ساعاتی پس از اعلام آتشبس میان ارتش اسرائیل و سازمانهای مسلح فلسطینی در غزه، بروز درگیریهای جدید در محوطه «حرم شریف» در شرق بیتالمقدس/ اورشلیم تردیدهایی را درباره دوام این آتشبس به وجود آورده است.
پلیس اسرائیل اعلام کرد که در واکنش به ناآرامیهایی که ظهر جمعه ۳۱ اردیبهشت، در محوطه مساجد عمر و الاقصی، موسوم به «حرم شریف»، و مناطق اطراف آن درگرفت، «به سرعت» و «با تمام قوا» وارد عمل شده تا «از گسترش آن جلوگیری کند».
فرمانده پلیس اورشلیم نیز هشدار داده است که وقوع ناآرامیهای جدید «تحمل نخواهد شد».
در حالی که پلیس اسرائیل آغاز درگیریهای این روز را به «تحریکات» فلسطینیان نسبت داده، فلسطینیها روایت متفاوتی ارائه کرده و گفتهاند نظامیان اسرائیل که از «شکست» در عملیات نظامی «تحقیر شدهاند»، با برخورد خشونتبار خود با نمازگزاران در الاقصی «درصدد تلافیجویی» بودهاند.
خبرگزاریها از شلیک گاز اشکآور و بمب صوتی که در فضای مساجد مقدسه پخش شده، و همچنین از کشمکشهای شدید میان فلسطینیان با نیروهای امنیتی که وارد محوطه شدند، خبر دادند.
بحرانی که به عملیات سهمگین نظامی اسرائیل علیه غزه و شلیک بیش از ۴ هزار راکت از غزه به اسرائیل منجر شد، ماه گذشته از درگیری در «حرم شریف» و در پی اختلاف مالکیت بر سر چند خانه در محله فلسطینینشین «شیخ جراح» در شرق اورشلیم آغاز شده بود.
با این حال، زمانی که تنشهای طرفین به حملات نظامی منجر شد، فضای محله «شیخ جراح» و «حرم شریف» به میزان محسوسی آرام شده بود هر چند که همگان در منطقه اتفاق نظر داشتند که آرامش در این منطقه موقتی است.
سران حماس پنجشنبه شب گفتند که موافقت آنها با آتشبس به معنای پایان حملات راکتی به اسرائیل در برابر توقف بمبارانهای هوایی اسرائیل در غزه است و این جنبش تعهدی نسبت به آرام بودن اوضاع در سایر نقاط، شامل الاقصی نداده است.
این در حالی است که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر دولت انتقالی اسرائیل، ۱۲ ساعت بعد از آغاز آتشبس با غزه، در یک نشست مطبوعاتی برای تشریح «دستاوردهای» ارتش اسرائیل از عملیات ۱۱ روز اخیر، گفت حاصل این جنگ، «تغییر قواعد بازی» برای یک دوره طولانی است.
آقای نتانیاهو گفت حماس با شلیک راکت به اورشلیم در روز ۲۰ اردیبهشت مرتکب خطای سهمگینی شد زیرا تصور میکرد که اسرائیل در برابر آن سکوت خواهد کرد.
بنیامین نتانیاهو افزود کشورش دیگر مانند گذشته حملات پراکنده راکتی را «تحمل نخواهد کرد». او همچنین تاکید کرد که عمق ضربات سخت نظامی که ارتش اسرائیل به حماس و سایر گروههای تروریستی در غزه زده، هنوز برای سران خود این گروهها نیز روشن نشده است.
بنی گانتز، وزیر دفاع، آویو کوخاوی، فرمانده ستاد ارتش و ناداو آرگامان، رییس «شباک»، سازمان امنیت داخلی اسرائیل، هم در این نشست همراه بنیامین نتانیاهو، «دستاوردهای بزرگ» نظامی و امنیتی کشورشان را از منظر خود توضیح دادند.
اما ساعتی بعد، اسماعیل هنیه، رییس دفتر سیاسی حماس، گفت که عملیات اخیر «افق تازهای پیش روی فلسطین گشوده و مرحله نوینی در تاریخ مبارزه…و یک پیروزی بزرگ برای فلسطینیان رقم خورده است».
فلسطینیان با وجود تحمل تلفات سنگین و خسارات عظیم در نبرد ۱۱ روزه، «پیروزی» خود را در غزه، کرانه باختری و شرق اورشلیم جشن گرفتهاند.
آتشبس که حاصل کوشش مصر بود و به گفته عبدالفتاح سیسی، رییس جمهوری مصر، امیرنشین قطر نیز سهمی در آن داشته، فعلا صدای آتشباری را در دو سوی مرز اسرائیل و غزه خاموش کرده است.
جامعه جهانی و از جمله دبیر کل سازمان ملل، آمریکا، روسیه، اتحادیه اروپا و کشورهای عرب و اسلامی بسیاری در منطقه، ضمن استقبال از آتشبس نسبت به برقراری آرامشی پایدار ابراز امیدواری کردهاند.
از سوی دیگر، بخش بزرگی از افکار عمومی اسرائیل و فلسطینیان، آتشبس میان ارتش اسرائیل و شبهنظامیان غزه را «موقتی» میدانند زیرا ریشه بحران کماکان باقی است.
طرفین نزاع و حامیان آنها، هر یک به نوبه خود، و در طول دههها ریشه نزاع اسرائیلی- فلسطینی را به گونهای دیگر میبیند.