روزنامه اومانیته در گزارشی پیرامون جوایز جشنواره کن ۲۰۲۴ می نویسد: شان بیکر، کارگردان مستقل سینمای آمریکا، با فیلم “آنورا” که به زنان کارگر جنسی اختصاص دارد، برنده نخل طلای جشنواره کن ۲۰۲۴ شد. این جایزه که به کارگردانانی با دیدگاههای انسانی و داستانهای جمعی اهدا میشود، نشان از به رسمیت شناختن نسل جدیدی از فیلمسازان دارد.
در مراسمی که به ریاست گرتا گرویگ برگزار شد، آثار انسانی و تلاش های جمعی مورد تحسین قرار گرفتند. از سال ۲۰۱۱ و فیلم ترنس مالیک، هیچ کارگردان آمریکایی موفق به کسب نخل طلا نشده بود. شان بیکر، با فیلم “آنورا” که اولین حضورش در رقابت اصلی جشنواره بود، توانست این جایزه را به دست آورد. این فیلم به دنیای زنان کارگر جنسی میپردازد و ترکیبی از کمدی و واقعگرایی اجتماعی را به تصویر میکشد. میکی مدیسون، بازیگر نقش اصلی فیلم، که به عنوان یک رقصنده اروتیک تلاش میکند از شرایط خود فرار کند، نیز تحسین شد.
بیکر که در سخنرانی خود به اهمیت تماشای فیلمها در سینماها و قدردانی از کارگردانان برجستهای چون فرانسیس فورد کوپولا و دیوید کراننبرگ که در این دوره از جشنواره حضور داشتند، اشاره کرد، جایزهاش را به تمامی زنان کارگر جنسی گذشته، حال و آینده تقدیم کرد.
جایزه ویژه هیئت داوران برای محمد رسولاف
روزنامه اومانیته در این گزارش فیلم محمد رسول اف و جایزه ای را که به او تعلق گرفته چنین ارزیابی می کند: انتظار میرفت محمد رسولاف از ایران برنده جایزه اول این جشنواره شود.
محمد رسولاف، که از سوی رسانهها به عنوان گزینه اصلی شناخته میشد و روز جمعه با تشویق ایستاده ۱۳ دقیقهای مواجه شد، به صورت مخفیانه کشورش را ترک کرده و به هشت سال زندان محکوم شده است. او یک جایزه ویژه از هیئت داوران دریافت کرد که برای او ایجاد شده بود. این انتخاب نسبت به قدرت و مهارت فیلم “دانه انجیر معابد”، که توصیفی از مکانیزم سرکوب بی رحمانه رژیم تمامیتخواه ایران از طریق زندگی روزمره یک خانواده در جریان ظهور جنبش “زن، زندگی، آزادی” بود، ناامیدکننده به نظر میرسد.
با کاهش رسولاف و سه نفر از بازیگرانش که در سالن حضور داشتند به یک نماد، هیئت داوران به ریاست گرتا گرویگ نه اندازه عظیم کیفیت سینمایی او را درک کرد و نه حمایتی که نخل طلا میتوانست از او در برابر رژیم ایران ایجاد کند.
توجه به فیلمهای اقلیتها و مسائل اجتماعی
در بخش دیگری از مراسم، جایزه بهترین بازیگر زن به صورت جمعی به بازیگران فیلم “امیلیا پرز” تعلق گرفت. این فیلم موزیکال به کارگردانی ژاک اودیار، داستان تغییر جنسیت یک بارون مواد مخدر مکزیکی را روایت میکند. کارلا سوفیا گاسکن، بازیگر اسپانیایی نقش اصلی، در سخنرانی خود به تمام افراد ترنسجندری که هدف نفرتپراکنی قرار گرفتهاند، اشاره کرد و از نفرت پراکنان خواست تغییر کنند.
جایزه بزرگ جشنواره به پایال کاپادیا، کارگردان هندی برای فیلم “همه آنچه ما به عنوان نور تصور میکنیم”، اهدا شد. این فیلم داستان دو زن جوان در بمبئی را روایت میکند که تلاش میکنند راه خود را علیرغم فشارهای اجتماعی و خانوادگی پیدا کنند. کاپادیا یادآور شد که این اولین فیلم هندی در رقابتهای جشنواره کن در سی سال اخیر است.
توجه ویژه به زنان و مسائل اجتماعی
در این دوره از جشنواره، جایزه بهترین فیلمنامه به کورالی فارژات برای فیلم “ماده”، یک افسانه ترسناک درباره زنی پنجاه ساله که به دلیل سنش از تلویزیون کنار گذاشته میشود، تعلق گرفت. به نظر می رسد هیئت داوران قصد داشتند به زنان، اقلیتها و مبارزات اجتماعی توجه ویژهای نشان دهند و نسل جدیدی از فیلمسازان را مورد تقدیر قرار دهند.
از دیگر کارگردانان بزرگی که بدون جایزه ماندند میتوان به فرانسیس فورد کوپولا، پاول شریدر و دیوید کراننبرگ اشاره کرد. فیلمهایی که با صحنههای بزرگ و پر از خشونت و نمایشهای مردانه همراه بودند، نیز در این دوره از جشنواره جایزهای دریافت نکردند. فیلمهای کیریل سربرنیکوف، کارگردان روسی، و گیل لولوش، کارگردان فرانسوی نیز نتوانستند توجه هیئت داوران را جلب کنند.
به نظر میرسد هیئت داوران این دوره از جشنواره قصد داشتند مشکلات انتخاباتی که به شدت تحت تسلط مردان بود و نمایشهای مسئلهدار زنان و بدنهای آنها را اصلاح کنند. کورالی فارژات در سخنرانی خود به نیاز به یک انقلاب اشاره کرد و گفت: “ما نیاز به یک انقلاب داریم و من فکر نمیکنم که هنوز آغاز شده باشد.”
این پیام که برای خروج از تبعیت و نابود کردن نظام پدرسالاری باید به هیولا تبدیل شویم، شاید راه مناسبی برای شروع این انقلاب نباشد، اما تغییر حتماً از طریق نگاهها و نمایشها به دست خواهد آمد.
جشنواره کن ۲۰۲۴ با توجه ویژه به مسائل اجتماعی و تقدیر از کارگردانانی که به بررسی این مسائل میپردازند، به پایان رسید. شان بیکر با فیلم “آنورا” موفق به کسب نخل طلا شد و فیلمهای دیگری که به مسائل اجتماعی و اقلیتها میپرداختند نیز مورد تقدیر قرار گرفتند. این جشنواره نشان از تغییرات عمدهای در سینمای جهان و توجه بیشتر به نسل جدید فیلمسازان دارد.
اخبار روز