تحقیقات باید به نهادهای بین‌المللی بی‌طرف واگذار شود

خبرگزاری آناتولی: خانواده‌های قربانیان پرواز «PS 752» خطوط هوایی اوکراین که صبح هشتم ژانویه سال گذشته در اثر اصابت دو موشک‌ پدافند هوایی سپاه پاسداران ایران تنها سه دقیقه پس از برخاست از فرودگاه بین‌المللی «امام خمینی» تهران سرنگون شد، در نخستین سالگرد این سانحه “ناگوار” همچنان خواهان تحقق عدالت، شناسایی و محاکمه و مجازات عاملان اصلی آن هستند.در نخستین گزارش‌هایی که توسط دولت ایران در مورد علت این حادثه که طی آن ۱۷۶ نفر از جمله ۱۵ کودک و ۹ خدمه هواپیما جانشان را از دست دادند، منتشر شد، عامل اصلی این سانحه “نقص فنی” عنوان شد. اما تنها سه روز بعد، به دنبال انتشار برخی تصاویر از لحظه سقوط این هواپیمای مسافربری بوئینگ ۷۳۷-۸۰۰ در فضای مجازی مسئولین اذعان کردند که علت اصلی سقوط هواپیمای اوکراینی اصابت موشک‌های پدافند هوایی در تهران بوده است.برخی از خانواده‌های قربانیان هواپیمای اوکراینی در گفتگو با خبرنگار آناتولی ضمن ابراز احساسات خود در نخستین سالگرد این سانحه، به تشریح آخرین تحولاتی که در این زمینه رخ داده است، پرداختند.”خانواده‌های قربانیان به ایران اعتماد ندارند”حامد اسماعیلیون، دندانپزشک و نویسنده ایرانی ساکن شهر تورونتوی کانادا که او نیز همسرش پریسا و دختر ۹ ساله‌اش «ریرا» در سانحه از دست داده و به عنوان سخنگوی خانواده‌های قربانیان پرواز «PS 752» فعالیت می‌کند، با بیان این که “خانواده‌های مذکور از روز نخست این سانحه به جمهوری اسلامی ایران اعتماد ندارند”، گفت: “دولت ایران از ابتدا گزارش‌های ضدونقیض در این زمینه ارایه کرد”.اسماعیلیون افزود: “نخست اعلام کردند که علت این حادثه نقص فنی است، سپس اعلام شد که خطای انسانی بوده و در نهایت گفته شد که علت آن تنظیم اشتباهی ۱۰۷ درجه‌ای سامانه پدافند هوایی بوده است. این امکان ندارن چون سامانه از مجموعه سیستم‌ها به وجود می‌آید و نمی‌توان تنظیم بخشی از آن را تغییر داد. علی رغم گذشت یک سال هنوز گزارش فنی آن ارایه نشده است”.سخنگوی خانواده‌های قربانیان پرواز «PS 752» ادامه داد: “دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا و جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا اعلام کردند که این هواپیما توسط پدافند هوایی ایران سرنگون شده است و شواهد، قرائن و تصاویر منتشر شده مسئولین را وادار کرد که سه روز بعد بگویند این سانحه در اثر ‘خطای انسانی’ رخ داده است. اما هنوز هیچ یک از مسئولین از سمت خود استعفا نداده یا عذرخواهی نکرده است”.وی با شاره به این که شهروندانی از کشورهای کانادا، سوئیس، بریتانیا، افغانستان، آلمان و اوکراین نیز جزء مسافران هواپیمای اوکراینی بودند، گفت: “دولت کانادا روند قضایی را از نزدیک دنبال می‌کند. این کشورها تاکنون در زمینه بررسی علت اصلی این سانحه و پرداخت غرامت با ایران دو جلسه برگزار کردند. جلسه سوم هم به خاطر سنگ‌اندازی‌های ایران هنوز برگزار نشده است”.”ایران برای استفاده از هواپیماهای مسافربری به عنوان سپر انسانی حریم هوایی‌اش را نبست”اسماعیلیون با اشاره به شواهد و مدارک دال بر استفاده ایران از پرواز «PS ۷۵۲» به عنوان سپر انسانی گفت: “در روزی که ایران پایگاه‌های آمریکایی در عراق را مورد هدف موشکی قرار داد، برای استفاده از پروازهای مسافربری به عنوان سپر انسانی در مقابل حمله احتمالی آمریکا نبست. هنوز علت تاخیر ۵۷ دقیقه پرواز «PS 752» مشخص نیست. این هواپیما ۳ دقیقه پس از برخاست از سوی دو موشک پدافند هوایی به فاصله ۲۰ ثانیه مورد هدف قرار گرفته و در منطقه شاهین‌دشت تهران سقوط کرد. درحالی که همان روز ۱۰ پرواز از ساعت حمله موشکی تا اصابت به هواپیمای اوکراینی صورت گرفت. آخرین پرواز قبل از آن مربوط به پرواز اطلس گلوبال ترکیه بود و طبق مدارکی که داریم در آن روز مسیر پروازی به آن دادند که هیچ گاه مرسوم نبوده و از پشت پدافندها عبور می‌کند”.سخنگوی خانواده‌های قربانیان پرواز «PS 752» گفت: “در این زمینه شائبه‌ها و سئوال بزرگی است که چرا این پرواز مسیر متفاوتی گرفته و پرواز «PS 752» درست جلوی پدافند قرار دادند”.”جمهوری اسلامی باید در دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه محاکمه شود”اسماعیلیون با بیان این که اولویت خانواده‌های قربانیان نه دریافت غرامت بلکه دستیابی به حقیقت، محاکمه و مجازات عاملین هستند، تاکید کرد: “خانواده‌ها به دلیل رذالت‌ها و شرارت‌های جمهوری اسلامی ایران از آن هیچ انتظاری ندارند. چون از روز اول دروغ گفته، مرتکب جنایت شده و لوازم مسافران را دزدید و برخی لوازم را در محل حادثه آتش زدند. منطقه‌ای که باید تا پایان تحقیقات محصور می‌ماند را با بولدوزرها همان روز با خاک یکسان کردند. باید ماموریت تحقیقات از ایران گرفته و به نهادهای مسئول و بی‌طرف واگذار و جمهوری اسلامی در دیوان دادگستری لاهه محاکمه شود”.وی اظهار داشت که طبق توافقات بین‌المللی جعبه سیاههواپیما باید بلافاصله پس از وقوع سانحه به یکی از مراکز مربوطه ارسال می‌شد، اما ایران آن را ۷ ماه “غصب” و از ارسال خودداری کرده است.”تصمیم سرنگونی هواپیما توسط مقامات ایران گرفته شد”شاهین مقدم، که همسر ۴۰ ساله‌اش شکیبا و پسر ۱۰ ساله‌اش راستین را در این سانحه از دست داده است، با بیان این که “تصمیم سرنگونی این هواپیما در جلسه‌ای با حضور مقامات ارشد ایران اتخاذ شده است”، مدعی شد:”فایل صوتی مرتبط با این جلسه به دست وی رسیده و آن را جهت راستی‌آزمایی به اداره پلیس و دادگاه کشور کانادا تحویل داده است”.وی که در کانادا زندگی می‌کند، با بیان این که “نمی‌تواند در باره محتوای این فایل صوتی بیشتر توضیح دهد”، گفت: “بر اساس این فایل صوتی که در مورد جلسه مذکور به دستم رسیده است، مشخص می‌شود که جمهوری اسلامی خواستار استفاده از این هواپیما به عنوان سپرانسانی بوده است. به طوری که آن شب اگر آمریکا حمله می‌کرد، تقصیر را به گردن آن‌ها بیاندازند و در غیر این صورت هم اعلام می‌کردند که علت اصلی سقوط هواپیما نقص فنی بوده است”.مقدم در رابطه با اعلام دولت ایران برای پرداخت ۱۵۰ هزار دلار غرامت به ازای هر مسافر این هواپیما اظهار داشت: “ایران در جایگاهی نیست که بتواند در این زمینه تعیین تکلیف کند. تعیین غرامت پس از ارسال گزارش فنی نهایی توسط ایران به کشورهای درگیر با این موضوع توسط دادگاه‌های بین المللی در مورد آن تصمیم خواهد گرفت”.”ایران هنور گزارش نهایی را تحویل نداده است”وی با اشاره به آخرین رای دادگاه عالی ایالت اونتاریوی کانادا در رابطه با این موضوع گفت: “این دادگاه هفته پیش طی حکمی ایران را به پرداخت یک میلیارد دلار غرامت محکوم کرد. در ادامه نیز حکم نهایی در این زمینه صادر خواهد شد. مطمئنا با پایان دوره مطالعه گزارش‌های دریافتی مبلغ پرداختی افزایش خواهد پیدا کرد. غرامت هر مسافر از لحاظ قوانین حقوقی و بین‌المللی با یکدیگر فرق می‌کند. گزارش فنی نهایی باید در طول یک سال توسط ایران تحویل داده می‌شد، اما هنوز خبری از این گزارش نیست. عاملان این جنایت باید شناسایی، محاکمه و مجازات شوند. خانواده‌های قربانی در پی تحقق عدالت هستند”.”تمامی زندگیم در معرض نابودی قرار گرفت”مقدم در مورد نحوه مطلع شدن از این سانحه و واکنش خود خاطر نشان کرد: تقریبا ۲۰ الی ۳۰ دقیقه بعد از وقوع آن حادثه یکی از دوستانم به من خبر داد. احساسات من در آن لحظه قابل توصیف نیست. مثل این که تمام اهداف، آینده، برنامه‌ها در معرض نابودی قرار گرفته و همه چیز از بین رفته بود.او در این زمینه افزود: “در روزهای نخست صحبت از سرنگونی این هواپیما وجود داشت اما در گزارش اولیه دولت ایران علت آن را نقص فنی اعلام کرد و من در ذهنم گفتم که روزانه هزاران نفر طی حوادث گوناگون جانشان را از دست می‌دهند و برای پذیرش وضعیت تلاش می‌کردم، اما پس از مشخص شدن علت اصلی، خیلی متاسف شدیم از این که رژیم چقدر می تواند برای انجام چنین جنایتی پلید باشد. ما مدارک و شواهد را به دادگاه اعلام کردیم”.