آیتالله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، روز دوشنبه ۷ تیر، در دیدار با رئیس و مسئولان قوه قضائیه با اشاره به درصد بسیار بالای آرای باطله در انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۰ در ایران اینگونه اظهارنظر کرد که آرای باطله دلیل جدایی آن افراد از نظام «نیست و عکس قضیه است.»
این درحالی است که علی خامنهای پیش از برگزاری انتخابات نهتنها گفته بود «عدم حضور مردم در انتخابات طبعاً [بهمعنای] فاصلهگیری مردم از نظام جمهوری اسلامی است» که فتوا داده بود رأی سفید انداختن به صندوق «حرام» است.
رهبر جمهوری اسلامی پیش از انتخابات، در پاسخ به استفتایی درباره «حکم رأی سفید و بینام دادن چیست؟»، عدم حضور در انتخابات را از «گناهان کبیره» خوانده بود و رأی سفید دادن در انتخابات را «حرام» دانسته بود.
رهبر جمهوری اسلامی روز دوشنبه در ادامه گفت: «آن کسی که میآید در شعبهٔ رأیگیری میخواهد رأی بدهد، با صندوق قهر نکرده، میخواهد رأی بدهد، نگاه میکند میبیند شخصی که قبول دارد در این مجموعهٔ نامزدها نیست، خب این چه کار کند؟»
این در حالی است که مسئولیت رد صلاحیت نامزدهای ریاستجمهوری با شورای نگهبان است که مستقیما زیر نظر رهبر فعالیت میکند و بهگفته تحلیلگران سیاسی، در انتخابات ۱۴۰۰ با ردصلاحیتهای گسترده و تأیید صلاحیت «مهندسیشده»، زمینه را برای رأی آوردن ابراهیم رئیسی فراهم کرد.
بر اساس قانون انتخابات ریاستجمهوری ایران، آرای باطله ازجمله شامل رأیهایی میشود که روی برگه چیزی بهجز اسم یکی از نامزدها نوشته شده باشد و نیز رأیهایی که سفید به صندوق ریخته شده باشند.
در حالی که بنابر گزارشهای رسمی جمهوری اسلامی، آرای باطله در انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۰ پس از آرای ابراهیم رئیسی در کل ایران رتبه دوم داشته است، آمار استانهایی مثل البرز نشان میدهد که میزان آرای باطله در آنها در رتبه نخست قرار گرفته و حتی از جمع آرای کل نامزدها هم بیشتر بوده است.
وزارت کشور ایران در گزارش اولیه خود، میزان میانگین آرای باطله در کل کشور را حدود ۱۳ درصد اعلام کرده بود؛ رقمی که در تاریخ انتخابات ریاستجمهوری ایران بیسابقه است.
محمد خاتمی، رئیس جمهوری پیشین ایران،در پیامی که روز دوشنبه، ۳۱ خردادمنتشر کرد، عدم شرکت بالای پنجاه درصد از واجدین شرایط در انتخابات ریاستجمهوری ایران را «بیسابقه» خواند و گفت که این امر و «وجود بالاترین درصد رأیهای باطله» در این انتخابات، «نشانه دلسردی و نومیدی مردم و فاصله آنان با حکومت» است
آیتالله خامنهای در ادامه سخنان روز دوشنبه خود با اشاره به اظهارات چهرههای مختلف در مورد وضعیت آرای باطله در انتخابات ۱۴۰۰ گفت: «بعضیها روی این چیزهای بیخودی همینطور مدام تحرک و حرف و گفت و تحلیلهای غلط و اینها میکنند.»
خامنهای: انتخابات حقاً و انصافاً حماسه بود
رهبر جمهوری اسلامی روز دوشنبه در سخنانش افزود: «تلاشهایی انجام میگیرد، نامه مینویسند، در فضای مجازی حرف میزنند، که عظمت این انتخابات را انکار کنند اما فایدهای ندارد. این تلاش بیهوده است. تحلیلگرانی که چشمشان به این انتخابات بود، آنها میفهمند چه اتفاقی افتاد.»
سخنان او در مورد «حماسه» بودن این انتخابات در حالی بیان میشود که خبرگزاریهای جمهوری اسلامی از مشارکت پایین در انتخابات ریاستجمهوری و افزایش بیسابقه آرای باطله در آن خبر میدهند و گزارشها حاکی از شرکت ۴۳ درصد افراد واجد شرایط در پای صندوقهای رای بود.
بسیاری از نیروهای سیاسی از مدتها قبل انتخابات ۱۴۰۰ را تحریم کرده بودند و از دلایل عمده سردی این انتخابات میتوان به رقابتی نبودن انتخابات، سرکوب اعتراضهای مسالمتآمیز مردم، مشکلات حاد اقتصادی و ردصلاحیت گسترده نامزدهای انتخابات توسط شورای نگهبان اشاره کرد.
علی خامنهای روز دوشنبه توضیحی در مورد اینکه «تحلیلگرانی که چشمشان به این انتخابات بود، آنها میفهمند چه اتفاقی افتاد»، نداد.
آیتالله خامنهای در ادامه سخنان روز دوشنبه خود عملکرد ابراهیم رئیسی در قوه قضائیه را ستود و آن را «جهادی» دانست.
ابراهیم رئیسی یکی از متهمان اصلی و از اعضای هیئتی موسوم به هیئت مرگ در زمینهٔ اعدامهای سال ۱۳۶۷ است و گزارشهایی نیز «نقض فاحش حقوق بشر» در زمان ریاست او بر قوه قضائیه منتشر شده است.