نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان موفق شدند استان شبوه در جنوب یمن را از تصرف شبهنظامیان حوثی خارج کنند. شیعیان حوثی مورد حمایت جمهوری اسلامی در یمن به این شکست اذعان دارند اما آن را کم‌اهمیت می‌خوانند.
ظاهرا عربستان سعودی و امارات متحده عربی دوباره همکاری‌های تنگاتنگ خود در یمن را از سر گرفته و موفق شده‌اند شبهنظامیان حوثی را وادار به عقب‌نشینی از استان شبوه کنند.
دولت عبد ربه منصور هادی که از سوی جامعه بین‌المللی به عنوان دولت قانونی یمن به رسمیت شناخته می‌شود و نیروهای ائتلاف از آن پشتیبانی می‌کنند، به تازگی اعلام کرد استان شبوه به طور کامل از تصرف شیعیان انصارالله (حوثی) آزاد شد.
روزنامه آلمانی “فرانکفورتر آلگماینه” (FAZ) در گزارشی که پنج‌شنبه ۲۳ دی (۱۳ ژانویه) منتشر شد نوشت استان شبوه از چند نظر بسیار اهمیت دارد؛ یکی به لحاظ وجود منابع، تاسیسات و خطوط انتقال نفت و گاز و دیگری از نظر جغرافیایی که می‌تواند امکان دست‌یابی شبهنظامیان مورد حمایت جمهوری اسلامی به آب‌های آزاد در جنوب را فراهم کند.
این روزنامه پیروزی‌های اخیر نیروهای دولتی علیه شبهنظامیان حوثی را چرخشی در تحولات یمن ارزیابی کرده و مهم‌ترین علت آن را نزدیکی مجدد عربستان و امارات عنوان می‌کند که با حمله‌های هوایی خود راه پیشروی این نیروها را هموار می‌کنند.
اعتراف حوثی‌ها به شکست
شیعیان حوثی بازپس‌گیری مناطق اشغال شده در استان شبوه را تائید کرده‌اند اما آن را کم‌اهمیت می‌خوانند. محمد البخیتی، عضو دفتر سیاسی جنبش انصارالله به شبکه الجزیره گفته تسلط بر همه شهرهای استان شبوه هدف اصلی نبوده و اهمیت برخی شهرها یک “هدف تاکتیکی” برای رسیدن به منطقه مارب بوده است.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، البخیتی گفته است: «امارات تلاش کرد از باتلاق جنگ علیه یمن خارج شود، اما اخیرا معامله‌ای بین سعودی‌ها و امارات صورت گرفت و بر اساس آن، سعودی‌ها کنترل همه استان‌های جنوبی یمن را به امارات واگذار کردند و در نتیجه امارات عملیات نظامی در یمن را به طور گسترده از سر گرفته است.»
عضو دفتر سیاسی انصارالله هشدار داده که اگر امارات عملیات خود را متوقف نکند حمله به عمق خاک این کشور که مدتی به حال تعلیق درآمده بود از سرگرفته می‌شود.
به نوشته FAZ تغییر رویکرد جامعه جهانی درباره اوضاع یمن نیز می‌تواند عاملی برای برگشتن ورق به زیان شورشیان باشد زیرا شبهنظامیان مورد حمایت ایران از مذاکره مستقیم با نماینده ویژه سازمان ملل و نماینده ایالات متحده آمریکا در امور یمن خودداری می‌کنند.
شبهنظامیان حوثی ماه نوامبر سال گذشته شماری از همکاران محلی سفارت آمریکا در شهر صنعا را بازداشت کردند. این سفارت‌خانه از سال ۲۰۱۵ که صنعا سقوط کرد تعطیل شده بود.
یاس از تنش‌زدایی، روی آوردن به فشار نظامی
وزارت خارجه آمریکا بازداشت همکاران محلی در صنعا را اهانت به جامعه جهانی خوانده و بسیاری از ناظران معتقدند دورانی که تنش‌زدایی در سرلوحه تلاش‌های بین‌المللی برای حل بحران یمن قرار داشت به سر آمده است.
FAZ به نقل از محمد الباشا، کارشناس امور یمن در شرکت مشاوره Navanti Group مستقر در آمریکا می‌نویسد بسیاری از مقام‌ها و سیاست‌گذاران آمریکایی به این نتیجه رسیده‌اند که فشار نظامی آخرین وسیله برای بازگرداندن حوثی‌ها به میز مذاکره است.
در حالی که فشار برای تنش‌زدایی کاهش می‌یابد امارات متحده عربی، به عنوان مهم‌ترین متحد نظامی ائتلاف به رهبری عربستان، بار دیگر عملیات نظامی علیه شورشیان حوثی را تشدید کرده است.
نیروهای ائتلاف از مارس ۲۰۱۵ و یک‌سال پس از عقب‌نشینی دولت عبد ربه منصور هادی از پایتخت یمن و تسلط شبهنظامیان مورد حمایت ایران بر صنعا، حمله علیه حوثی‌ها را آغاز کردند.
نفوذ امارات و پیشروی متحدانش
امارات سال ۲۰۱۹ پس از این که هزینه سیاسی و نظامی دخالت در یمن رو به افزایش گذاشت و پیروزی بر شورشیان بسیار ناچیز بود بخش بزرگی از نیروهای خود را از جنوب این کشور خارج کرد.
با این حال امارات همچنان به پشتیبانی از گروه موسوم به “شورای انتقالی جنوب” ادامه داده و از این طریق به خصوص در جنوب یمن از نفوذ قابل ملاحظه‌ای برخوردار است.
این گروه گرچه به عنوان بخشی از دولت منصورهادی در جنگ علیه شیعیان حوثی مشارکت دارد دارای تمایلات جدایی‌طلبانه است و گفته می‌شود به تحریک امارات سودای تشکیل یک دولت مستقل در بخش‌های جنوبی یمن و مناطق استراتژیک مهمی مانند جزیره سقطری در تنگه باب المندب را در سر دارد.
بنابر گزارش‌ها نیروهای مورد حمایت امارات در آزاد کردن استان شبوه نقشی محوری بر عهده داشته‌اند. دشمنی مشترک با شبهنظامیان حوثی تا کنون زمینه‌ساز اتحاد گروه‌های یمنی نبوده و اختلاف و رقابت میان آنها ادامه دارد.
بر این اساس ظاهرا نیروهای مورد حمایت امارات در استان شبوه علیه دیگر گروه‌های یمنی مخالف حوثی‌ها از جمله جریان‌های نزدیک به اخوان المسلمین نیز وارد عمل شده‌اند.
شبه نظامیان حوثی از ابتدای سال گذشته میلادی تلاش برای تصرف منطقه مارب را، که مهم‌ترین پایگاه نیروهای دولتی در شمال یمن محسوب می‌شود، آغاز کرده‌اند.
بازپس گرفتن استان شبوه مهم‌ترین مسیر تدارکاتی حوثی‌ها به سمت منطقه مارب را از دست آنها خارج کرده و می‌تواند موقعیت شورشیان را به شدت به خطر اندازد.
مطابق شواهد نحوه برخورد با گروه‌های نزدیک به اخوان المسلمین یکی از محورهای اختلاف میان ابوظبی و ریاض بود و عربستان برای جلب مشارکت فعال‌تر امارات در بحران یمن در این مورد از خود انعطاف نشان داده است.
یمن صحنه اصلی جنگ نیابتی در منطقه
یمن مهم‌ترین صحنه جنگ‌های نیابتی میان جمهوری اسلامی و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس به خصوص عربستان سعودی به شمار می‌رود.
ترکی المالکی، سخنگوی ائتلاف به رهبری عربستان در روزهای پایانی ماه دسامبر در یک نشست خبری در ریاض اعلام کرد حسن ایرلو، سفیر جمهوری اسلامی نزد حوثی‌ها که گفته می‌شود بر اثر ابتلا به کرونا درگذشته، فرماندهی شبهنظامیان در درگیری‌های مارب را برعهده داشت.
آیرلو، که از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران بود با میانجیگری عراق و عمان و با موافقت عربستان از صنعا به تهران منتقل شد.
موفقیت‌های اخیر نیروهای ائتلاف و گروه‌های تحت حمایت آنها در یمن در روزهایی رخ می‌دهد که مقام‌های عربستان و امارات در حال مذاکره با نمایندگان جمهوری اسلامی برای کاهش تنش‌ها هستند.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه دولت ابراهیم رئیسی در جریان سفر به عمان، شامگاه دوشنبه با محمد عبدالسلام، سخنگوی جنبش انصارالله نیز دیدار و درباره اوضاع یمن با او گفت‌وگو کرد.
او در این دیدار گفت راه حل مشکلات کنونی یمن سیاسی است و باید از طریق “گفت‌وگوهای یمنی – یمنی” راه برون‌رفت این کشور از بحران هموار شود.
استقبال امیرعبداللهیان از گفت‌وگوی گروه‌های یمنی در حالی است که ترکی المالکی به تازگی گفته نیروهای ائتلاف شواهدی در اختیار دارند که نشان می‌دهد حزب‌الله لبنان که مورد حمایت ایران است، حوثی‌های یمن را کنترل می‌کند.