رسانههای اسرائیل گزارش دادهاند که دولت عربستان سعودی از صدور ویزا برای دو وزیر اسرائیلی جهت شرکت در کنفرانس یونسکو در این کشور «خودداری کرده است».
به گزارش شبکه ۱۳ تلویزیون اسرائیل در روز ۱۵ شهریور، دولت بنیامین نتانیاهو تلاش کرده بود تا دعوت از الی کوهن، وزیر خارجه و یوآو کیش، وزیر آموزش و پرورش اسرائیل را برای حضور در همایش میراث جهانی یونسکو که از ۱۹ شهریور تا ۳ مهر در ریاض در جریان خواهد بود، تضمین کند اما عربستان این درخواست را نپذیرفته است.
براساس گزارش این شبکه، مقامات آمریکایی در مواکنش به راجعه اسرائیل برای دخالت واشینگتن در این موضوع، گفتهاند که شرایط جاری برای چنین سفری از سوی وزیران اسرائیلی به عربستان «نامناسب» است.
دولتهای اسرائیل و عربستان در خصوص این گزارش سکوت کرده و موضعی اتخاذ نکردهاند.
بنیامین نتانیاهو این هفته در سفر به قبرس در جمع خبرنگاران بر اشتیاق دولت خود به عادیسازی رابطه با عربستان تأکید کرد و آن را به سود قبرس و یونان و توسعه اقتصاد منطقه تا هند، از راه گسترش مبادلات و تأمین «دالان انرژی» با عربستان نیز نامید.
رسانههای اسرائیل پیش از این گزارش داده بودند که بنیامین نتانیاهو و یوسی کوهن، رئیس پیشین موساد، تماس و دیدارهایی با سران عربستان داشته و از جمله در «پرواز مستقیم» از اسرائیل به عربستان، با محمد بنسلمان، ولیعهد ملاقات کردهاند.
دولت عربستان در مواضع رسمی خود در دوره اخیر با تأکید بر حمایت از فلسطینیان، هنوز حاضر به ورود به جرگه کشورهایی نیست که سه سال پیش بر اساس «پیمانهای صلح ابراهیم» با اسرائیل رابطه برقرار کردند.
رسانههای آمریکایی در هفتههای اخیر گزارش دادند که یکی از شرطهای عربستان برای چنین اقدامی، موافقت آمریکا با برخورداری سعودی از برنامه هستهای مسالمتجویانه است.
ییسرائل کاتز، وزیر انرژی اسرائیل، در میان آن دسته از مقامات دولت بنیامین نتانیاهو است که درخواست منتسب به سعودی در مورد برنامه هستهای را رد کرده و دستیابی عربستان به طرح هستهای را دردسر دیگری برای کشور خود، مانند برنامه اتمی ایران، نامیده است.
اما به گزارش رسانههای آمریکایی، عربستان به تازگی با چین مذاکراتی برای پیشبرد برنامه هستهای داشته که آمریکا را نسبت به گسترش نفوذ چین در خاورمیانه نگران کرده است.
گزارشهای مربوط به رد درخواست اسرائیل برای حضور وزیران خارجه و آموزش و پرورش این کشور در عربستان در حالی است که بحرین، کشور متحد دیگر عربستان در حوزه خلیج فارس، این هفته میزبان وزیر خارجه اسرائیل در سومین سالگرد برقراری رابطه بین دو کشور بود. الی کوهن در سفر به منامه ساختمان دایمی سفارت اسرائیل را افتتاح و از مقر ناوگان پنجم دریایی آمریکا نیز دیدار کرد.
سفر الی کوهن به بحرین، چند روز پس از دیدار مناقشهبرانگیز او با وزیر خارجه لیبی در رم بود، که در پی آن، نخستوزیر لیبی وزیر خارجه خود را «تعلیق» کرد و این وزیر کشورش را به سوی اقامت در اروپا ترک کرد.
نخستوزیر لیبی با حضور در سفارت فلسطین در طرابلس بر حمایت قاطع کشورش از مواضع فلسطینیان و مخالفت با عادیسازی رابطه با اسرائیل تأکید کرد.
در این میان، یک هیئت از مقامات فلسطینی روز چهارشنبه، ۱۵ شهریور، در سفر به عربستان، با برت مکگورک، مقام ارشد شورای امنیت ملی کاخ سفید دیدار کرد. روزنامه اسرائیلی یدیعوت آحرونوت این دیدار در عربستان را مذاکراتی در چارچوب کوشش دولت جو بایدن برای پیشبرد طرح عادیسازی رابطه اسرائیل و عربستان نامید.
با این حال، یک مقام فلسطینی به روزنامه فلسطینی «العربی الجدید» گفت «رهبری فلسطین شرط میبندد که عربستان به عنوان رهبر جهان اسلام، بدون یک بهای رضایتبخش از اسرائیل که جایگاه عربستان و حمایت از فلسطینیان را تقویت کند، به سوی عادیسازی رابطه با اسرائیل نخواهد رفت.
به نوشته یدیعوت آحرونوت، خواستههای اکید فلسطینیان: عقبنشینی اسرائیل به مرزهای پیش از جنگ سال ۱۹۶۷، عضویت کامل فلسطین در سازمان ملل، بازگشایی کنسولگری آمریکا در شرق بیتالمقدس، بازگشایی دفاتر سازمان آزادیبخش فلسطین در آمریکا (که در زمان دولت دونالد ترامپ بسته شد)، توقف شهرکسازیهای اسرائیلی در کرانه باختری، خودداری اسرائیل از الحاق بیشتر اراضی فلسطینی، عدم تخریب خانههای فلسطینیان، پایان دادن به «تعرضهای اسرائیلی» به مناطق فلسطینی و عدم تغییر وضعیت موجود در قبال اماکن مقدسه اسلامی در شرق بیتالمقدس است.
شش «منبع آگاه اسرائیلی و آمریکایی» نیز این هفته به وبسایت اکسیوس گفتند تشکیلات خودگردان همچنین خواهان گسترش قلمروی تحت حاکمیت خود است. بهنوشته اکسیوس، اگر تشکیلات فلسطینی و رهبری آن، محمود عباس، رویکرد مخالفت قاطع با عادیسازی رابطه عربستان با اسرائیل در پیش بگیرد، دولت سعودی برای جلب حمایت داخلی و دنیای عرب از این امر با مشکلات زیادی روبهرو خواهد شد.
ائتلاف بهشدت راستگرای دولت اسرائیل نیز دربرگیرنده احزابی است که حامی عمده گسترش شهرکسازیهای اسرائیلی در کرانه باختری هستند.
فلسطینیان سه سال پیش عادیسازی رابطه میان امارات متحده عربی، بحرین، مراکش و سودان با اسرائیل را نکوهش کرده و آن را خنجر زدن از پشت به آرمان فلسطینی دانستند.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، پیش از مذاکرات هیئت فلسطینی با مقامات آمریکایی در عربستان، گفته بود که انتظاری از پیشرفت محتمل در آینده نزدیک را نداریم.
افزایش گزارشها در خصوص تلاش برای عادیسازی رابطه اسرائیل و عربستان در حالی است که عربستان و جمهوری اسلامی ایران این هفته نخستین سفیران خود را به کشور مقابل اعزام کردند. تهران و ریاض شش ماه پیش در پی هفت سال نبود رابطه، توافق ازسرگیری مناسبات را امضا کردند.