هم‌زمان با اعلام آغاز تواقفنامه همکاری ۲۵ ساله میان چین و ایران، چین باردیگر با تحریم‌های آمریکا علیه ایران مخالفت کرد. وزیر خارجه چین در دیدار با امیرعبداللهیان، مسئولیت مشکلات جاری ایران را متوجه ایالات متحده کرد.
به گزارش رویترز وانگ یی، وزیر خارجه چین در ملاقات با حسین امیرعبداللهیان، همتای ایرانی خود از تلاش‌ها برای احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ حمایت کرد و مسئولیت اصلی مشکلات جاری با ایران را بر عهده آمریکا و خروج یکجانبه این کشور از برجام دانست.
وزیر خارجه چین گفت که کشورش “قاطعانه با تحریم‌های یکجانبه علیه ایران، دستکاری سیاسی در مورد موضوعاتی مانند حقوق بشر و مداخله در امور داخلی ایران و سایر کشورهای منطقه مخالف است.”
خلاصه‌ای از دیدار این دو روز شنبه ۲۵ دی (۱۵ ژانویه) در سایت وزارت خارجه چین منتشر شد. وزیر خارجه چین اوایل این هفته با همتایان خود از چند کشورهای عربی خلیج فارس نیز دیدار داشته و ابراز امیدواری کرده که بتوان سازوکاری برای حل مسائل امنیتی منطقه ایجاد کرد.
در فروردین سال جاری چین و ایران که هر دو مشمول تحریم‌های آمریکا هستند، یک توافق‌نامه همکاری ۲۵ ساله بین دو کشور را امضا کردند.
در گزارش وزارت خارجه چین آمده است که این توافق باعث تعمیق همکاری‌های چین و ایران در زمینه‌هایی مانند انرژی، زیرساخت‌ها، کشاورزی، بهداشت و درمان و فرهنگ و همچنین امنیت سایبری و همکاری با سایر کشورها می شود. مقام‌های جمهوری اسلامی تاکنون گزارش شفافی درباره این سند و جزئیات آن به رسانه‌ها و افکار عمومی ایران نداده‌اند.
چین در حال پیاده‌سازی طرح “جاده ابریشم”، یک برنامه زیرساختی چند تریلیون دلاری است که مسیری از شرق آسیا تا اروپا را در بر می‌گیرد. هدف این پروژه گسترش چشمگیر نفوذ اقتصادی و سیاسی چین است. برنامه‌ای که نگرانی‌های جدی را برای برخی کشورها، بویژه ایالات متحده ایجاد کرده است.
بسیاری کارشناسان می‌گویند علی‌رغم قرارداد ۲۵ ساله میان ایران و چین، مادام که ایران هدف تحریم‌های آمریکاست، از منافع این طرح برخوردار نخواهد شد.
اسماعیل حسین‌زهی، عضو کمیسیون عمران مجلس ایران هفته گذشته به “اعتماد” گفت جاده ابریشم که ایران از طریق آن با چین “مراودات و مبادلاتی” دارد، در حال تغییر مسیر به سمت ترکمنستان است. بهمن سال گذشته نیز فاطمه مقیمی، عضو هیات رئیسه اتاق بازرگانی تهران انتقاد کرد که با وجود قرار داشتن ایران بر مسیر “جاده ابریشم”، اولین قطار ترکیه به چین ایران را از مسیر حرکت خود حذف کرده است.
آمریکا به دنبال خروج از توافق هسته‌ای با ایران در سال ۲۰۱۸ مجددا تحریم‌هایی را علیه ایران اعمال کرد که به شدت به اقتصاد این کشور آسیب رسانده‌اند. دولت ترامپ بر این باور بود که برجام برای محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای، برنامه موشک‌های بالستیک و نفوذ منطقه‌ای ایران کافی نیست.
پس از این خروج، ایران به تدریج از تعهدات برجامی خود فاصله گرفت و با نصب سانتریفیوژهای پیشرفته اقدام به بازسازی ذخایر اورانیوم غنی با خلوص بالا کرد.