با افزایش حملات متقابل ارتش اسرائیل و فلسطینیان مسلح غزه به اهداف یکدیگر، که از غروب روز دوشنبه، ۲۰ اردیبهشت، آغاز شده، از یکسو اسرائیل به حماس هشدار داده که در صورت ادامه راکتپرانی، «بهای سنگینی» خواهد پرداخت، از سوی دیگر، حماس کماکان به اسرائیل اخطار داده که به محاصره «حرم شریف» و محله «شیخ جراح» پایان دهد.
با تشدید بحران که دستکم به کشته شدن ۲۸ فلسطینی در کمتر از ۱۲ ساعت منجر شد، جامعه جهانی از تداوم این بحران ابراز نگرانی عمیق کرده است. وزارت بهداشت در غزه میگوید در میان قربانیان این حملات، ۹ کودک هم دیده میشوند. ۱۵۰ زخمی نیز به بیمارستانهای این باریکه منتقل شدهاند.
ارتش اسرائیل اعلام کرده که از ساعت شش عصر روز دوشنبه تا بامداد سهشنبه، ۲۱ اردیبهشت، بیش از ۳۰۰ فروند راکت به سوی شهرهای اسرائیل شلیک شده و این رقم، ساعت به ساعت افزایش مییابد. ظهر سهشنبه تنها در طول چند دقیقه ۴۰ راکت به سوی اشدود و اشکلون هدفگیری شد؛ دهها هزار تن به اماکن امن رفتهاند.
مقامات شهر اشدود کشته شدن دو نفر، از جمله یک زن در حمله راکتی ظهر سهشنبه را تأیید کردند. ایندو نخستین تلفات در میان اسرائیلیها از آغاز دور جدید بحران بودند. مسئولان اشدود گفتهاند حال سه زخمی دیگر، از جمله یک زن ۸۰ ساله، که با راکت زخمی شده، «وخیم است».
راکتپرانیها خساراتی هم به برخی خانهها، از جمله در چند منطقه اسرائیلینشین نزدیک به مناطق غزه، وارد کرده و ۷ اسرائیلی گفتهاند دچار شوک روانی شدهاند.
امور آموزشی و بخشی از روال عادی زندگی در شهرهای جنوبی اسرائیل کاملاً متوقف شد. قطارهای مسافربری در این بخشها نیز کماکان به دلیل نگرانی از تداوم راکتپرانیها از حرکت بازایستادهاند.
سازمان هواپیمایی کشوری اسرائیل مسیر بسیاری از پروازها از فرودگاه بینالمللی بنگوریون را از بیم اصابت راکت، تغییر داد زیرا احتمال اصابت راکت به مناطق مرکزی اسرائیل مانند تلآویو را نیز بعید نمیداند.
تحلیلگران در رسانههای اسرائیل اتفاق نظر دارند که ارتش و دولت کشورشان مرگ شهروندان خود را انگیزه جدیدی برای وارد کردن ضربات مهلک بیشتر به غزه تلقی کند.
ارتش اسرائیل نیز تأیید کرد که با همکاری شباک، سازمان امنیت داخلی، برنامه کشتن هدفمند فعالان سازمانهای مسلح فلسطینی را از سرگرفته است. اسرائیل مدتی بود که این نوع اقدامات را در چارچوب یک تعامل نانوشته با حماس، که حاکم بر غزه است، متوقف کرده بود.
این نخستین بار بعد از عملیات ارتش اسرائیل در اواخر بهار ۱۳۹۳ در غزه است که بحران میان اسرائیل و فلسطینیان به چنین ابعاد گستردهای رسیده است.
ارتش اسرائیل هشدار داده که در صورت لزوم، نیروهای زمینی خود را نیز وارد کارزار کرده و به بمباران هوایی اکتفا نخواهد کرد.
همزمان، ارتش اسرائیل شماری از نیروی زمینی خود را همراه با تانک و انواع تجهیزات رزمی دیگر به نزدیکی مرز با غزه منتقل کرد.
رسانههای اسرائیل خبر دادهاند که به فرمان بنی گانتز، وزیر دفاع، نیروهای ذخیره ارتش در بخشی از یگانها و همچنین در نیروی گارد مرزی، به خدمت احضار شدهاند؛ این امر ممکن است نشان از عزم اسرائیل برای تکرار عملیاتی گسترده در غزه داشته باشد.
هیدای زیلبرمن، سخنگوی ارتش اسرائیل، گفته که برای عملیات نام «محافظ دیوارها» انتخاب شده و دولت تحقق اهداف مشخصی را به ارتش محول کرده و ارتش «برای هر سناریویی آماده است».
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر دولت انتقالی اسرائیل، دوشنبه شب احتمال داد که این بحران «طولانی باشد».
حماس مسئولیت آغاز شلیک راکت به سوی اسرائیل را پذیرفته و اعلام کرده که این اقدام، واکنشی به «بیحرمتی صهیونیستها» به «حرم شریف» و اخراج شماری از ساکنین محله فلسطینینشین «شیخ جراح» در شرق بیتالمقدس بودهاست.
حماس اخطار خود به اسرائیل برای خارج کردن نظامیانش از «حرم شریف» و بیرون بردن شهرکنشینها از محله «شیخ جراح» را تکرار کردهاست.
سازمان جهاد اسلامی فلسطین نیز اعلام کرده که در حملات راکتی از دوشنبه شب به اسرائیل سهیم بودهاست؛ رسانههای اسرائیل گفتهاند شماری از راکتهایی که جهاد اسلامی فلسطین شلیک کرد، از نوع «بدر ۳» بوده که «ایران ساخت آن را به نیروهای این سازمان آموزش دادهاست».
«اتاق عملیات مشترک نیروهای مقاومت»، که از جمله شامل حماس و جهاد اسلامی فلسطین است، در بیانیهای خطاب به اسرائیل گفتهاست که «دوران یکهتازیتان در قدس و الاقصی به پایان رسیدهاست». این بیانیه تأکید کرده که «مقاومت بانکی از اهداف صهیونیستها را برای هدف قرار دادن در اختیار دارد».
برای نخستین بار در هفت سال گذشته، حماس به سوی شهر اورشلیم/بیتالمقدس نیز راکت پرتاب کرد. این در حالی است که ۴۰۰ هزار تن از حدود یک میلیون تن ساکن این شهر، فلسطینیان هستند و اماکن مقدسه اسلامی در بخش باستانی این شهر واقع است. سخنگوی حماس گفته حمله راکتی به بیتالمقدس با راکت ای۲۰ بوده که در اختیار «یگانهای عزالدین قسام»، شاخه نظامی حماس است.
اسرائیل گفتهاست که «اهداف» وابسته به حماس و از جمله یک باند شلیک راکت را هدف قرار داده، و افزوده که دستکم ۱۵ تن از کشتهها از نیروهای این جنبش بودهاند.
جهاد اسلامی فلسطین کشته شدن دو عضو شاخه نظامی خود در بمبارانهای اسرائیلی را تایید کرده است. رسانههای فلسطینی خبر دادهاند که یکی از کشتههای حماس، سالم محمد فراح، از شبهنظامیان ارشد بودهاست.
دولت حماس اعلام وضعیت اضطراری کرده و امدادرسانان آن به یاری خانوادههایی میشتابند که خانههایشان در بمبارانهای اسرائیل نابوده شدهاست. یک آپارتمان در ساختمان مسکونی بلندی در بخش غربی شهر غزه، ظهر روز سهشنبه با موشک هدایت شونده اسرائیلی هدف قرار گرفت.
با وجود این، فضای بحرانی در اطراف «حرم شریف» روز سهشنبه، ۲۱ اردیبهشت، کماکان محسوس است هر چند که پلیس و نیروهای گارد مرزی اسرائیل بامداد سهشنبه از محوطه مساجد بیرون رفته و هزاران فلسطینی با ورود به محل، نماز خواندند.
سازمان امنیت داخلی و پلیس اسرائیل شمار بیشتری از فلسطینیان در شرق بیتالمقدس و همچنین در شهرهای عربنشین شمال را برای جلوگیری از مشارکت احتمالی آنان در ناآرامیهای بعدی دستگیر کردهاند. صدها نظامی اسرائیل نیز در نزدیکی مرزهای کرانه باختری مستقر شدند.
محمود عباس، رهبر تشکیلات خودگردانی، از جهانیان درخواست کرده که با حمایت از مواضع فلسطینیان، اسرائیل را برای قطع حملات به غزه و خاتمه حضور نظامیان اسرائیلی در «حرم شریف» و پایان دادن به تخلیه ساکنین محله «شیخ جراح» زیر فشار بگذارد.
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، در تماس تلفنی دوشنبه شب با محمود عباس، ضمن نکوهش شدید اسرائیل گفت که ترکیه در کنار فلسطینیان خواهد ایستاد. صدها تن از شهروندان ترکیه از آغاز این بحران، با تجمع در نزدیکی سفارت اسرائیل در آنکارا و کنسولگری اسرائیل در استانبول، از فلسطینیان حمایت میکنند.
اردن نیز کاردار سفارت اسرائیل در امان را احضار کردهاست؛ همزمان صدها اردنی برای چندمین روز پیاپی در نزدیکی سفارت اسرائیل در امان دست به تظاهرات زده و خواهان اخراج نمایندگان سیاسی اسرائیلی هستند.
اسماعیل هنیه، رهبر حماس، دوشنبه شب با شماری از مقامات منطقهای، از جمله محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، از غزه تلفنی گفتوگو کرد و بحران را از منظر فلسطینیان بیان کرد.
اتحادیه اروپا در بیانیهای طرفین را به توقف فوری بحران فرا خواند. روسیه که با هر دو طرف اسرائیلی و فلسطینی مناسبات نزدیک دارد، آنها را به شکیبایی و لزوم اتخاذ گامهایی برای پایان تنش دعوت کرد.
دولت آمریکا اعلام کرد که جو بایدن، رئیس جمهوری، از شنیدن تشدید بحران، «عمیقاً نگران شدهاست».
هیئت نمایندگی آمریکا دوشنبه شب مانع از صدور بیانیهای در خصوص ابراز نگرانی از این بحران شده و آن را در این مرحله «غیرسازنده» نامیده بود.