رجب طیب اردوغان کردهای ترکیه را که نقش تعیین کننده در انتخابات دارند هدف قرار داده است. حزب اپوزیسیون کرد گرای دموکراتیک خلقها می گوید تشکیل پرونده های قضایی نشان دهنده تمایل اردوغان برای کاهش رأی این حزب در آستانه انتخابات سرنوشت ساز سال آینده است.
108سیاستمدار مخالف وا بسته به حزب کردگرای دموکراتیک خلقها در دادگاهی در حومه پایتخت ترکیه، به اتهام جرایم تروریسم در پرونده ای که می تواند انتخابات ریاست جمهوری سال آینده را تحت تاثیر قرار دهد، محاکمه می شوند.
در صورت مجرم شناخته شدن صدها تن از اعضای حزب دموکراتیک خلق ها (HDP) که پایگاه رای آنها عمدتاً کرد هستند، ممکن است آنها از فعالیت سیاسی منع شوند و این می تواند زمینه را برای غیرقانونی شدن فعالیت این حزب در یک پرونده جداگانه در دادگاه عالی ترکیه فراهم کند.
HDP تلاش دولت برای محاکمه آن و همچنین تهدیدهای مجدد رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه به حمله نظامی به شبه نظامیان کرد در شمال سوریه را به عنوان کارزاری برای کاهش آرای این حزب در انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی ترکیه می داند که قرار است در ژوئن آینده برگزار می شود. نظرسنجی ها نشان می دهد تشکیل یک اپوزیسیون متحد می تواند بهترین راه برای زدن موثرترین ضربه به قدرت حاکم در دو دهه اخیر باشد.
مدحت سنجر، رئیس مشترک حزب کردگرای دموکراتیک خلقها یا HDP در مصاحبه ای با فایننشال تایمز گفت: «هدف اصلی حذف کردها از سیاست و پتانسیل قدرتمند ناشی از پیوستن آن به پویایی سیاسی در ترکیه است. بی اثر کردن HDP پیروزی اردوغان و ائتلاف او را آسان‌تر می‌کند.»
بروز بحران عمیق اقتصادی که طبقه متوسط ترکیه را کوچک تر می کند، حمایت از حزب محافظه کار عدالت و توسعه (AKP) اردوغان را به پایین ترین حد در تاریخ فعالیت آن رسانده است. با این حال، این حزب همچنان با حمایت حدود یک سوم رأی دهندگان کشور، بزرگترین حزب کشور است و می تواند روی حزب افراطی حرکت ملی که در حال حاضر متحد اردوغان در دولت است، حساب باز کند.
ایجاد ائتلافی شامل سکولارها، ملی گراها، اسلام گراها و لیبرال ها – به جز HDP – اردوغان را به چالش می کشد و می خواهد به آنچه که حکومت تک نفره می خواند، پایان دهد. به گفته موسسه نظرسنجی متروپول، این شش حزب از حدود 40 درصد حمایت رای دهندگان برخوردار است که با میزان رای ائتلاف حاکم برابر است اما از اکثریت مطلق لازم برای کسب ریاست جمهوری برخوردار نیستند.
حضور 6 میلیون رای دهنده حامی حزب چپ HDP، یعنی حدود 12 درصد از رای دهندگان، انتخابات را به نفع اپوزیسیون تغییر خواهد داد.
سنجر گفت: «ما تعیین کننده هستیم. نامزدی که ما از او حمایت کنیم تقریباً به طور قطع پیروز خواهد شد. اگر اپوزیسیون مذاکرات علنی و مستقیم با ما را انجام دهد و بتوانیم به اجماع برسیم، می‌توانیم از نامزد آن حمایت کنیم. اپوزیسیون تاکنون قادر به خروج از صحنه ای نبوده که دولت در آن بازی ناسیونالیستی به راه انداخته است و اردوغان برای شکست دادن مخالفانی که در زمین او بازی می کنند مشکلی نخواهد داشت.»
اردوغان HDP را «شاخه سیاسی» حزب مسلح کارگران کردستان یا (پ‌ک‌ک) می‌نامد که چهار دهه پیش شورش علیه دولت ترکیه را به راه انداخت. HDP ارتباط با پ.ک.ک را رد می کند و می گوید که خواهان حل و فصل مناقشه کردها از طریق مذاکره است. اما بسیاری از ترک‌ها هنوز آن را با پ‌ک‌ک که اتحادیه اروپا و ایالات متحده آن را یک سازمان تروریستی می‌نامند، مرتبط می دانند.
اپوزیسیون اصلی اگرچه درگیر گفتگوهای غیررسمی است، اما از دعوت رسمی HDP به میز مذاکره خودداری کرده است.
برک اسن از دانشگاه سابانچی گفت که استقبال علنی اپوزیسیون از این حزب کردگرا خطر طرد شدن رای دهندگان ملی گرا حامی اپوزیسیون را به همراه دارد. او افزود: «پس از هر اقدامی از سوی PKK، HDP به طور سیستماتیک مجرم شناخته شده و در گوشه انزوا قرار می گیرد. اردوغان «وقتی نگرانی‌های امنیتی در محافل عمومی مطرح می‌شود، از یک مزیت برخوردار است زیرا او نمی‌تواند بحران اقتصادی را حل کند».
بمب گذاری ماه گذشته در مرکز استانبول که منجر به کشته شدن شش نفر شد، نگرانی های امنیتی را دوباره برانگیخته است. دولت پ‌ک‌ک و شاخه سوری آن، یگان‌های مدافع خلق (YPG) را مسئول این حمله دانست اما هر دو دست داشتن در این حمله را رد کردند. ترکیه با حملات هوایی به شبه نظامیان کرد سوریه به تلافی این حمله اقدام کرد و هشدار داد که حمله زمینی بعدی در سوریه محتمل است. اردوغان قول داده است که خون قربانیان بمب گذاری استانبول را « نه روی زمین و نه پای صندوق های رای بی پاسخ نخواهد گذاشت.»
اوزر سنجار، مدیر موسسه نظرسنجی متروپول گفت که اکثریت قاطع رای دهندگان می گویند بزرگترین مشکل آنها اقتصادی است و تنها 2 درصد از تروریسم به عنوان نگرانی اصلی نام می برند. اپوزیسیون فکر می‌کند که این بدان معناست که اشتباهات اقتصادی اردوغان به شکست او در انتخابات ختم خواهد شد اما با توجه به پایگاه رای او، می توان گفت که پیروزی اردوغان در برابر اپوزیسیون منهای حزب دموکرتیک خلقها تضمین شده است.
سه تهاجم قبلی اردوغان به منطقه تحت کنترل نیروهای کرد سوریه یا YPG، حمایت محافظه‌کاران کرد از حزب عدالت و توسعه را کاهش داده است. سنجر گفت که به اردوغان و حزب عدالت و توسعه عادتا حدود یک سوم از این رای‌دهندگان را جذب می‌کرد. عقب نشینی اردوغان از اعطای حقوق سیاسی و فرهنگی کردها، از جمله شکست مذاکرات با پ.ک.ک در سال 2015، حمایت آنها را از او و حزبش کاهش داده است.
هشدار اردوغان مبنی بر اینکه شهر مرزی کوبانی سوریه در عملیات نظامی جدید در تیررس قرار خواهد گرفت با ندای محاکمه دسته جمعی مقامات HDP در سینجان همزمان شد. توییت سال 2014 این حزب که خواستار دفاع از کوبانی در برابر حمله داعش شده بود، مبنای پرونده ای قرار گرفت که در سال 2021 علیه این حزب باز شد.
این توییت هزاران نفر از هواداران را در اعتراض به امتناع ترکیه از اعزام نیروهای کمکی برای کمک به YPG به خیابان ها کشاند و 37 نفر هم که اکثراً هواداران HDP بودند در درگیری با پلیس کشته شدند. برخی از مقامات این حزب به اتهام جنایات ادعایی از جمله قتل، رهبری یک سازمان تروریستی و توهین به دولت ترکیه با حکم حبس ابد روبرو شده اند.
بسیاری از متهمان از جمله صلاح‌الدین دمیرتاش، رهبر سابق HDP که قبلاً اردوغان را در انتخابات ریاست‌جمهوری به چالش کشیده بود، از قبل به دلیل محکومیت‌های قبلی برای جرایم مرتبط با تروریسم به زندان رفته اند و از راه دور، با استفاده از ارتباط دوطرفه ویدیویی، در روند محاکمه در سالن دادگاه حاضر می شوند. وکلای دادگستری گفتند که از جمله چالش های دیگر برای دفاع متهمان از خود، تشکیل شدن پرونده های دادستانی با حجم نزدیک به 1 میلیون صفحه و عدم اعتماد به برگزاری محاکمه ای عادلانه قبل از انتخابات است.
گولتن کشاناک، شهردار 61 ساله سابق شهر دیاربکر در جنوب شرقی ترکیه، در یکی از جلسات استماع اخیر در زندان گفت: «این اقدامات برای اهداف سیاسی آماده شده بود. این تمهیدات کلاهبرداری و تله ای است تا امید به صلح شکوفا نشود.»
اگر روند حقوقی محاکمه HDP به ممنوع شدن فعالیت آن ختم شود، این حزب در نظر دارد، به امید شرکت در انتخابات سال آینده، تحت نام دیگری به عرصه باز گردد. مدحت سنجر با اشاره به احتمال قدغن شدن فعالیت این حزب گفت: « تعطیل شدن فعالیت حزب به معنای ناپدید شدن نیست.»
منبع: فایننشال تایمز