طی هفتۀ اخیر، اظهارات مقامات جمهوری اسلامی پیرامون مذاکرات وین و روشی که باید در برابر آمریکا پیش گرفت، چندان همسو نبود. حسین امیرعبداللاهیان وزیر امور خارجه از نشانه‌های حسن نیت آمریکا سخن گفت اما علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، رفتارهای آمریکا را نمایشی دانست. در آخرین مورد، “منابع آگاه” نظام، خبر نامۀ گلایه‌آمیز امیرعبداللاهیان به خامنه‌ای را تکذیب کرده‌اند.
روز چهارشنبه ٩ فوریه/۲٠ بهمن، خبرگزاری‌های جمهوری اسلامی به نقل از یک منبع مطلع نوشتند: “اخبار منتشره در مورد نامۀ وزیر امور خارجه به مقام رهبری در مورد مذاکرات وین از اساس کذب، و ادعاهای دیگر مطروحه در این خبر هم ساختگی و در راستای اختلاف‌افکنی و تلاش برای شکست اجماع ملی در مورد مذاکرات وین است”…
چند ساعت قبل از انتشار گستردۀ این تکذیب‌نامه، خبری در شبکه‌های اجتماعی پخش شده بود مبنی بر این که امیرعبداللهیان نامه‌ای به خامنه‌ای نوشته و “از برخی سنگ اندازی‌ها در روند مذاکرات وین گلایه کرده است”.
در برخی خبرها ادعا شده بود که این “گلایۀ جدّی هم به صورت مکتوب و هم به صورت شفاهی به مقام رهبری تقدیم شده است.” بر أساس این اخبار، وزیر خارجه از “جریانی در کشور” شکایت کرده که سعی در مخدوش کردن روند مذاکرات دارد.
مجوز مذاکره با آمریکا
چنان که در خبرهای تکذیب‌شده آمده است، گلایۀ امیرعبداللاهیان در درجۀ اول علیه سعید جلیلی و نزدیکانش بوده. در این خبرها یادآوری شده که امیرعبداللهیان قبلاً در جلسۀ کمیسیون امنیت ملی مجلس به صراحت گفته بود که “ما از سوی رهبر انقلاب مجوز مذاکره با آمریکا را گرفته‌ایم ولی یکی از نزدیکان آقای جلیلی به دروغ توئیت می‌کند که وزیر خارجه بابت مطرح کردن مذاکره با آمریکا از سوی مقام عالیرتبه تذکر گرفته است!”
در مطالبی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده، آمده است که: “گفته می‌شود تعدادی از فعالان رسانه‌ای برای عملیات روانی علیه روند فعلی مذاکرات در برخی رسانه‌های رسمی و شبکه‌های اجتماعی برنامه‌ریزی می‌کنند که گزارش کامل آن در پیوست نامۀ امیرعبداللاهیان به رهبر انقلاب موجود است”…
اما اینک وجود چنین نامه‌ای کلاً تکذیب شده است. با اینحال این نوع خبرها که صحت و سقم آنها به‌درستی روشن نیست و علاوه بر شبکه‌های اجتماعی، گهگاه در خبرگزاری‌های مهم جمهوری اسلامی نیز دیده می‌شود، وجود اختلافاتی را در میان مقامات القاء می‌کند که طی آن امیرعبداللاهیان از دو سو – علی شمخانی و سعید جلیلی – تحت فشار و انتقاد قرار گرفته است.
مخالفت‌های شمخانی و جلیلی
علی شمخانی که اخیراً برخی رسانه‌های عرب خبر تأیید نشدۀ دیدارش با ویلیام برنز، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی را منتشر کردند، در توئیت‌هایش از موضع‌گیری آمریکا در مذاکرات وین انتقاد می‌کند. به عنوان مثال وی نوشته است: “صداهایی که از هیئت حاکمه آمریکا شنیده می‌شود نشان می‌دهد که انسجام لازم در این کشور برای اتخاذ تصمیمات سیاسی در مسیر پیشبرد مذاکرات وین وجود ندارد. دولت آمریکا نمی‌تواند هزینۀ اختلافات داخلی خود را با تضییع حقوق قانونی ملت ایران پرداخت کند”. یک روز قبل نیز شمخانی نوشته بود: “بدون خروج واشنگتن از توهمات کنونی، مسیر مذاکرات وین هموار نمی‌شود”…
سعید جلیلی مواضع تندتری دارد. او در توئیتر می‌نویسد: “اینکه آمریکا که امروز در موضع شکست است بخواهد برای ما شرط بگذارد، همان قدر مضحک است که آلمان نازی در پایان جنگ جهانی دوم که شکست خورده بود برای رقبایش شرط می‌گذاشت و می‌گفت باید بیایید و گفتگو کنید”…
به نظر می‌رسد که جلیلی و اطرافیانش به کل مخالف گفتگو هستند، در حالی که علی شمخانی ترجیح می‌دهد خود رهبری امور را به جای وزارت خارجه در دست گیرد.