نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان و روسیه در تهران با صدور بیانیهای به کار خود پایان داد. در بیانیه آمده که “ساختار سیاسی فراگیر و گسترده با مشارکت همه اقوام تنها راه حل مسائل افغانستان است.”
در نشست تهران وزیران خارجه ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان و پاکستان به صورت حضوری و وزیران خارجه چین و روسیه به صورت آنلاین شرکت کردند، و در پایان این جلسه، بیانیه مشترکی صادر کردند.
در این بیانیه آمده که “وضعیت در افغانستان به طور اساسی تغییر کرده است”، کشورهای منطقه “از وضعیت پیچیده نظامی- سیاسی، اجتماعی-اقتصادی و بشردوستانه در افغانستان نگرانی عمیقی ابراز داشتند.”
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در سخنرانی ویدئویی در نشست امروز تهران گفت که “ما از کشورهای همسایه افغانستان میخواهیم که برای آمریکا و ناتو پس از افغانستان پایگاه نظامی ندهند.”
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد که از طریق ویدئوی ضبط شده از نیویورک در سخنانی در ابتدای این نشست صحبت میکرد، گفت که افغانستان با یک “بحران فزاینده انسانی” مواجه است که نیاز به اقدام فوری دارد.
دبیرکل سازمان ملل گفت که از موارد “نقض حقوق بشر و حملات” در این کشور از زمان تسلط طالبان به شدت نگران است و خواستار تلاش برای “مبارزه با تروریسم” و قاچاق مواد مخدر شد.
آقای گوترش از تعامل سازمان ملل با طالبان برای رساندن کمکهای بشردوستانه به مردم افغانستان یادآوری کرد.
چرا ایران در مورد رابطهاش با طالبان دچار دو دلی و تردید است؟
ضیا شهریار – بیبیسی
ایران از زمان تسلط طالبان بر کابل مثل دیگر همسایهها و کشورهای منطقه در مورد رابطهاش با طالبان دچار “دو دلی و تردید” است.
ایران بدون شک از خروج آمریکا از افغانستان خرسند است و آن را “شکست اشغال افغانستان توسط آمریکا” خوانده است اما به نظر میرسد به تعبیر برخی ناظران از ترکیب کابینه “ضدایرانی” طالبان ناخشنود شده است.
وزیر خارجه ایران و نماینده این کشور در سازمان ملل امروز همزمان با نشست تهران خواهان “ایجاد دولت فراگیر با مشارکت همه اقوام افغانستان” شدند.
ایران یکی از مهمترین همسایههای افغانستان است و نقش این کشور به ویژه در حمایت از گروههای شیعه و گروههای قومی غیرپشتون اهمیت دارد؛ نارضایتی ایران از طالبان میتواند موجب شود این کشور از مقاومت نظامی ضدطالبان شبیه دهه نود میلادی حمایت کند.
با وجود حمایت رسانهها و افکار عمومی در ایران، دولت محافظهکار در این کشور عملا از جنبش مقاومت علیه طالبان حمایت نکرده است.
پیش از تصرف کابل توسط طالبان، ایران در جمع کشورهای متهم به حمایت تسلیحاتی از طالبان بود، حالا اما با چالشهای متفاوتی در همسایه شرقی خود مواجه است.
ایران تا حالا تلاش کرده در هماهنگی با دیپلماسی منطقهای نسبت به وضعیت در افغانستان واکنش نشان دهد، کمکهای بشردوستانه به افغانستان فرستاده و هنوز امیدوار است که طالبان “وعده خود برای ایجاد دولت فراگیر” در کابل را عملی کند.
لاوروف: همسایگان افغانستان پایگاه به آمریکا و ناتو ندهند
به گزارش رویترز، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه سخنرانی ویدئویی برای شرکت کنندگان در نشست وزیران کشورهای همسایه افغانستان در تهران گفت که “ما از کشورهای همسایه افغانستان میخواهیم که اجازه حضور نظامی نیروهای آمریکا و ناتو را که قصد دارند پس از خروج از افغانستان به آنجا بروند، ندهند.”
خبرگزاری تاس روسیه این بخش از سخنان آقای لاوروف را گزارش کرد، که گفت: “روسیه تمایلی به تحمیل توصیهها یا سفارشهای خود به کسی ندارد. علاوه بر این، تاریخ خود راههای مؤثری برای حل مشکلات ارائه میدهد.”
او تاکید کرد که “مهم است که منافع نیروهای قومی و سیاسی اصلی کشور تا حد امکان در نظر گرفته شود. به همین دلیل است که ما قاطعانه و پیوسته از ایجاد یک دولت واقعاً فراگیر در افغانستان حمایت کردهایم.”
قرار بود ابراهیم رئیسی این اجلاس را افتتاح کند اما حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران گفت:”به دلیل اولویتی که برای رئیس جمهور پیش آمد، علیرغم علاقمندی وی برای حضور در این مهم، این موضوع به معاون اول رئیس جمهور واگذار شد”.
نشست تهران یک هفته پس از نشستی در مسکو با عنوان “فرمت مشورتی مسکو درباره افغانستان” برگزار میشود که در آن نمایندگان طالبان و ده کشور از جمله چین، ایران، هند و پاکستان حضور داشتند.
طالبان پیشتر در گفتوگو با بیبیسی فارسی تایید کردند که به نشست وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان در تهران دعوت نشدهاند اما این گروه ابراز امیدواری کرده که این نشست برای افغانستان موثرخواهد بود.
ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان به بیبیسی تایید کرد که طالبان به نشست تهران دعوت نشده و حتی از آن مطلع نشده است. او گفت: در مورد نشست تهران همین قدر آگاهی یافتیم که شامل همسایههای افغانستان است و در جلسات قبلی نیز حضور نداشتیم و “این بار نیز دعوتی به ما نرسیده است.”
حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه ایران ابراز امیدواری کرده که این نشست زمینهای برای ایجاد دولتی فراگیر در افغانستان باشد.
او پیشتر نیز گفته بود تلاش میشود در این نشست “بیانیهای به اجماع کشورهای همسایه برسد”.
عمران خان، نخست وزیر پاکستان کشورهای همسایه افغانستان را تشویق میکند که به صورت جمعی طالبان را به رسمیت بشناسند.
وزیر خارجه چین: طالبان مشتاق گفتگو با جهان است
وانگ یی، وزیر امور خارجه چین نیز در این کنفرانس گفت: طالبان افغانستان مشتاق گفتگو با جامعه جهانی است.
نماینده چین در این نشست اعلام کرد سومین نشست همسایگان افغانستان در این کشور برگزار خواهد شد.
وانگ در پیامی از پیش ضبط شده که به طور زنده از تلویزیون دولتی ایران پخش شد، گفت: “چین در زمان مناسب میزبان سومین نشست همسایگان افغانستان خواهد بود.”
وزیر خارجه چین همچنین از جامعه جهانی خواست تا به توسعه افغانستان کمک کنند.