اعدام محمد قبادلو، از بازداشت‌شدگان اعتراضات سراسری اخیر در ایران، موجی از واکنش‌های داخلی و بین‌المللی را به همراه داشته و چهره‌ها و سازمان‌های مختلف این اعدام را محکوم کردند و خواستار مداخله جامعه جهانی برای توقف روند اعدام‌ها در ایران شدند.
سازمان‌های حقوق بشری و چهره‌های بسیاری در داخل و خارج ایران روز سه‌شنبه سوم بهمن اعدام قبادلو را محکوم کردند.
محمد قبادلو که به اتهام زیر گرفتن و قتل یک نیروی انتظامی در اعتراضات سال ۱۴۰۱ به اعدام محکوم شده بود، با وجود نقض حکم اعدامش در دیوان عالی کشور، بامداد سه‌شنبه سوم بهمن اعدام شد.
او نهمین نفر از بازداشت‌شدگان اعتراضات سراسری «زن، زندگی، آزادی» است که پس از برگزاری روندهای قضایی فوری و مورد اعتراض از سوی نهادهای حقوق بشری، اعدام شده است.
در جریان این اعتراضات که پس از جان باختن مهسا امینی در شهریور ۱۴۰۱ آغاز شد، بر اساس گزارش منابع حقوق بشری، دست‌کم پانصد نفر به دست نیروهای امنیتی کشته شدند و هزاران نفر نیز بازداشت شدند.
سازمان حقوق بشر ایران، مستقر در نروژ، اعدام محمد قبادلو را شدیدا محکوم کرد و از جامعه جهانی خواست «با واکنش شدید مانع اعدام‌های بیشتر توسط ماشین اعدام جمهوری اسلامی ایران شوند.»
محمود امیری مقدم، مدیر این سازمان، در بیانیه‌ای گفت: «اعدام محمد قبادلو بر اساس قوانین بین‌المللی و حتی قوانین جمهوری‌اسلامی غیرقانونی‌است و یک قتل فراقضایی محسوب می‌شود.»
او افزود: «علی‌خامنه‌ای و قوه قضائیه نظام فاسد جمهوری‌اسلامی باید در قبال این جنایت پاسخگو باشند! ما از جامعه جهانی و کشورهایی که با جمهوری‌اسلامی روابط دیپلماتیک دارند می‌خواهیم اعدام قبادلو را با شدیدترین لحن ممکن محکوم کنند و با واکنش‌های عملی و پرهزینه برای جمهوری اسلامی از اعدام‌های بیشتر جلوگیری کنند».
همزمان کمپین حقوق بشر ایران، نهاد غیردولتی مستقر در نیویورک، اجرای حکم اعدام محمد قبادلو را «مصداق دقیق یک قتل حکومتی دیگر به دست جمهوری اسلامی» دانست.
این سازمان نوشت که این اعدام «باید برای روشن شدن ابعاد آن، در مرکز توجه نهادهای حقوق بشری و در راس آن کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل قرار گیرد.»
اعلام اعتصاب غذا از سوی زنان زندانی سیاسی اوین
بر اساس اعلام حساب منسوب به نرگس محمدی در شبکه‌های اجتماعی، زنان زندانی سیاسی – عقیدتی محبوس در زندان اوین در اعتراض به اعدام‌های اخیر اعتصاب غذا می‌کنند.
در حساب برنده جایزه نوبل صلح در شبکه اجتماعی ایکس آمده است: «روز سه شنبه یک بار دیگر سرزمین ایران شاهد به دار آویخته شدن جوانانش بود. محمد قبادلو در شرایطی به دار آویخته شد که حتی حکم قطعی برای اعدام وجود نداشت.»
بر اساس این اعلام، زنان زندانی سیاسی- عقیدتی اوین در اعتراض به اعدام‌های اخیر و برای «توقف اعدام»، روز پنجم بهمن ماه در اعتصاب غذای عمومی خواهند بود.
در همین حال، مولوی عبدالحمید، چهره اهل سنت، در واکنش به اعدام قبادلو به اخذ اعتراف‌های اجباری از زندانیان سیاسی اشاره کرد.
او در حساب خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «اخذ اعتراف اجباری از زندانیان و اجرای بی‌رویه احکام اعدام در کشور، مجامع بین‌المللی را تکان داده و باعث افزایش نارضایتی مردم و گسترش فاصله آنها از حاکمیت شده است.»
وکیل قبادلو نیز اعلام کرد که برای اثبات «غیرقانونی» بودن اعدام موکلش، حاضر به مناظره علنی در این زمینه است.
امیر رئیسیان شامگاه دوم بهمن با انتشار ابلاغیه الکترونیکی شعبه دوم اجرای احکام کیفری دادسرای عمومی و انقلاب شهرستان رباط کریم، خبر داد که ابلاغیه اجرای حکم اعدام آقای قبادلو «چند ساعت پیش» برای او ارسال شده است.
آقای رئیسیان در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «هر تصمیمی در فرایند ماده ۴۷۷ گرفته شده باشد نافیِ حق محمد قبادلو برای رسیدگی مجدد در راستای اعاده دادرسی نیست و در نتیجه اجرای حکم محمد قبادلو هیچ مجوز قانونی ندارد و بی‌تردید قتل محسوب می‌گردد.»
شاهزاده رضا پهلوی روز سه‌شنبه در توئیتی اعدام قبادلو را انتقام کشته شدن «تروریست‌های رژیم درمانده خامنه‌ای در سوریه، لبنان، یمن و عراق» دانست که «از مردم ایران، جوانان و کودکان بی‌گناه» گرفته شده است.
آقای پهلوی نوشت هدف این اعدام این بود که حکومت «به معدود حامیان متزلزل خود، امید بدهد و ملت ایران را در مبارزه‌شان ناامید کند.»
پیشتر کلارا بونگر، نماینده پارلمان فدرال آلمان و کفیل سیاسی قبادلو و دیگر چهره‌ها و سازمان‌های بین‌المللی خواستار توقف روند اجرای حکم اعدام قبادلو شده بودند.
طی یک سال گذشته، بارها خانواده او و نیز سازمان عفو بین‌الملل اعلام کرده بودند که این زندانی جوان مبتلا به اختلال روانی بوده و اتهامات انتسابی او «مبتنی بر اعترافات اخذ شده زیر شکنجه» و در روندی پنهانی بوده است.
معصومه احمدی، مادر محمد قبادلو، پارسال با انتشار ویدئویی خبر داد که فرزندش دارای اختلال دو قطبی بوده و مصرف داروهایش را از مدتی پیش از اعتراضات متوقف کرده بود.
امیر رئیسیان، وکیل قبادی، در واکنش به خبر خبرگزاری رسمی قوه قضائیه ایران مبنی بر رد اعاده دادرسی این متهم در دیوان عالی کشور برای دو بار و نیز رد ادعای اختلالات روانی او، در شبکه ایکس نوشت: «پس در حضور رسانه‌ها مناظره کنیم با اسناد و احکام پرونده.»
امروز صبح پس از پخش اذان #محمد_قبادلو را اعدام کردند همانطور که صدها معترض و مخالف دیگر جمهوری اسلامی را در خیابان‌ها کشتند. تا وقتی دادگاه انقلاب برپاست، آن انقلاب منحوس هنوز تثبیت نشده. محمد همانند مجیدرضا بچه‌های با غیرت و با شرف این سرزمین بودند که جلوی ظلم ایستادند— Kianoosh Sanjari (@Sanjaribaf) January 23, 2024
او افزود: «خبرگزاری میزان اگر راست می‌گوید شماره و تاریخ صدور این حکم را اعلام کند. در این پرونده حکم قطعی قصاص در اعاده دادرسی توسط شعبه اول دیوان عالی کشور نقض شده است و پس از آن شعبه هم‌عرض هم حکم نداده. حکم دیگری هم به ما ابلاغ نشده است.»
دست‌کم ۱۵ وکیل دادگستری دیگر چون علی مجتهدزاده، مصطفی دانشجو، مهدخت دامغان‌پور، شیما قوشه و محسن برهانی هم تأکید کردند که اجرای حکم قصاص محمد قبادلو در حالی که قبلا توسط دیوان عالی نقض شده بود غیرقانونی است.
کاربران شبکه‌های مجازی فارسی‌زبان که از زمان شنیدن خبر تصمیم قوه قضائیه برای اعدام این جوان معترض، تلاش داشتند با هشتگ‌های «اعدام نکنید» و نام او «صدای محمد قبادلو» باشند، پس از انتشار خبر اعدام او نیز، نسبت به این اقدام جمهوری اسلامی واکنش نشان دادند.
کاربران به ویژه از این‌که جمهوری اسلامی پس از پخش اذان صبح اقدام به اعدام و گرفتن جان زندانیان می‌کند، ابراز انزجار کرده‌اند.
حسین رونقی، فعال سیاسی، اعدام محمد قبادلو را حتی بر اساس قوانین جمهوری اسلامی که آنها را «قرون وسطایی» خوانده است، مصداق «جنایت علنی» دانسته و نوشته است: «برای انتقام‌جویی از مردم ایران و پوشاندن ذلت خود مقابل جهانیان، حکمی را اجرا کردید که در دیوان عالی خودتان هم نقض شده بود.»
ژیلا بنی‌یعقوب، روزنامه‌نگار، هم در شبکه ایکس به این موضوع اشاره کرده که دستگاه قضایی جمهوری اسلامی در این زمینه سابقه دارد و پیش از این هم با وجود لغو حکم اعدام زانیار و لقمان مرادی، دو زندانی سیاسی کرد، آنها را اعدام کرد.
ضیا نبوی، فعال سیاسی نیز در اهمیت تلاش وکیل محمد قبادلو برای اثبات اقدام غیرقانونی قوه قضائیه در اعدام محمد قبادلو نوشته است: «توئیت رئیسیان را که دیدم در لحظه اول به خودم گفتم که خب این تلاشی اگرچه درست ولی بی‌فایده است. محمد قبادلو اعدام شد و روشن شدن حقیقت درین مورد، دردی را درمان نخواهد کرد. چند لحظه بعد یادم آمد حکم‌های اعدام بسیاری در اجرای احکام زندان‌هاست و زندانی‌های زیادی هنوز زیر تیغ اعدامند.»
کاربران دیگری نیز از غیرانسانی بودن حکم اعدام نوشته و دیگران نیز به این موضوع اشاره کرده‌اند که جمهوری اسلامی از آن رو که می‌داند، پس از اتفاقات سال‌های اخیر و به ویژه بعد از اعتراضات ۱۴۰۱، نمی‌تواند روی مشارکت مردمی حساب کند، با این اقدام به مردم این پیام را فرستاد که حضورتان در انتخابات برای ما «مهم نیست».
کاربران زیادی در فضای مجازی نوشته‌اند که جمهوری اسلامی از آن رو که در میادین جهانی، تحت فشار قرار دارد و مرتب به عقب رانده می‌شود، از مردم خود در داخل به شیوه‌های مختلف «انتقام سخت» می‌گیرد و به آنها «دهن‌کجی» می‌کند.
محمد قبادلو نهمین فردی است که در جریان اعتراضات سال گذشته بازداشت شد و سپس اعدام شده است؛ پیش از او محسن شکاری، مجیدرضا رهنورد، محمدمهدی کرمی، محمد حسینی، صالح میرهاشمی، سعید یعقوبی، مجید کاظمی و میلاد زهره‌وند اعدام شده‌اند.
تصمیم جمهوری اسلامی به اعدام قبادلو در روز دوشنبه با انتقاد چهره‌هایی چون مسیح علینژاد، دریا صفایی، حامد اسماعیلیون و بسیاری از خانواده‌های داغدار و داخواه و فعالان مدنی مواجه شده بود.