بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل در سخنرانی خود گفت آتش‌بس با حزب‌الله به این معنی است که حالا اسرائیل می‌تواند بر «تهدید ایران» متمرکز شود.نتانیاهو در سخنرانی خود بردباری و استقامت ساکنان مناطق شمال اسرائیل را ستایش کرد.او از نظامیان اسرائیلی تشکر کرد و گفت آنها دستاوردهایی بسیاری داشته‌اند و جهان مبهوت توانایی‌هایشان شده است.
اظهارات بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، درباره تمرکز بر “تهدید ایران” پس از توافق آتش‌بس با حزب‌الله، نشان‌دهنده تغییر اولویت‌های امنیتی اسرائیل است. این اظهارات در حالی بیان می‌شود که اسرائیل همواره ایران را به عنوان بزرگ‌ترین تهدید امنیتی خود معرفی کرده است، به‌ویژه به دلیل برنامه هسته‌ای ایران و حمایت تهران از گروه‌های مسلح منطقه‌ای نظیر حزب‌الله.
نتانیاهو همچنین با تقدیر از نظامیان اسرائیلی و ساکنان مناطق شمالی کشور، تلاش کرد بر همبستگی ملی و موفقیت‌های نظامی تأکید کند. او با این سخنان تلاش داشت نشان دهد که اسرائیل پس از درگیری‌های اخیر همچنان آماده مقابله با تهدیدات بزرگ‌تر است.
این رویکرد نشان می‌دهد که دولت اسرائیل برنامه‌های گسترده‌ای برای فشار بیشتر بر ایران، چه در سطح دیپلماتیک و چه در زمینه نظامی، در نظر دارد. افزون بر این، این اظهارات ممکن است نشانه‌ای از فشار بیشتر اسرائیل بر جامعه بین‌المللی برای مقابله با ایران باشد.
چنین تحولاتی در منطقه می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای داشته باشد و احتمالاً واکنش ایران و متحدانش را نیز به دنبال خواهد داشت.
توافق آتش‌بس اسرائیل و حزب‌الله لبنان
زمینه تاریخی و بستر نزاع
لبنان و اسرائیل از زمان تأسیس اسرائیل در سال ۱۹۴۸ درگیر تنش‌های نظامی و سیاسی بوده‌اند. جنوب لبنان به دلیل نزدیکی جغرافیایی، کانون اصلی درگیری‌ها میان اسرائیل و گروه‌های مسلح لبنانی، به‌ویژه حزب‌الله، بوده است. حزب‌الله به عنوان یک گروه شبه‌نظامی شیعه مورد حمایت ایران، از دهه ۱۹۸۰ تاکنون محور اصلی مقاومت علیه اسرائیل در لبنان به شمار می‌رود.
در سال‌های اخیر، مرزهای اسرائیل و لبنان شاهد تشدید درگیری‌ها و حملات موشکی و توپخانه‌ای بوده است. تنش‌ها در ۲۰۲۳ به اوج خود رسید و موجب نگرانی‌های بین‌المللی شد.
توافق آتش‌بس اخیر میان اسرائیل و حزب‌الله، که تحت نظارت واسطه‌های بین‌المللی (مانند آمریکا و فرانسه) انجام شده، هدف اصلی آن کاهش تنش‌ها در مرز شمالی اسرائیل است. این توافق بر موارد زیر متمرکز است:
- پایان درگیری‌های نظامی: توقف حملات موشکی و توپخانه‌ای دو طرف.
- بازگشت آرامش به مناطق مرزی: تأمین امنیت ساکنان مناطق مرزی، به‌ویژه در شمال اسرائیل و جنوب لبنان.
- جلوگیری از گسترش درگیری‌ها به بحران منطقه‌ای: کاهش احتمال مداخله بازیگران خارجی مانند ایران و سوریه.
دلایل اصلی توافق آتش‌بس
- فشار داخلی:
در اسرائیل، دولت بنیامین نتانیاهو به دلیل افزایش ناامنی در مناطق شمالی و فشار افکار عمومی برای کنترل شرایط با انتقادات گسترده مواجه بود.
در لبنان، بحران اقتصادی و فشار بر حزب‌الله از سوی مردم محلی برای جلوگیری از جنگ بیشتر، انگیزه‌ای برای توافق بود.
- ملاحظات منطقه‌ای و بین‌المللی:
دولت آمریکا و اروپا از تشدید درگیری‌ها در این منطقه که ممکن است به مداخله ایران و دیگر بازیگران منجر شود، نگران بودند.
ایران، به عنوان حامی اصلی حزب‌الله، در حال حاضر تحت فشارهای اقتصادی و دیپلماتیک قرار دارد و احتمالاً خواهان جلوگیری از درگیری‌های پرهزینه است.
- محاسبات استراتژیک اسرائیل:
بنیامین نتانیاهو اعلام کرده است که با آتش‌بس، اسرائیل می‌تواند منابع خود را بر “تهدید ایران” متمرکز کند.
اسرائیل به دنبال جلوگیری از تضعیف توان نظامی و اقتصادی خود در مواجهه با حزب‌الله برای تمرکز بر برنامه هسته‌ای ایران و فعالیت‌های منطقه‌ای تهران است.
تحولات پیرامونی و پیامدها
- اسرائیل:
این توافق، فرصتی به دولت اسرائیل می‌دهد تا به تهدیدهای استراتژیک مانند ایران و برنامه هسته‌ای‌اش بپردازد.
احتمالاً این آتش‌بس به اسرائیل امکان می‌دهد که با تمرکز بر عملیات‌های دیپلماتیک و نظامی، فشار بر ایران را افزایش دهد.
- لبنان و حزب‌الله:
برای حزب‌الله، آتش‌بس فرصتی است تا به مشکلات داخلی لبنان و چالش‌های اقتصادی بپردازد.
اما از نظر استراتژیک، حزب‌الله ممکن است همچنان به عنوان تهدیدی علیه اسرائیل حفظ شود و خود را برای درگیری‌های آینده آماده کند.
- ایران:
ایران به عنوان حامی اصلی حزب‌الله، احتمالاً از این توافق به عنوان ابزاری برای کاهش تنش و مدیریت بحران‌های منطقه‌ای استفاده خواهد کرد.
اما در صورت تشدید فشارهای اسرائیل یا آمریکا، ممکن است واکنش‌های تهاجمی‌تر نشان دهد.
- جامعه بین‌المللی:
این توافق به کاهش تنش‌های منطقه‌ای کمک می‌کند و تلاش‌های بین‌المللی برای برقراری ثبات در خاورمیانه را تسهیل می‌کند.
با این حال، قدرت‌های جهانی نگران باقی‌ماندن عوامل بی‌ثباتی، از جمله ادامه نفوذ ایران و قدرت نظامی حزب‌الله هستند.
توافق آتش‌بس میان اسرائیل و حزب‌الله یک دستاورد تاکتیکی برای دو طرف و قدرت‌های میانجی است، اما این توافق همچنان شکننده به نظر می‌رسد. با توجه به اختلافات ایدئولوژیک و راهبردی عمیق میان اسرائیل و حزب‌الله و همچنین نفوذ ایران در لبنان، احتمالاً این صلح موقت بوده و تنش‌ها در بلندمدت ادامه خواهد داشت.
آینده منطقه‌ای:
اسرائیل تلاش خواهد کرد که از فرصت ایجادشده برای تقویت روابط منطقه‌ای خود با کشورهای عربی (مانند امارات و بحرین) و فشار بر ایران استفاده کند.
حزب‌الله نیز تلاش می‌کند تا قدرت و نفوذ خود را در لبنان و منطقه حفظ کند.
توافق آتش‌بس اگرچه اقدامی مثبت در کاهش خشونت‌هاست، اما تنش‌های ریشه‌ای میان دو طرف و بازیگران منطقه‌ای همچنان پابرجاست. بدون یک راه‌حل جامع برای حل اختلافات اساسی، این آتش‌بس تنها تأخیری موقت در درگیری‌ها خواهد بود و خاورمیانه همچنان با خطرات ناشی از نزاع‌های اسرائیل، لبنان و ایران مواجه خواهد بود.