در آستانه اولین سالگرد جان باختن مهسا امینی، روزنامه لوموند چاپ پاریس روز جمعه ۱۷ شهریور پنج نوشته از پنج زندانی سیاسی زن ایرانی را منتشر کرده و به نقل از نامه یکی از آنان تیتر زده است: «جرم ما تمنای زندگی است».
جملگی یا در زندان اوین محبوسند یا پیشتر در این زندان محبوس بوده‌اند.
چهار نفر از آنان، شامل نرگس محمدی، سپیده قلیان، نیلوفر بیانی و گلرخ ایرایی اکنون در زندان اوین محبوسند و نفر پنجم، زینب جلالیان پیشتر در اوین زندانی بوده و اکنون در زندان دیگری است.
لوموند اشاره کرده که این نوشته‌ها به طور مخفیانه از زندان خارج شده است.
پیش از شروع این نامه‌ها، گزارشگر ایرانی لوموند نوشته که زندان اوین در میان دگراندیشان ایرانی معمولا به «دانشگاه اوین» یاد می‌شود، زیرا این زندان «بیش از پنجاه سال است که روشنفکران، نویسندگان، بازیگران، کارگردانان، دانشجویان، فعالان کارگری، وکلا و فعالان سیاسی» را در خود دیده است.
غزل گلشیری اضافه کرده که زندان اوین اکنون «نمایانگر دهه‌ها مبارزه برای دموکراسی از سوی همه اقشار ایرانیان است».
زینب جلالیان: شاهد جنایات در زندان‌های جمهوری اسلامی
اولین نامه این مجموعه متعلق به زینب جلالیان، فعال حقوق زنان کرد است که دو ماه پیش در زندان یزد نوشته است.
او که اکنون به عنوان «قدیمی‌ترین زندانی سیاسی زن در ایران» شناخته می‌شود، اسفندماه ۱۳۸۶ در کرمانشاه بازداشت شد و پس از ماه‌ها نگهداری در سلول انفرادی اداره اطلاعات این شهر، توسط دادگاه انقلاب به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی» و «محاربه» از طریق عضویت در حزب آزاد کردستان (پژاک) به اعدام محکوم شد.
این حکم پس از تایید در دادگاه تجدیدنظر در سال ۱۳۹۰ با یک درجه تخفیف به حبس ابد تبدیل شد.
خانم جلالیان نوشته خود را با این جمله آغاز می‌کند: «من یک زن کرد هستم که در طول شانزده سال بازداشت، شاهد جنایات بسیاری در زندان‌های جمهوری اسلامی بوده‌ام.»
این مدافع حقوق اقلیت‌های قومی با اشاره به درخواست ماموران جمهوری اسلامی از خود برای «توبه کردن»، نوشته: «من که این همه ظلم را به چشم خود دیده‌ام، من باید ابراز پشیمانی کنم؟»
خانم جلالیان سپس چگونگی بازداشت خود و تحمل شکنجه‌های جسمی و روحی در دوران بازداشت را شرح داده و همچنین جابه‌جا کردن او در زندان‌های مختلف ایران را بازگو کرده است.
او نوشته است: «من بیش از شانزده سال است که به دلیل مطالبه آزادی، عدالت و برابری زندانی شده‌ام. درد واقعی من نه در زندانی شدن، بلکه در فقدان همه عزیزانی است که برای آزادی کشته شدند، کسانی که دیگر صدایشان را نخواهیم شنید.»
نرگس محمدی: قویتر از جلادان خود هستیم
دومین فعال زن زندانی که نامه او منتشر شده، نرگس محمدی است که او نیز این نامه دو ماه پیش در زندان اوین نوشته است.
خانم محمدی که بارها بازداشت و به زندان محکوم شده، نامه خود را این نکته آغاز می‌کند که هدف از این نوشته‌اش، تصویر کردن انسان‌هایی است که در همه جا محبوسند؛ چه کسانی که پشت دیوارهای فولادی قرار دارند، چه کسانی که با دیوارهای ظلم، جهل، استثمار، فقط، محرومیت و انزوا زندانی شده‌اند، اما با این همه، مشتاقند که این «دیوارها» را بشکنند.
این فعال حقوق بشر زندانی اضافه کرده است: «همواره به عنوان یک زن و مانند میلیون‌ها زن ایرانی دیگر، با محصور شدن در فرهنگ مردسالارانه، قدرت دینی و استبدادی، قوانین شوم تبعیض‌آمیز و ظالمانه، و انواع محدودیت‌ها در تمام زمینه‌های زندگی خود مواجه بوده‌ام».
او سپس با ارائه روایتی از زندگی خود، از دوران نوجوانی تا دوران روزنامه‌نگاری و فعالیت حقوق بشری، تاکید کرده که همواره علیه «سیاست‌های مخرب و سرکوبگرانه» حکومت ایران مبارزه کرده است.
خانم محمدی همچنین به درد دوری از فرزندان خود اشاره کرده که اکنون در خارج از ایران به سر می‌برند.
او با اشاره به زنجیره اعتراضات در ایران، نوشته است: «این جنبش منجر به یک گذار می‌شود و هر روز ما را از جمهوری اسلامی دور می‌کند و مستقیم به سمت دموکراسی می‌کشاند.»
نرگس محمدی با ابراز خوشبینی به آینده اعتراضات مردم ایران افزود: «خواننده گرامی، انتشار این نامه به تنهایی نشان می‌دهد که صدای ما آن قدر قدرتمند بوده که به شما برسد. بنابراین صدای ما باشید، پیام امیدمان را منتقل کنید، به دنیا بگویید که ما بیهوده پشت این دیوارها نیستیم و اکنون قویتر از جلادان خود هستیم که از همه ابزارهای ممکن برای ساکت کردن جامعه ما استفاده می‌کنند.»
سپیده قلیان: جنبش اخیر یک پدیده گذرا نیست
سومین نامه مربوط به سپیده قلیان، فعال مدنی محبوس در اوین است که او نیز این نوشته خود را دو ماه پیش در همین زندان نوشت.
خانم قلیان شرح مختصری از زندگی خود، چگونگی زندانی شدنش و همچنین شرایط زندان نوشته است.
او گفته است: «جنبش “زن، زندگی، آزادی” یک تجربه بزرگ در زمینه بسیج کردن مردم بود که بر اساس مبارزات قبلی ساخته شد و نمایانگر تمایل یکپارچه مردم ایران برای سرنگونی رژیم فعلی است.»
سپیده قلیان تاکید کرد که این جنبش را نباید «یک پدیده گذرا» دانست.
او با ابراز امیدواری نسبت به آینده اعتراضات مردم ایران افزود: «می‌توانم بگویم که امید عزیزترین دارایی من است.»
گلرخ ایرایی: حکومت با نسل متفاوتی از معترضان مواجه شد
پس از نامه نیلوفر بیانی، فعال محیط زیستی زندانی که در آن به تداوم سرکوب مدافعان محیط زیستی در ایران اشاره کرده، نامه گلرخ ایرایی، نویسنده و فعال مدنی زندانی منتشر شده است.
خانم ایرایی در نامه خود به دلایل متوقف شدن تظاهرات اخیر در ایران اشاره کرده و با این حال تاکید کرده که مردم معترض ایران توانستند در جریان اعتراضات سراسری اخیر، جمهوری اسلامی را «مشروعیت‌زدایی» کنند.
او در بخشی از نوشته خود افزوده که اعتراضات اخیر «منجر به تضعیف نیروهای مذهبی مردمی حامی دولت شد».
همچنین این فعال زن زندانی به «نسل متفاوتی از معترضان» در ایران و همچنین شکسته شدن «تابوهای اجتماعی» اشاره کرده و ادامه داده است: «رژیم در مواجهه با این معترضان جدید بیش از هر زمان دیگری سرگردان بود.»
ایرایی با این حال بر این نکته نیز تاکید کرده که با وجود مشروعیت‌زدایی، ساختار قدرت در جمهوری اسلامی همچنان باقی مانده و «جایگاه بین‌المللی جمهوری اسلامی در حال تقویت است».