هم‌زمان با ۱۶ آذر روز دانشجو در ایران، سازمان حقوق بشری هه‌نگاو گزارشی آماری از نقض حقوق دانشجویان که شامل بازداشت دست‌کم ۴۴ دانشجو و صدور حکم حبس و شلاقی برای ۳۵ دانشجو می‌باشد آماده کرده است. همچنین علاوه بر این آمار ده‌ها دانشجو از دانشگاهها اخراج و یا برای چند ترم تعلیق شده‌اند.
بازداشت دست‌کم ۴۴ دانشجو
با استناد به آمار به ثبت رسیده در مرکز آمار و اسناد سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، از ابتدای سال جاری میلادی ـ در فاصله حدود ۱۱ ماه ـ دست‌کم ۴۴ دانشجو، که هویت کامل آنها برای هه‌نگاو احراز شده است، توسط نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران در شهرهای مختلف بازداشت شده‌اند.
با استناد به این آمار، از مجموع دانشجویانی که بازداشت شده‌اند ۱۷ مورد معادل ۳۹٪ انشجویان زن بوده‌اند.
بیشترین آمار دانشجویانی که طی ۱۱ ماه اخیر بازداشت شده‌اند، با ۲۱ مورد معادل ۴۸٪ فعالین دانشجویی کُرد بوده‌اند. در این بازه زمانی دست‌کم ۶ فعال دانشجویی تُرک آذربایجانی و ۴ فعال داشنجویی بلوچ نیز توسط نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران بازداشت شده‌اند.
ارجاع به آمارهای سرکوب جمهوری اسلامی در دانشگاهها از این جهت مهم است که نشان می‌دهد برهم‌کنش سرکوب‌های متفاوت جمهوری اسلامی در بستر دانشگاه چطور به نقض سازماندهی شده حقوق بشر و حقوق صنفی دانشجویان به طور کلی چه نقشی در سرکوب دانشگاه ایفا می‌کنند. دانشگاه به عنوان عرصه شکل‌گیری صورت‌بندی دانش محل مهمی برای اعتلای جامعه است. سرکوب دانشگاه به همین دلیل همیشه در دستور کار جمهوری اسلامی بوده است. شعارهایی چون «دانشگاه پادگان نیست» یا «اوین تبدیل به دانشگاه شده است»، از این جهت مهم هستند که به نظامی‌گری جمهوری اسلامی و سرکوب شدید دانشگاهیان ارجاع می‌دهند.
صدور حکم حبس و شلاق برای ۳۵ فعال دانشجویی
با استناد به آمار هه‌نگاو، از ابتدای سال ۲۰۲۳ تاکنون، دست‌کم ۳۵ فعال دانشجویی از جمله ۱۰ فعال دانشجویی دختر توسط دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران با احکامی نظیر حبس، شلاق جریمه و … محکوم شده‌اند.
بر طبق این گزارش ۳۴ فعال دانشجویی جمعاً به ۹۶ سال و ۱ ماه و ۱۷ روز حبس محکوم شده‌اند. همچنین سه فعال دانشجویی نیز جمعاً به ۱۱ سال حبس تعلیقی محکوم شده‌اند.
علاوه بر احکام حبس، دست‌کم ۵ فعال دانشجویی نیز توسط دستگاه قضایی جمهوری اسلامی در مجموع به ۲۸۴ ضربه حکم غیر انسانی شلاق محکوم شده‌اند.
در کنار دستگیری‌های گسترده آشکار و پنهان و در کنار تهدید‌های تلفنی و تعقیب‌های پنهانی دانشجویان صدور احکام شدید حبس و شلاق تا اخراج و تبعید دانشجویان، همگی از ابزارهای نقض سازماندهی شده حقوق بشر و سرکوب جنبش دانشگاه توسط جمهوری اسلامی به عنوان حلقه‌های اتصال دانشگاه و مردم هستند.
تاریخچه سرکوب دانشگاه و دانشگاهیان در جمهوری اسلامی
جنبش دانشجویی ایران، همواره در طول تاریخ به عنوان پلی گفتمانی میان عموم مردم و جنبش‌های سیاسی عملکرد داشته است. در تاریخ ایران ذیل حاکمیت جمهوری اسلامی از ابتدای قدرت گرفتن خمینی و به دنبال آن تثبیت جمهوری اسلامی، دانشجویان انقلابی مخالف و منتقد جمهوری اسلامی سنگر دانشگاه را حفظ کردند.
سرکوب دانشجویان و جنبش دانشجویی در تاریخ جمهوری اسلامی به همان سالهای آغازین بر می‌گردد. از برهم زدن میزکتاب‌ها تا انقلاب فرهنگی که به واسطه ان دانشگاهها از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۳ بسته شدند و بسیاری از دانشگاهیان و دانشجویان آن دوره تصفیه شدند تا کوی دانشگاه و جنبش دانشجویی که از دهه هفتاد دوباره اوج گرفت تا رادیکال شدن جنبش دانشجویی در یک دهه اخیر و اعتراضات و اعتصابات دانشجویی در جنبش زن زندگی آزادی.
جنبش دانشجویی در ایران همواره میان پلی میان جامعه و روشنفکری، خیابان و دانشگاه و به عنوان یک میانجی مبارازتی عمل کرده است. واقعه کوی دانشگاه ۷۸، حمله به کوی دانشگاه در سال ۸۸، تا حمله به دانشگاه شریف در سال ۱۴۰۰ و دستگیری همیشه و همواره دانشجویان و احکام حبس و تعلیق و اخراج آنها از موارد نقض سازماندهی شده حقوق بشر و نظامی کردن فضای دانشگاه هستند.