اگر اپوزیسیون علاقه مند است دموکراسی و حاکمیت قانون در ترکیه احیا شود، بهتر است امام اوغلو را به عنوان نامزد خود معرفی کند.  

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه به برگزاری آنچه که واشنگتن پست به عنوان “مهم ترین انتخابات جهان در سال 2023” توصیف کرده است، در 14 مه اشاره کرده است. اشاره اردوغان تاریخ برگزاری انتخابات را کمی بیش از یک ماه زودتر از مهلت مقرر در 18 ژوئن نشان می دهد. این تاریخ همچنین یک تاریخ نمادین و نمایانگر برگزاری اولین انتخابات آزاد و عادلانه ترکیه در سال 1950 است که در آن حزب نوپای دموکرات عدنان مندرس، حزب جمهوری خواه خلق (CHP، یعنی حزب آتاتورک را در یک رقابت بزرگ شکست داد. هفتاد و سه سال بعد این تاریخ می تواند به شکل طنزگونه ای تکرار شود. شوکت سوریا آیدمیر، تاریخ نگار نگار کهنه کار اوایل جمهوری ترکیه و نویسنده زندگینامه آتاتورک و جانشین او، عصمت اینونو نوشت: نیروهای مسلح ترکیه در ماه مه 1950 آماده بودند تا بدون در نظر گرفتن نتیجه انتخابات از رهبری CHP حمایت کنند. به گفته آیدمیر، این اینونو بود که اصرار داشت که بزرگترین شکست CHP (در پای صندوق های رای) بزرگترین پیروزی آن نیز خواهد بود زیرا که این شکست برای اولین بار، انتقال مسالمت آمیز قدرت از حزب موسس جمهوری به منتخبان مردم را تسهیل می کند.

به نظر می رسد اردوغان علاقه ای به تکرار تاریخ ندارد. انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی سال 2023 فرصتی است که در آن اردوغان و حزب حاکم عدالت و توسعه (AKP) به دنبال حفظ قدرت بوده و علاقه ای به دستیابی به این هدف با ابزارهای دموکراتیک ندارند. در عوض، انتخابات زیر سایه چشم انداز استبدادی به سرعت در حال بلوغ است. یکی از محتمل ترین نامزدهای ریاست جمهوری که شانس مناسبی برای شکست اردوغان دارد اکرم امام اوغلو، شهردار استانبول است. دادگاه‌های طرفدار اردوغان برای جلوگیری از به چالش کشید شدن اردوغان توسط او منع سیاسی حضور امام اوغلو را صادر کرده‌اند که به خوبی می‌تواند مانع از آن شود که وی در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کند و پیروز شود. علاوه بر این، دادگاه عالی کشور – دادگاه قانون اساسی – در آستانه تعطیل نمودن دومین حزب محبوب در صفوف مخالفان  یعنی حزب دموکراتیک خلق ها یا (HDP)  است که طرفدار کردهاست. نظرسنجی ها کسب بین 12 تا 15 درصد آرا توسط HDP را نشان میدهند. انحلال آن به این معنی است که سهم آن از آراء بین احزاب و نامزدهای باقی مانده در رقابت توزیع خواهد شد. عوامل دیگری نیز وجود دارد که احتمالاً از برگزاری یک انتخابات آزاد و منصفانه جلوگیری می‌کند. رسانه‌های جریان اصلی عمدتاً طرفدار اردوغان فعالانه از همه طرفداران اپوزیسیون دوری کرده و از آنها مشروعیت‌زدایی می‌کنند.

در این قدح یک استراتژی اقتصادی نیز همزمان که اردوغان برای افزایش شانس خود برای پیروزی در انتخابات آزاد تلاش می کند، وجود دارد. اقتصاد فاجعه‌باری که با تورم افسارگسیخته  گرفتار شده و رسماً 65 درصد است، نقطه ضعف اردوغان و حزب عدالت و توسعه است. نرخ غیررسمی تورم بسیار بالاتر که احتمالاً نزدیک‌تر به واقعیت است حدود 170 درصد است. دولت از ابتدای سال 2023، حاتم بخشی هایی را به منظور جلب رضایت طیف متنوعی از رای دهندگان ارائه کرده است که از آن جمله افزایش حداقل دستمزد، افزایش حقوق بازنشستگی، کاهش نرخ بهره برای وام گیرندگان و در دسترس بودن گسترده فرصت های اعتباری برای مشاغل است. اینها اقدامات اقتصادی دو دستی است که بدون شک کشور را با بدهی های بیشتری مواجه می کنند اما همه چیز برای کوتاه مدت و برای رسیدن  به یک هدف در نظر گرفته شده و آن جلب نظر رأی دهندگان کافی برای رأی دادن به اردوغان است و نگرانی در مورد عواقب آن را به بعد واگذار می کند.

با این حال، اردوغان برای رسیدن به آستانه پیروزی – 50 به علاوه یک درصد آرا – به تداوم عاملی امیدوار است که مستقیماً تحت کنترل او نیست: تداوم بی کفایتی احزاب مخالف که تحت عنوان اتحاد ملت به هم پیوستند.

به نظر می رسد که ائتلاف مخالف شش حزب به رهبری CHP و حزب خوب (IP) قصد دارد پیروزی را در یک ظرف بلورین به اردوغان واگذار کند. این ائتلاف از زمان آغاز به کار- که برای برکناری اردوغان از قدرت و بازگرداندن ساختار پارلمانی کشور طراحی شده بود- جلسات زیادی را برای بحث درباره استراتژی و انتخاب نامزد ریاست جمهوری برای به چالش کشیدن اردوغان برگزار کرده است. این اتفاق هنوز رخ نداده است اما شایعات منتشر شده حاکی از آن است که این ائتلاف تحت فشار شدیدی از طرف CHP قرار دارد تا کمال کیلیچداراوغلو، رئیس این حزب را به عنوان نامزد ریاست جمهوری خود معرفی کند. این بدترین انتخاب ممکن است. نظرسنجی ها به طور مداوم نشان می دهد که کیلیچداراوغلو کمترین علاقه را برای شکست اردوغان دارد. انتخاب عاقلانه تر معرفی امام اوغلو یا منصور یاواش شهردار آنکارا خواهد بود. درست است که امام اوغلو با احتمال ممنوعیت فعالیت سیاسی مواجه است که می تواند او را از تصدی این پست منع کند اما یاواش نیز با عدم استقبال رای دهندگان کرد از او به دلیل ریشه های سیاسی اش به عنوان یک ناسیونالیست روبروست. اما در مقابل، احتمالا امام اوغلو با توجه به حمایت کردها از او در مبارزات انتخاباتی برای تصدی شهرداری استانبول در سال 2019 بتواند رای کردها را جلب کند. رای دهندگان کرد بخش مهمی از رینگ پیروزی هستند، زیرا آنها 12 تا 15 درصد آراء را تشکیل می دهند. علاوه بر آن، مهم ترین نکته ای که مخالفان به طور قطع نادیده گرفته اند، نیز وجود دارد: امام اوغلو تنها فردی است که در پای صندوق های اردوغان را شکست داده است. او علیرغم تلاش اردوغان برای باطل کردن پیروزیش، دو بار در سال 2019 در رقابت برای تصدی شهرداری استانبول پیروز شد.

پس چرا ائتلاف امام اوغلو را نامزد نمی کند؟ دو توضیح ممکن وجود دارد. متأسفانه، اتحاد ملت مردد بوده و اعتماد به نفس ندارد. اپوزیسیون می ترسد که اگر امام اوغلو را نامزد کند و او پیروز شود، ممکن است در نهایت به دلیل ممنوعیت های قانونی از تصدی ریاست جمهوری ترکیه منع شود. ممنوعیت سیاسی دقیقاً همان مشکلی است که اردوغان در زمان پیروزی حزب عدالت و توسعه در انتخابات سراسری در نوامبر 2002 با آن مواجه شد. اردوغان باید تا مارس 2003 منتظر می ماند تا بتواند نخست وزیری را به دست گیرد. دلیل دوم و شاید نگران کننده تر، قائم به نفس بودن رهبر حزب جمهوریخواه خلق است. کیلیچداراوغلو، چه توسط خودش و چه گروه های سیاسی که در داخل CHP مورد لطف قرار می گیرد، فکر می کند که شایسته نامزد شدن است. این در حالی است که او از زمان ریاست CHP در سال 2010 تاکنون حتی یک پیروزی انتخاباتی در برابر اردوغان به دست نیاورده است. مرال آکشنر، که رهبری حزب خوب را بر عهده دارد، با نامزدی کیلیچداراوغلو مخالف است اما باید دید که آیا او می تواند او را تحت تاثیر قرار دهد یا خیر.

این انتخابات، تا آنجا که به ائتلاف اپوزیسیون مربوط می شود، قرار است هرآنچه را که برای کنار زدن اردوغان از قدرت، احیای حاکمیت قانون، تثبیت مجدد ترکیه به عنوان یک دموکراسی پارلمانی و دور کردن آن از سایه سلطه اردوغان لازم است، انجام دهد. اگر اپوزیسیون علاقه مند است که این امر به واقعیت تبدیل شود، بهتر است امام اوغلو را به عنوان نامزد ائتلاف معرفی کند. بگذارد اردوغان بدترین اقدام خود را انجام دهد؛ اگر امام اوغلو نامزد شود، اردوغان، به احتمال زیاد تمام راه های جلوگیری از پیروزی او را امتحان خواهد کرد. در صورت پیروزی امام اوغلو در انتخابات ریاست جمهوری، اردوغان وسوسه خواهد شد به ممنوعیت‌های غیرقانونی تکیه کند تا از روی کار آمدن او جلوگیری کند. اما اردوغان می داند که نمی تواند روی آن حساب باز کند. فشار افکار عمومی در پی پیروزی امام اوغلو احتمالاً آنقدر زیاد خواهد بود که اصرار بر حفظ ممنوعیت سیاسی وی در دادگاه ها را از بین ببرد. زمان آن است که مخالفان ترکیه انتخاب درستی داشته باشند. شواهد نشان می دهد که امام اوغلو بهترین شانس برای یک ترکیه دموکراتیک است.

منبع: نشنال اینترست