سه‌شنبه ٧ مارس، ١٣ تن از زنان فعال کارگری، صنفی و فعال حقوق زنان و فعال مدنی به مناسبت ٨ مارس روز جهانی زن، “منشور مطالبات پیشرو زنان ایران” را کە در آن ٢٨ مطالبه برای پایان دادن به هر نوع تبعض جنسیتی در ایران منتشر کردند. در این بیانامە آمدە است: پیش‌بینی کرده بودیم که در افق پیشروی مردم به تنگ آمده از فقر و فلاکت و بی‌حقوقی و سرکوب، وقوع یک انقلاب عظیم اجتماعی سیاسی است که زنان یکی از محورهای اصلی آن هستند و تا روز وقوع، نیروهای محرکه و فعاله و در صف مقدم اعتراضات خواهند بود و با درهم کوبیدن حجاب و عفاف و قوانین اسلامی، پایه‌های حکومت حاکم را روزبه‌روز ضعیف و سست خواهند کرد. و خیزش انقلابی “ژن، ژیان، ئازادی” را انقلابی برای زیر و رو کردن نظام و ساختار موجود و ریشه‌کن کردن سرکوب، تبعیض، ارتجاع و زن‌ستیزی دانستند.
امضا کنندگان این منشور
- یاسمن آریانی – فعال مدنی و حقوق زنان
- شبنم آشوری – فعال کارگری و کودکان کار
- عالیه اقدام دوست – فعال حوزه زن و کارگری زندانی، سیاسی سابق
- کوکب بداغی پگاه – فعال صنفی معلمان
- نصرت بهشتی – معلم بازنشسته، فعال حوزه زنان و کارگری
- رضوانه خانبیگی – زندانی سیاسی سابق، نویسنده و فعال مدنی
- ناهید خداجو – فعال کارگری
- الهام رسولی – فعال حقوق زنان و کودکان کار
نرگس ظریفیان – فعال حقوق زنان - منیره عربشاهی – فعال مدنی
- محبوبه فرحزادی – معلم بازنشسته
- فریبا فریدونی – فعال مدنی
- پوران ناظمی – فعال حقوق زنان و از امضا کنندگان بیانیه زنان برای استعفای خامنه‌ای
مفاد مطالبات
۲۸ مطالبه فهرست‌شده در این منشور که می‌توان آن را به شش سرفصل بخش کرد از این قرار است:
جدایی دین از سیاست
امضاکنندگان این بیانیه خواستار آزادی پوشش و لغو حجاب اجباری، لغو کامل تفکیک جنسیتی در همه سطوح جامعه از وسائل نقلیه تا مراکز آموزشی و اماکن عمومی، جدایی دین از دولت، حکومت، دستگاه قضایی و آموزش و پرورش، حذف دروس مذهبی و ممنوعیت برگزاری هرگونه مناسبت دینی از جمله جشن تکلیف، آزادی اندیشه و عقیده و بیان، آزادی مذهب، بی‌مذهبی و بی‌خدایی و لغو مذهب رسمی شده‌اند.
فعالان حقوق کودک «جشن تکلیف» را آغازی بر نقض سیستماتیک حقوق زنان در ایران زیر نظر قوانین جمهوری اسلامی می‌دانند. «جشن تکلیف» مراسمی مذهبی است که در پایان ۹ سالگی دختران برگزار می‌شود و در آن تلاش می‌شود تا کودکان بر پیروی از حجاب اجباری و محدودسازی سیستماتیک زنان صحه بگذارند.
هویت مستقل زن
در این منشور بر لغو هرگونه قیمومیت بر زن، به رسمیت شناختن زن به عنوان یک انسان با هویت مستقل و آزاد بر تصمیم‌گیری در زندگی فردی و اجتماعی، در سبک زندگی، در گرایش جنسی به غیرهمجنس، همجنس یا هر دو جنس، در نوع و شکل روابط از جمله عاطفی و جنسی بدون دخالت هر نوع شخص حقیقی و حقوقی، برابری بی‌قید و شرط زن و مرد در استفاده از تمامی اماکن عمومی از جمله استادیوم‌های ورزشی تأکید شده است.
تأمین امنیت
دیگر مورد فهرست منشور به مسئله امنیت مرتبط است و در آن بر تأمین امنیت جنسی، جسمی و روانی زنان در تمام طول ساعات شبانه روز و در همه اماکن جامعه، ممنوعیت تست بکارت، برخورداری از حق سفر و خروج از کشور، برابری بی قید و شرط زن و مرد در سطح حقوقی و فعالیت‌های اجتماعی در عرصه تحصیلی، ورزشی، سیاسی، اقتصادی و قضایی هم در انتخابات و هم در واگذاری پست و مقام، برابری در همه قوانین کار و بیمه اجتماعی و نیز مزد برابر برای کار مشابه با ملاحظات قانونی دوران بارداری و زایمان، مرخصی پریود و دسترسی به کالای بهداشتی رایگان برای این دوره، بیمه بیکاری، بیماری و بازنشستگی مکفی تأکید شده است.
رفع تبعیضات قانونی
دیگر موارد این فهرست عبارتند از حق زندگی مشترک از جمله ازدواج سفید، بدون دخالت مذهب، دولت و هر شخص حقیقی و حقوقی، صدور شناسنامه برای همه کودکان بدون استثناء، لغو قانون چندهمسری و نیز صیغه نه فقط برای مردان متأهل، بلکه لغو کلی قانون صیغه، برابری کامل در قوانین خانواده اعم از برابری در سرپرستی و مدیریت همه امور مربوط به کار خانگی، فرزندان، دارایی‌ها و دیگر اموری که به‌صورت مشترک به زوج مربوط می‌شود؛ به عبارتی لغو کامل همه امتیازاتی که تحت عنوان سرپرست خانواده به مرد داده شده است.
پیش از این رهبر جمهوری اسلامی به‌شدت به رویکرد غربی در قبال ازدواج و خانواده حمله کرده و «ازدواج سفید» را «سیاه‌ترین» ازدواج خوانده است.
تابو و «ناموس»
فعالان مدنی و حقوق زنان و فعالان صنفی در این منشور خواستار دسترسی زنان به ابزار رایگان پیشگیری از بارداری و دسترسی رایگان به تست‌های غربالگری دوره بارداری، حق سقط جنین امن، برخورداری از حق برابر برای طلاق و حضانت فرزند در صورت جدایی شده‌اند.
دیگر موارد این فهرست عبارتند از جرم‌انگاری و اعمال مجازات قانونی برای هر نوع اعمال خشونت و آزار جسمی و روانی و کلامی، هر نوع تحقیر و اعمال محدودیت بر زنان در هر زمینه‌ای و بنا به هر دلیل مذهبی، سنتی، مردسالارانه و ناموسی، جرم‌انگاری و اعمال مجازات قانونی برای قتل ناموسی، جرم‌انگاری و اعمال مجازات قانونی برای تجاوز و آزار جنسی، از بین بردن هرگونه نابرابری که تحت عنوان ناموس بر زن اعمال شده و حذف الفاظی چون دوشیزه، بانو و خواهر از ادبیات نوشتاری و محاوره‌ای که زن را با وجود یا عدم وجود پرده بکارت، با موقعیت تجرد یا تأهل، یا با تابوهای موجود تعریف می‌کند.
روز ۱۱ اسفند کانون نویسندگان ایران با انتشار بیانیه‌ای درباره حملات سمی به مدارس دخترانه هشدار داد که قساوت جمهوری اسلامی علیه زنان بیشتر شده است.
این نهاد صنفی نویسندگان ایرانی به موارد مشابه حملات به زنان و دختران ایرانی در بیش از چهار دهه گذشته، از جمله اسیدپاشی‌ها و قتل‌های موسوم به قتل‌های ناموسی اشاره کرده است.
کودکان
ممنوعیت حجاب کودکان، تحصیل رایگان و برابر برای همه کودکان ساکن کشور بدون استثنا، ممنوعیت کودک‌همسری و ازدواج کودکان زیر ۱۸ سال، ممنوعیت هرگونه فروش و معامله کودکان و زنان از جمله خون‌بس، به رسمیت شناختن جنسیت سوم و تأمین حقوق شهروندی و امنیت ترنس‌ها، و لغو هرگونه اجبار قانونی برای تغییر جنسیت موارد دیگر فهرست‌شده در «منشور مطالبات پیشرو زنان ایران» است.
بر اساس شرع اسلام، سن بلوغ دختران ۹ سال تمام و برای پسران ۱۵ سال تمام است، اما مقام‌های حکومت ایران به طور معمول با ازدواج دختران بالای ۱۳ سال موافق هستند. این در حالی است که بر اساس تعاریف بین‌المللی فرد زیر ۱۸ سال، کودک به شمار می‌رود.
همزمان برخی تلاش‌ها در سال‌های اخیر برای اصلاح قوانین مربوط به کودک‌همسری در ایران نیز با مخالفت حکومت و به‌خصوص مراجع تقلید بی‌نتیجه مانده است.
متن کامل بیانیه و منشور مطالبات پیشرو زنان ایران به شرح زیر است:
انقلاب زن زندگی آزادی که پس از قتل حکومتی مهسا (ژینا) امینی رخ داده، انقلابی است برای زیر و رو کردن نظام و ساختار موجود که ریشه در سرکوب، تبعیض، ارتجاع و زن‌ستیزی دارد. پیش‌بینی کرده بودیم که در افق پیشروی مردم به تنگ آمده از فقر و فلاکت و بی‌حقوقی و سرکوب، وقوع یک انقلاب عظیم اجتماعی سیاسی است که زنان یکی از محورهای اصلی آن هستند و تا روز وقوع، نیروهای محرکه و فعاله و در صف مقدم اعتراضات خواهند بود و با درهم کوبیدن حجاب و عفاف و قوانین اسلامی، پایه‌های حکومت حاکم را روزبه‌روز ضعیف و سست خواهند کرد. در شهریورماه ۱۴۰۱ انقلاب زن زندگی آزادی به وقوع پیوست تا به کل بساط زن‌ستیزی قانونی، دولتی و قضایی در یک کلام زن‌ستیزی سیستماتیک و حکومتی پایان دهد و به تبع آن کل جامعه‌ی ایران نیز از ظلم و ستم و بی‌عدالتی و تبعیض رهایی یابد. حالا جهان از انقلاب ما که عمیقاً یک رنسانس عظیم و تاریخی علیه مذهب و زن‌ستیزی است به عنوان اولین انقلاب زنانه‌ی تاریخ بشریت یاد می‌کند که با از بین بردن حکومت آپارتاید جنسیتی، قطعاً تاثیرات آن نه فقط روی زنان بلکه روی کل جامعه‌ی ایران، و نه فقط در ایران بلکه در خاورمیانه و حتی جهان خواهد گذاشت. انقلابی که دیگر به هیچ نیرویی اجازه نخواهد داد که هویت انسانی زن، کرامت و منزلت زن، افکار و اندیشه و بدن زن را مایملکِ «مرد»، «خانواده» ، «دولت» و «میهن» محسوب کند. ما می‌خواهیم پیروزی این انقلاب به نابرابری در هر شکلی از آن، و نیز ستم و بردگی جنسی زن به هر شکلی و به دست هر نیرویی پایان دهد و رهایی زن از هر ارتجاعی را به ارمغان بیاورد.
ما امضا کنندگان منشور مطالبات پیشرو زنان ایران، ضمن تداوم مبارزه بر پیروزی کامل انقلابمان که امری ضروری و حیاتی است، و ضمن اعلام پیوند و همبستگی با دیگر جنبش‌های اعتراضی که در بستر این انقلاب عظیم تاریخی نقش تعیین کننده داشته‌اند، خواسته‌هایی پیشرو، مدرن و سکولار براساس آخرین دستاوردهای مبارزات جنبش‌های پیشرو و مترقی انسانی و جهان‌شمول را شایسته و حق زنان و مردم ایران با هر زبان و اتنیک و پیشینه‌ای می‌دانیم و برای برپایی حکومتی که این خواسته‌ها را تضمین کند تلاش و پافشاری می‌کنیم. بخش عمده‌ی مطالبات ما بدین شرح است:
آزادی پوشش و لغو حجاب اجباری
- لغو کامل تفکیک جنسیتی در همه‌ی سطوح جامعه از وسائل نقلیه تا مراکز آموزشی و اماکن عمومی
- جدایی دین از دولت، حکومت، دستگاه قضایی و آموزش و پرورش، حذف دروس مذهبی و ممنوعیت برگزاری هرگونه مناسبت دینی از جمله جشن تکلیف
- آزادی اندیشه و عقیده و بیان، آزادی مذهب، بی‌مذهبی و بی‌خدایی و لغو مذهب رسمی
- لغو هرگونه قیمومیت بر زن، به رسمیت شناختن زن به عنوان یک انسان با هویت مستقل و آزاد بر تصمیم‌گیری در زندگی فردی و اجتماعی، در سبک زندگی، در گرایش جنسی به غیرهمجنس، همجنس یا هر دو جنس، در نوع و شکل روابط از جمله عاطفی و جنسی بدون دخالت هر نوع شخص حقیقی و حقوقی
- برابری بی‌قید و شرط زن و مرد در استفاده از تمامی اماکن عمومی از جمله استادیوم‌های ورزشی
- تأمین امنیت جنسی، جسمی و روانی زنان در تمام طول ساعات شبانه روز و در همه‌ی اماکن جامعه
- ممنوعیت تست بکارت
- برخورداری از حق سفر و خروج از کشور
- برابری بی‌قید و شرط زن و مرد در سطح حقوقی و فعالیت‌های اجتماعی در عرصه‌ی تحصیلی، ورزشی، سیاسی، اقتصادی و قضائی هم در انتخابات و هم در واگذاری پست و مقام
- برابری در همه‌ی قوانین کار و بیمه اجتماعی و نیز مزد برابر برای کار مشابه با ملاحظات قانونی دوران بارداری و زایمان
- مرخصی پریود و دسترسی به کالای بهداشتی رایگان برای این دوره
- بیمه‌ی بیکاری، بیماری و بازنشستگی مکفی
- حق زندگی مشترک از جمله ازدواج سفید، بدون دخالت مذهب، دولت و هر شخص حقیقی و حقوقی
- صدور شناسنامه برای همه‌ی کودکان بدون استثناء
- لغو قانون چندهمسری و نیز صیغه نه فقط برای مردان متأهل، بلکه لغو کلی قانون صیغه
- برابری کامل در قوانین خانواده اعم از برابری در سرپرستی و مدیریت همه‌ی امور مربوط به کار خانگی، فرزندان، دارایی‌ها و دیگر اموری که بصورت مشترک به زوج مربوط می‌شود؛ به عبارتی لغو کامل همه‌ی امتیازاتی که تحت عنوان سرپرست خانواده به مرد داده شده است
- دسترسی زنان به ابزار رایگان پیشگیری از بارداری و دسترسی رایگان به تست‌های غربالگری دوره‌ی بارداری
- حق سقط جنین امن
- برخورداری از حق برابر برای طلاق و حضانت فرزند در صورت جدایی
- جرم‌انگاری و اعمال مجازات قانونی برای هر نوع اعمال خشونت و آزار جسمی و روانی و کلامی، هر نوع تحقیر و اعمال محدودیت بر زنان در هر زمینه‌ای و بنا به هر دلیل مذهبی، سنتی، مردسالارانه و ناموسی
- جرم‌انگاری و اعمال مجازات قانونی برای قتل ناموسی
- جرم‌انگاری و اعمال مجازات قانونی برای تجاوز و آزار جنسی
- از بین بردن هرگونه نابرابری که تحت عنوان ناموس بر زن اعمال شده و حذف الفاظی چون دوشیزه، بانو و خواهر از ادبیات نوشتاری و محاوره‌ای که زن را با وجود یا عدم وجود پرده‌ی بکارت، با موقعیت تجرد یا تأهل، و یا با تابوهای موجود تعریف می‌کند
- ممنوعیت حجاب کودکان
- تحصیل رایگان و برابر برای همه‌ی کودکان ساکن کشوربدون استثنا
- ممنوعیت کودک‌همسری و ازدواج کودکان زیر ۱۸ سال، ممنوعیت هرگونه فروش و معامله‌ی کودکان و زنان از جمله خون‌بس
- به رسمیت شناختن جنسیت سوم و تأمین حقوق شهروندی و امنیت ترنس‌ها، و لغو هرگونه اجبار قانونی برای تغییر جنسیت.