نماینده آمریکا در دومین روز از نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هشدار داد چنانچه جمهوری اسلامی ایران به عدم همکاری با آژانس ادامه دهد، نشست فوق‌العاده برای رسیدگی به «این بحران» تشکیل خواهد شد.
متن اظهارات لوئیس ال. بونو، کاردار آمریکا نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین، در نشست روز پنج‌شنبه چهارم آذر در وب‌سایت رسمی این نمایندگی منتشر شده است.
نشست دوره‌ای شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از روز چهارشنبه آغاز شد. این نشست در پی شهربندان مجدد در اتریش که از دوشنبه گذشته برقرار شده است، به مدت سه روز به صورت آنلاین ادامه دارد.
لوئیس بونو در این نشست که پیرامون برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی برگزار شد، حکومت ایران را به عدم همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی متهم کرد.
او تاکید کرد چنانچه جمهوری اسلامی از این رویه دست نکشد، شورای حکام آژانس برای رسیدگی به «این بحران» نشست فوق‌العاده تشکیل خواهد داد.
به گفته نماینده آمریکا، این همکاری باید دربرگیرنده «توضیحات معتبر و قابل راستی‌آزمایی در مورد منشاء و مکان فعلی مواد یا تجهیزات هسته‌ای باشد که نمونه‌برداری نشان می‌دهد در سه مکان اعلام‌نشده وجود داشته است».
بر این اساس، جمهوری اسلامی باید برای ارائه اطلاعات شفاف در مورد مکان و فعالیت‌های مربوط به ذخیره اورانیوم طبیعی – در قالب دیسک فلزی – که با چهارمین مکان اعلام نشده مرتبط است، با آژانس همکاری کند.
نماینده آمریکا در ادامه با اشاره به این‌که پس از دو سال، پرسش‌های آژانس همچنان از سوی حکومت ایران بی‌پاسخ مانده است، گفت: «همان‌طور که به طور مداوم تاکید کرده‌ایم، این پرسش‌ها مربوط به تعهدات قانونی ایران بر اساس توافق پادمان‌های بین‌المللی (ان‌پی‌تی) است و نه تعهدات ذیل برجام».
لوئیس بونو تصریح کرده است: «چنانچه مسئله عدم همکاری ایران در مسائل مختلف از جمله موارد مطرح ذیل برجام و به‌ویژه تضمین تداوم اطلاع [آژانس] از سایت کرج فوری رفع نشود، شورا چاره‌ای نخواهد داشت مگر این‌که تا پیش از پایان سال جاری [میلادی] برای رسیدگی به این بحران، نشست فوق‌العاده تشکیل دهد».
او همچنین با ابراز نگرانی از اقدام جمهوری اسلامی در توقف اجرای پروتکل الحاقی و سفر بی‌نتیجه رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، پس از دو ماه به تهران گفته است: «این مسئله بر توانایی آژانس برای ارائه تضمین معتبر در مورد نبود مواد و فعالیت‌های هسته‌ای اعلام‌نشده در ایران تاثیر منفی می‌گذارد».
بنا بر گزارش‌ها، رافائل گروسی به شورای حکام آژانس گفت از مذاکراتی که این هفته در تهران درباره برنامه هسته‌ای ایران انجام داده، نتیجه خاصی حاصل نشده است. او در عین حال یادآور شد که «از تلاش برای دستیابی به نوعی از تفاهم با ایران» دست نمی‌کشد.
نماینده آمریکا در ادامه این بیانیه بر ضرورت اتحاد شورا و اجرای اقدامی هماهنگ به‌منظور جلوگیری از روند فعلی تلاش‌های جمهوری اسلامی و کارشکنی‌های آن در امور شورا تاکید کرده است.
جمهوری اسلامی مدعی است که به عنوان یکی از امضاکنندگان پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (موسوم به ان‌پی‌تی) و عضوی از آژانس بین المللی انرژی اتمی، حق دستیابی به فناوری هسته‌ای را برای مقاصد غیرنظامی و صلح‌آمیز دارد.
این در حالی است که سه قدرت اروپایی دخیل در برجام، این هفته در بیانیه‌ای مشترک ضمن ابراز نگرانی عمیق در مورد توسعه فزاینده برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی، در مورد پیامدهای غنی‌سازی ۲۰ درصدی و ۶۰ درصدی از سوی ایران هشدار دادند.
در بیانیه مشترک فرانسه، بریتانیا و آلمان خطاب به شورای حکام آژانس آمده که «ایران هیچ توجیه غیرنظامی قابل قبولی برای غنی‌سازی ۲۰ درصدی و ۶۰ درصدی ندارد و تولید اورانیوم غنی‌شده در این سطح برای کشوری که برنامه تسلیحاتی ندارد بی‌سابقه است».
مذاکرات هسته‌ای ایران و قدرت‌های باقیمانده در برجام که از خرداد امسال به‌دلیل انتخاب ابراهیم رئیسی به مقام ریاست‌جمهوری متوقف شده، قرار است از روز هشتم آذر در وین از سر گرفته شود. ایالات متحده به دلیل خروج از برجام تاکنون به صورت غیرمستقیم در این مذاکرات حاضر بوده است.
هدف از این مذاکرات مجاب کردن ایران به از سرگیری انجام تعهدات خود در چارچوب برجام و لغو تحریم‌های واشینگتن علیه تهران است.
روز جهارشنبه رادیوی ملی سراسری آمریکا (ان.پی.آر) گفت‌وگویی با رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران منتشر کرد که در آن تأکید شد اگر ایران در مذاکرات هسته‌ای هفته آینده حاضر نشود که به برجام بازگردد و به ساخت بمب هسته‌ای «بسیار نزدیک» شود، ایالات متحده دست روی دست نخواهد گذاشت.
لوئیس بونو در بخش پایانی اظهارات خود با ابراز نگرانی از تداوم رفتار نامناسب و ارعاب بازرسان آژانس حین بازرسی بدنی از سوی ماموران امنیتی جمهوری اسلامی گفت: «اعضای شورای حکام دو ماه پیش پیام روشنی به ایران دادند که رفتار نامناسب و ارعاب بازرسان غیرقابل قبول است و باید فوری پایان یابد».
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز ۲۴ شهریور با صدور بیانیه‌ای، به آزار جسمی بازرسان زن این آژانس توسط نگهبانان تاسیسات هسته‌ای ایران واکنش نشان داد و موارد گزارش‌شده را «غیرقابل قبول» خواند.
روزنامه آمریکایی «وال‌استریت جورنال» هم در شماره روز ۲۳ شهریور خود به نقل از دیپلمات‌های غربی گزارش داد نگهبانان تاسیسات هسته‌ای ایران طی چند ماه گذشته بارها بازرسان زن آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را مورد آزار جسمی قرار داده‌اند.
برخی دیپلمات‌ها پیشتر ابراز نگرانی کرده بودند که علنی کردن این موارد ممکن است به روابط آژانس و ایران در دستیابی به توافق لطمه بزند.