به گفته عضو کمیته علمی مقابله با کرونا برای مهار ویروس کرونا باید از هر واکسن تائیدشده در هر کشوری استفاده شود. رهبر جمهوری اسلامی به تازگی واردات واکسن‌های تولیدی در آمریکا و بریتانیا را ممنوع اعلام کرد.
مینو محرز، عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا و مسئول ارزیابی علمی واکسن کرونا می‌گوید، برای مهار ویروس کرونا، عامل بیماری کووید۱۹ لازم است سطح ایمنی شهروندان جهان از طریق تزریق واکسن افزایش یابد.
خبرگزاری برنا روز یکشنبه ۲۸ دی (۱۷ ژانویه) از قول مینو محرز نوشت: «هر کشوری هر نوع واکسن تائیدشده‌ای که دارد موثر است و باید تزریق کرد چرا که باید سطح ایمنی دنیا بالا برود.»
نخستین واکسنی که برای اولین بار در ایالات متحده و کمی بعد در اتحادیه اروپا مجوز گرفت، محصول مشترک دو شرکت داروسازی آمریکایی و آلمانی، فایزر- بیون‌تک بود.
واکسن دوم تائیدشده، ساخت شرکت آمریکایی مدرنا است. مطابق پژوهش‌های انجام‌شده این دو واکسن برای پیشگیری از ابتلا به بیماری کووید۱۹ حدود ۹۵ درصد ایمنی ایجاد می‌کنند.
تا کنون واکسن اکسفورد آسترازنکا که توسط شرکت‌های سوئدی و بریتانیایی تولید شده نیز مجوزهای بین‌المللی را دریافت کرده است. برخی کشورها مانند امارات متحده عربی و ترکیه هم از واکسن‌های چینی استفاده می‌کنند که فقط مجوز ملی دریافت کرده‌اند و سازمان بهداشت جهانی بررسی نهایی آنها را انجام نداده است.
مینو محرز درباره میزان متفاوت ایمنی واکسن‌های مختلف به نقل از یک کارشناس آمریکایی اپیدمیولوژی می‌گوید، “هر نوع واکسنی بزنید مهم نیست فقط باید ایمنی را بالا ببرید”.
واکسن کرونا و فرمان مناقشه‌برانگیز خامنه‌ای
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ۱۹ دی ماه در یک سخنرانی واردات “واکسن آمریکایی و انگلیسی” به ایران را ممنوع اعلام و به این ترتیب ایرانیان را از دسترسی به سه واکسنی که مجوزهای بین‌المللی را دریافت کرده‌اند محروم کرد.
او در این سخنرانی گفت که مسئله ممنوعیت واردات واکسن شرکت‌های آمریکایی و بریتانیایی را قبلا به مسئولان گوشزد کرده و اکنون آن را به طور عمومی اعلام می‌کند.
سخنان خامنه‌ای در حالی بیان می‌شد که مسئولان وزارت بهداشت پیش از آن از خرید ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دوز واکسن از طریق سازوکار سازمان بهداشت جهانی برای توزیع عادلانه واکسن کرونا خبر داده بودند و در آن زمان فقط محصول شرکت‌های فایزر و بیون‌تک مجوز گرفته بود.
اعتراض به فرمان “شرم‌آور” خامنه‌ای
اظهارات خامنه‌ای در مورد ممنوعیت واردات واکسن‌های آمریکایی و بریتانیایی با اعتراض گسترده کاربران ایرانی در فضای مجازی روبرو شد و برخی نهادهای حقوق بشری بین‌المللی هم به آن واکنش نشان دادند.
سازمان عفو بین‌الملل هشتم ژانویه در بیانیه‌ای فرمان خامنه‌ای و محروم کردن میلیون‌ها ایرانی از دسترسی به واکسن کرونا را “نادیده انگاشتن حق حیات و حق سلامت” شهروندان خواند و آن را به عنوان “بی‌اعتنایی شرم‌آور به تعهدات حقوق بشری” محکوم کرد.
شیرین عبادی، رئیس کانون مدافعان حقوق بشر ایران و برنده جایزه صلح نوبل ۱۵ ژانویه در واکنش به فرمان رهبر جمهوری اسلامی در نامه‌ای به میشل باشله، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، از او خواست جلوی محرومیت مردم ایران از واکسن کرونا را بگیرد.
گرچه تصمیم خامنه‌ای درباره ممنوع کردن واکسن‌های بریتانیایی و آمریکایی در فضای مجازی با انتقادهای شدیدی روبرو شده، مقام‌های مسئول و چهره‌های شناخته شده سیاسی تا کنون به آن کمتر واکنش صریح نشان داده‌اند.
مصطفی تاج‌زاده، معاون سیاسی وزارت کشور در دوره ریاست جمهوری محمد خاتمی و زندانی سیاسی پس از اعتراض‌های سال ۸۸ در صفحه توئیتر خود تلاش برای مهار بیماری کووید۱۹ را اولویت اصلی دولت خوانده و می‌نویسد: «هیچ‌مقامی حتی رهبر حق ندارد درمورد چگونگی مقابله با کرونا غیرکارشناسانه نظر دهد.»
نخستین واکنش تلویحی یک کارشناس
با وجود سکوت اغلب کارشناسان درباره ممنوع اعلام کردن واردات واکسن شرکت‌های آمریکایی و بریتانیایی توسط خامنه‌ای، اظهارات مینو محرز، را می‌توان نخستین مخالفت تلویحی یکی از چهره‌های معتبر کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا با این ممنوعیت تلقی کرد.
سعید نمکی، وزیر بهداشت و ۲۰۰ نماینده مجلس شورای اسلامی از دستور خامنه‌ای درباره واکسن خارجی حمایت کرده‌اند. نمکی مدعی شده خرید واکسن از آمریکا “با عقل جور در نمی‌آید” و نمایندگان مجلس از دولت خواسته‌اند از دستور خامنه‌ای تبعیت کند.
تقریبا تمام شرکت‌های بزرگ و مهم داروسازی جهان، شرکت‌های چند ملیتی و خصوصی هستند و با مراکز پژوهشی در کشورهای دیگر همکاری می‌کنند.
بر این مبنا سخنِ گفته از چیزی به عنوان واکسن بریتانیایی یا آمریکایی چندان عاقلانه به نظر نمی‌رسد. دو شرکت فایزر و مدرنا بسیاری از داروهای خود را که در ایران نیز استفاده می‌شوند، در کشورهای اروپایی، نظیر اسپانیا، آلمان و سوئیس تولید می‌کنند.