گزارش‌های رسیده به رادیو فردا حاکی است که ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی، از سمت خود برکنار شده است.

یک منبع موثق روز سه‌شنبه ۲۱ تیر به رادیو فردا گفت که دلیل برکناری آقای فیروزآبادی، مخالفت او با طرح موسوم به «صیانت» بوده است. او روز دوشنبه از سمت خود برکنار شده و از کارمندان شورای عالی فضای مجازی خداحافظی کرده است.

فیروزآبادی از مدیران ارشد وزارت اطلاعات بوده و لابی‌های زیادی توسط تیم حسین طائب، رئیس سابق سازمان اطلاعات سپاه، برای تعیین جانشین او در جریان است.

مقامات جمهوری اسلامی هنوز در این خصوص اظهارنظر نکرده‌اند، اما از آن‌جا که اعضای شورای عالی فضای مجازی توسط رهبر جمهوری اسلامی منصوب می‌شوند، به نظر می‌رسد این برکناری از سوی شخص رهبر یا دفتر او صورت گرفته باشد.

ابوالحسن فیروزآبادی پیشتر نیز با طرح «صیانت» مخالفت کرده بود. او ۲۲ اسفند پارسال در نشستی، با بیان این‌که «به نظر نمی‌رسد با طرح صیانت مشکلات ما مرتفع شود»، گفته بود: «با توجه به مخالفت وسیع اجتماعی که چه درست و چه غلط با این طرح شده‌است، در مجموع صلاح نمی‌دانم که این طرح ادامه پیدا کند».

آقای فیروزآبادی ۲۷ فروردین امسال نیز گفته بود که «بعد از بررسی سیاست‌های کلان، ما طرح صیانت را به مجلس برمی‌گردانیم و سرانجام خود مجلس تصمیم خواهد گرفت که سیاست‌ها را به چه نحوی اجرا کند».

جمهوری اسلامی به‌طور مشخص پس از اعتراضات انتخاباتی سال ۱۳۸۸ و در پی دستور رهبر جمهوری اسلامی، با ایجاد «گردان‌های سایبری» زیر نظر بسیج و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و صرف هزینه بسیار، برای اجرای طرح‌های علنی از جمله «اینترنت ملی» و «صیانت» به منظور کنترل شبکه‌های اجتماعی در ایران تلاش می‌کند.

بخشی از این برنامه‌ریزی در قالب طرح موسوم به «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی» در مجلس شورای اسلامی دنبال می‌شود که بر اساس آن شبکه‌های اجتماعی خارجی به‌ویژه اینستاگرام دچار محدودیت‌های جدی می‌شوند.

«طرح صیانت» پس از آن‌ در دستور کار مجلس قرار گرفت که رهبر جمهوری اسلامی در سخنرانی‌های متعدد خود، فضای مجازی در ایران را «ول و رها» خواند و از محدود نکردن آن توسط نهادهای مسئول انتقاد کرد.

مخالفان «طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی» هشدار داده‌اند که موضوع محدود به مسدود کردن پیام‌‌رسان‌های خارجی مهم مانند اینستاگرام نیست و در صورت تصویب این طرح، تغییرات بنیادینی در نحوه فعالیت کاربران، نظارت بر اینترنت و پهنای باند ایجاد خواهد شد و هدف از آن اعمال محدودیت شدید در زمینه دسترسی به اینترنت است.

انتشار خبر تصویب کلیات این طرح در اوایل اسفند پارسال با واکنش بسیار گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی روبه‌رو شد و حتی نهادهای حقوق بشری نیز به محدود کردن و سانسور اینترنت در ایران واکنش نشان دادند.

در پی این اعتراض‌ها و اختلاف نظر بر سر بررسی «طرح صیانت»، محمد باقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، روز ۲۷ فروردین در نامه‌ای به رئیس شورای عالی فضای مجازی خواستار بررسی این طرح در آن نهاد شد.

اما آقای فیروزآبادی در همان روز گفت که «بعد از بررسی سیاست‌های کلان، ما طرح صیانت را به مجلس برمی‌گردانیم و سرانجام خود مجلس تصمیم خواهد گرفت که سیاست‌ها را به چه نحوی اجرا کند».

همزمان با این تحولات، نمایندگان مجلس شورای اسلامی روز ۲۹ خرداد با اعمال اصلاحیه‌ای، دیوان عدالت اداری را از رسیدگی به شکایت‌ها علیه شورای عالی فضای مجازی و شورای عالی انقلاب فرهنگی منع کردند.

مجلس شورای اسلامی با این کار، راه شکایت قضایی مردم از مصوبات شورای عالی فضای مجازی را مسدود کرد.

ایران یکی از بدترین کارنامه‌ها را در زمینه آزادی بیان و اینترنت دارد، به گونه‌ای که بر اساس آمار گزارشگران بدون مرز برای سال ۲۰۲۲، ایران در زمینه آزادی رسانه‌ها از میان ۱۸۰ کشور جهان، در رتبه ۱۷۸ قرار دارد.