سیاست پولی رئیس جمهور ترکیه به شکلگیری راهپیماییهای اعتراضی در استانبول و آنکارا انجامید. رجب طیب اردوغان در آخرین سخنرانی خود بر کاهش نرح بهره کلیدی تاکید ورزید. این امر باعث تورم بیشتر و کاهش ارزش لیر میشود.
شامگاه سهشنبه، دوم آذر (۲۳ نوامبر) صدها نفر در استانبول و آنکارا به تظاهرات پرداختند. در ویدئوهایی که کاربران شبکههای اجتماعی منتشر کردهاند، معترضان پلاکاتهای بزرگ و مشعل به دست دارند.
به گفته اولیور مایر روت، گزارشگر شبکه یک تلویزیون آلمان در ترکیه، تظاهرکنندگان در یکی از شعارهایشان خواستار استعفای رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه شدند.
برخی شاهدان میگویند ابتدا تعداد کمی راهپیمایی کردند اما به مرور عده بیشتری به آنها پیوستند. علت اصلی این تظاهرات، اظهارات رئیس جمهور در روز دوشنبه اعلام شده است.
به گزارش رسانههای ترکیه، اردوغان در یک کنفرانس مطبوعاتی درباره سیاست پولی دولتش و تورم صحبت کرده است.
او وعده داده است که “جنگ استقلال اقتصادی” خود را “با موفقیت” رهبری کند و جلوی افت اقتصادی کشورش را بگیرد. این به معنای تاکید رئیس جمهور بر سیاست پولی دولت است. سیاستی که به گفته کارشناسان با فرآیندهای اقتصادی شناختهشده بینالمللی همخوانی ندارد.
دخالت اردوغان در سیاست پولی بانک مرکزی
بانک مرکزی ترکیه در هفتههای اخیر تحت فشار رئیس جمهور چندین بار نرخ بهره کلیدی را کاهش داده و از ۱۹ درصد به ۱۵ درصد رسانده است.
در عین حال، تورم در این کشور در چند سال اخیر پیوسته افزایش یافته و بر اساس آمار رسمی به حدود ۲۰ درصد رسیده است. در این صورت تورم در ترکیه حدود ۵ درصد بیشتر از نرخ بهره کلیدی است.
نرخ بهره کلیدی، بهرهای است که موسسات اعتباری و بانکهای کوچک برای دریافت وام به بانک مرکزی میپردازند و مهمترین ابزار بانک مرکزی برای کنترل سیاست پولی بهشمار میرود.
تغییر نرخ این بهره علاوه بر استقراض و سرمایهگذاری پول توسط بانکها، بر قیمت کالاها و واحد پول کشور و در نهایت بر کل اقتصاد تأثیر میگذارد.
تعیین نرخ بهره کلیدی در اکثر کشورها در حیطه وظایف بانک مرکزی است، اما در برخی کشورها، از جمله ترکیه، دولت در این امر دخالت میکند.
اردوغان معتقد است که کاهش این بهره به نفع اقتصاد ترکیه است، اما واقعیت این است که با کاهش آن، تاکنون تورم افزایش یافته و بهای لیر افت کرده است.
عصر سهشنبه یک دلار آمریکا معادل ۱۱،۳۲ لیر ترکیه بود و روز چهارشنبه به بیش از ۱۲ لیر رسید. دو هفته پیش یک دلار حدود ۱۰ لیر ارزش داشت و در ابتدای سال جاری میلادی معادل ۷،۴۱ لیر بود.
به همین دلیل بسیاری از شهروندان ترکیه به خرید ارز، به ویژه دلار و یورو، رو آوردهاند.