آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تازه‌ترین گزارش‌های خود درباره برنامه هسته‌ای تهران تاکید کرده که فعالیت‌های آژانس و بازرسان آن در ایران «به طور جدی» تضعیف شده است.
یک گزارش آژانس که شامگاه سه‌شنبه ۱۶ شهریور در وین به رویت خبرگزاری‌ها رسیده، می‌گوید ایران هنوز توضیحات لازم را در مورد ذرات اورانیوم به‌دست آمده در سایت‌های اعلام نشده خود، ارائه نکرده است.
یکی از دو گزارش فصلی آژانس، آماری از افزایش چهار برابری اورانیوم غنی شده ایران در غلظت‌های متفاوت ارائه کرده که نشان از نزدیک شدن سریع به مواد لازمی است که ممکن است برای تولید بمب هسته‌ای کفایت کند.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفته است که فعالیت‌های آژانس در مقایسه با هر دوره دیگر از زمان حصول برجام در شش سال پیش، «به طور جدی» ضعیف شده است.
آقای گروسی افزوده که «نگرانی فزاینده‌ای» نسبت به موضوعات مرتبط با سایت‌های اعلام نشده ایران دارد و تهران باید این مسائل را «سریعا حل کند».
اشاره مدیرکل آژانس به فعالیت‌های مشکوک در چهار سایت اعلام نشده ایران است که این دیده‌بان هسته‌ای وابسته به سازمان ملل از دو سال پیش خواهان کسب توضیحات لازم از سوی ایران در مورد آن‌ها شده است.
اسامی این سایت‌ها را بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر وقت اسرائیل، در فرصت‌های گوناگون اعلام و آژانس را به کم‌کاری در مورد رصد ایران متهم کرد.
ناظران آژانس در پی بررسی‌ها و برخی نمونه برداری‌ها از دستکم دو محل گفتند که رد ذرات اورانیوم به‌دست آمده که مستلزم ارائه توضیحات از سوی ایران است.
خبرگزاری‌ها گزارش دادند که افزون بر گزارش پادمانی مدیرکل آژانس، این نهاد در دو گزارش فصلی نیز میزان اورانیوم غنی شده ایران را به اطلاع اعضای شورای حکام رسانده است.
بر اساس این گزارش‌ها، حجم اورانیوم ایران با غنای ۲۰ درصد اکنون به ۸۴ کیلو و ۳۰۰ گرم افزایش یافته در حالی که در میانه بهار امسال ۶۲ کیلو و ۸۰۰ گرم اورانیوم با غلظت ۲۰ درصدی داشت.
همچنین میزان اورانیوم غنی شده ایران در سطح ۶۰ درصد از دو کیلو و ۴۰۰ گرم در میانه بهار امسال، اکنون به ۱۰ کیلوگرم افزایش یافته است.
اورانیوم غنی شده باغلظت‌های متفاوت چهار برابر سال‌های گذشته است.
آیت‌الله علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، پس از ناامیدی از احیای برجام در آغاز بهار امسال از سازمان انرژی اتمی ایران خواست غنی‌سازی اورانیوم در سطح ۶۰ درصد را نیز آغاز کند. پس از آن نیز تولید فلز اورانیوم در سایت‌های هسته‌ای ایران آغاز شد.
گزارش‌های جدید آژانس در آستانه نشست هفته آینده شورای حکام این نهاد تهیه شده است. آمریکا و متحدین اروپایی آن، باید در جلسه هفته آتی شورای حکام در خصوص صدور احتمالی یک قطعنامه انتقادی از ایران تصمیم بگیرند.
به نوشته رویترز، از منظر غرب در صورت صدور چنین قطعنامه‌ای، فشار بر ایران برای ارائه توضیحات لازم در باره سایت‌های اعلام نشده افزایش خواهد یافت.
رویترز که گزارش‌های فصلی آژانس را رویت کرده گفته است که شانه خالی کردن ایران از پاسخگویی، مذاکرات هسته‌ای را در صورت تجدید آن بغرنج‌تر خواهد کرد.
اما کاظم غریب‌آبادی، نماینده دائم ایران در آژانس، در واکنش به انتشار دو گزارش فصلی و گزارش پادمانی مدیرکل آژانس از این نهاد خواست که «بی‌طرفی و رفتار حرفه‌ای خود را حفظ کند».
او فوریت تاکید شده از سوی مدیرکل آژانس برای حل این مسائل را نیز رد کرد و آن را «بزرگ‌نمایی موضوعات زیر فشار برخی اعضای خاص آژانس» نامید.
ایران گفته است که آماده بازگشت به تعهدات برجامی است و گام‌های متعددی را که به‌دلیل «نقض تعهدات طرف‌های دیگر» در برنامه هسته‌ای خود برداشته است، به عقب برخواهد گرداند اما این امر مستلزم احیای توافق هسته‌ای به شکل پیشین آن است.
ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری ایران، در گفت‌وگو با سباستین کورتز، صدراعظم اتریش، که کشورش میزبان شش دور مذاکرات غیر مستقیم میان ایران و آمریکا در وین بود، و همچنین در دو مکالمه تلفنی با امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، تاکید کرده که ایران آماده بازگشت به میز مذاکرات است اما این گفت‌وگوها باید مقید به دستیابی به نتیجه باشد «نه مذاکره کشدار و بی‌حاصل برای مذاکره».
در روزهای گذشته برخی محافل خبری در ایران این احتمال را بعید ندانستند که رافائل گروسی خود به زودی با مقاماتی از ایران دیدار کند اما این امر هنوز تایید نشده است.