ها منجر می‌شد. پدیده‌هائی که دقیقا تلاش می‌کرد مانع آنها گردد».
امانوئل مکرون با اشاره به آغاز نسل کشی در روآندا یادآوری کرد که «در آوریل ١٩٩٤ هنگامی که جلادان به آنچه که بشکل نفرت انگیزی کار می‌نامیدند، روی آوردند، جامعۀ بین‌المللی سه ماه، سه ماه تمام ناشدنی وقت گذاشت تا واکنشی نشان دهد. این چنین، ما همه هزاران تن قربانی را رها کردیم».
سربازان فرانسوی که در آن هنگام زیر نظر سازمان ملل متحد در روندآ بسر می‌بردند، به عدم واکنش در برابر عملیات نسل کشی سازمان یافته از سوی هوتوها متهم شده‌اند.
امانوئل مکرون سپس ایراد دیگری نیز بر رفتار فرانسه در این زمینه گرفت و گفت در حالیکه پس از این فاجعه «مسئولان فرانسوی شهامت این را داشتند که آنچه را رخ داده بود نسل کشی بنامند، نتایج درخور آن را نگرفتند» و افزود «شناسائی گذشته، باید با پیگیری برای اجرای عدالت همراه گردد و این کار با تعهد به اینکه هیچ فرد مظنون به شرکت در نسل کشی از مجازات در امان نماند، برآورده می‌شود».
هر چند امانوئل مکرون در اظهارات خود کلمه «پوزش» را که بسیاری از بازماندگان در انتظار آن بودند بر زبان نیاورد، پُل کاگامه، رئیس جمهوری روآندا، سخنان او را دارای «ارزشی بیش از پوزش طلبی» توصیف کرد، زیرا بگفتۀ او «بیان حقیقت» بوده است.
روسای جمهوری فرانسه و روآندا این چنین برگ تازه‌ای در مناسبات میان دو کشور گشودند. امانوئل مکرون اعلام داشت که فرانسه، شش سال پس از بازگشت آخرین سفیر خود از روآندا، بزودی سفیر تازه‌ای به کیگالی اعزام خواهد داشت.