پس از حضور رئیس‌جمهوری چین در عربستان و صدور دو بیانیه پی‌درپی، یکی در اشتراک با عربستان و دومی همراه با شش کشور حاشیه خلیج‌فارس، موجی از انتقادها از این کشور در ایران به‌راه افتاد. در آن بیانیه‌ها با اشاره به جمهوری اسلامی، مواردی از جمله «پشتیبانی از گروه‌های تروریستی و فرقه‌ای، سازمان‌های مسلح غیرقانونی و تکثیر موشک‌های بالستیک و پهپادها» مورد انتقاد قرار گرفته‌بود. همچنین در موضوع جزایر سه‌گانه متعلق به ایران، چین موضعی متمایل به امارات متحده عربی را نشان داد.
باوجود نارضایتی برخی مقام‌های جمهوری اسلامی از موضع اتخاذشده چین در عربستان، رژیم حاکم بر ایران، آماده اجرای توافق‌های ۲۵ ساله با این کشور شده‌است.
محمد جمشیدی، وزیر امور اقتصاد و دارایی دولت ابراهیم رئیسی می‌گوید که در کوتاه‌ترین زمان ممکن، زمینه اجرایی‌شدن این توافق میان جمهوری اسلامی و چین فراهم خواهد شد.
با توجه به این تغییر و تحولات، آیا چین پشت ایران را در مناسبات دیپلماتیک در صحنه جهانی خالی خواهد کرد؟ این را از «علی کشتگر» که تحلیل‌گر سیاست و مسائل بین‌الملل است، می‌پرسم.
آقای کشتگر می‌گوید که رژیم جمهوری اسلامی مناسباتش را با سایر کشورها نه برپایه منافع ملی، بلکه بر اساس منافع حکومت و این‌که چگونه بتواند باقی بماند، تنظیم می‌کند.
او گفت که رژیم حاکم بر ایران از دیریاز به این نتیجه رسید که اگر روابطش را با «آمریکا و اروپای غربی که الگوی دموکراسی هستند» گسترش دهد، فرهنگ آن‌ها بیش از پیش وارد ایران خواهد شد و این مساله، نظام را می‌ترساند.
کشتگر می‌گوید شفافیتی که در صورت توسعه روابط با غرب در اقتصاد و بازرگانی ایران پدید می‌آید، به‌سود نظام نیست و آن‌را در خطر می‌اندازد، بنابراین مقامات ترجیح می‌دهند با «نظام‌های توتالیتر و دیکتاتوری» که مانند خودشان هستند و از رژیم ایران پشتیبانی می‌کنند، رابطه بگسترانند.
این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل به بخش فارسی رادیو بین‌المللی فرانسه گفت که سیاست «نگاه به شرق» خامنه‌ای بر همین پایه است و ربطی به منافع ملی ندارد.
او افزود که اما سیاست اتخاذشده توسط جمهوری اسلامی، به این معنا نیست که چین و یا روسیه هم «به‌سان جمهوری اسلامی» به چنین روابطی نگاه می‌کنند، بلکه آن‌ها منافع ملی خود را اصل قرار می‌دهند.
علی کشتگر در ادامه این تحلیل گفت که چین بازار بسیاری از کشورها، از جمله کشورهای مسلمان خاورمیانه را فدای رابطه با جمهوری اسلامی که رو به فروپاشی می‌رود، نمی‌کند.
او بر این باور است تا زمانی که جمهوری اسلامی سیاست‌های بی‌ثبات‌کننده‌اش را در منطقه تغییر ندهد، چین در راستای گسترش روابط با این رژیم گام برنمی‌دارد.
کشتگر افزود که سیاست نگاه به شرق خامنه‌ای، تحقیر و سیاست خارجی جمهوری اسلامی ورشکست شده‌است.
برخی اما باور دارند که موضع چین در عربستان، بر این پایه بوده که می‌خواهد جای آمریکا را در منطقه بگیرد و به‌همین دلیل به‌صورت تاکتیکی در حال ارسال پالس‌هایی به کشورهای عربی در مورد ایران است. از این تحلیل‌گر ساکن پاریس در مورد فرضیه جای‌گزینی چین با آمریکا در منطقه پرسیدم.
علی کشتگر به رادیو بین‌المللی فرانسه گفت این طبیعی است که چین رقیب آمریکا است، اما کشورهای منطقه در این میان به‌خوبی بازی می‌کنند.
او می‌گوید کشورهای حاشیه خلیج فارس تا پیش از این نگاه‌شان فقط متوجه غرب بود، اما اکنون به نتیجه رسیده‌اند که بین شرق و غرب رقابت بیندازند و امتیاز بگیرند. کشتگر این سیاست را خلاف سیاست جمهوری اسلامی که فقط به‌سوی شرق و «احمقانه» است، «عاقلانه» قلمداد می‌کند.
این تحلیل‌گر سیاسی بر این باور است که رقابت غرب و شرق در کشورهایی از جمله عربستان، امارات، پاکستان و اندونزی به‌سود این کشورها و به‌زیان جمهوری اسلامی پیش می‌رود.
چین پیش‌تر شش‌بار جمهوری اسلامی را در حین صدور قطعنامه علیه این رژیم، تنها گذاشت. در عین حال بر اساس تفاهم‌نامه ۲۵ ساله، درپی منافعی در ایران است. از کشتگر پرسیدم که اگر فشار جهانی و منطقه‌ای شدت بگیرد، تکلیف چین با این منافع ۲۵ ساله چه خواهد شد؟
علی کشتگر می‌گوید که اقتصاد و بازرگانی برای چین در درجه نخست اهمیت قرار دارد و این کشور گرچه در ایران هم منافعی دارد، اما بزرگ‌ترین بازارش در آمریکا و اروپا، سپس در کشورهای عربی و سایر هم‌پیمانان مسلمانش است.
او بر این باور است که باتوجه به تحریم جمهوری اسلامی و منافع اندک چین در ایران در قیاس با سایر کشورها، چنا‌ن‌چه فشارهای جهانی و منطقه‌ای افزایش یابد، این کشور بی هیچ تردیدی از منافع خود در ایران چشم‌پوشی می‌کند و در کنار سایر کشورها می‌ایستد.
گفت‌وگوی کامل با علی کشتگر را از طریق لینک صدا می‌شود گوش داد.