دو روز مانده تا شروع اولین دور مذاکرات احیای توافق هسته ای برجام در دولت ابراهیم رئیسی، حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران گفته است:”همه مقدمات را برای رسیدن به یک توافق خوب و سریع فراهم کرده‌ایم”.
آقای امیرعبداللهیان در یک پیام ویدئویی به مناسبت صد روزه شدن دولت سیزدهم در ایران منتشر کرده، گفته است رسیدن به چنین توافقی “در صورتی ممکن است که طرف های مقابل نیز به تعهدات کامل شان برگردند”.
وزیر خارجه ایران بدون اشاره به جزئیات خواسته ایران، گفته است “باید در میز مذاکره حقوق و منافع ملت ایران تأمین شود و تحریم ها لغو شود. ما امیدواریم در مسیر گفت وگوهای وین بتوانیم گام های اساسی و موفقیت‌آمیز رو به جلویی داشته باشیم”.
هفتمین دور مذکرات احیای توافق هسته ای برجام با هدف رفع تحریم های اتمی آمریکا در ازای اعمال مجدد محدودیت بر برنامه اتمی ایران قرار است از روز دوشنبه (دو روز دیگر) در وین آغاز شود. این مذاکرات به صورت غیرمستقیم بین ایران و ایالات متحده جریان خواهد داشت و کشورهای ۱+۴ شامل بریتانیا، فرانسه، چین و روسیه به علاوه آلمان هم در آن حضور دارند.
مذاکرات غیرمستقیم به دستور آیت الله علی خامنه‌ای، رهبر ایران، انجام می شود اما ایالات متحده آن را مضر و زمان‌بر خوانده است. در بهار ۱۴۰۰ شش دور از مذاکرات میان طرف ها برگزار شد اما در حالی که همه اعضا از نزدیک بودن توافق می گفتند، با پیروزی ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری، ایران مذاکرات را متوقف کرد.
آیت الله خامنه‌ای در آخرین دیدار با دولت حسن روحانی از مفاد پیش نوییس توافق احیای برجام به تندی انتقاد کرد و گفت که خط قرمزهای تعیین شده از سوی او رعایت نشده، از جمله همه تحریم های اعمال شده در دولت دونالد ترامپ لغو نشده و لزوم مذاکره بر سر برنامه موشکی ایران هم در آن آمده است.
کشورهای طرف مذاکره ایران از جمله روسیه می گویند مذاکرات باید از همان نقطه که در بهار متوقف شده از سر گرفته شود اما ایران می گوید در پی مذاکره از مرحله دیگری است که آن را در وین اعلام خواهد کرد.
با شروع دولت ابراهیم رئیسی، گروه مذاکره کننده ایران در مذاکرات وین تغییر کرد و افراد جدیدی جایگزین شدند که علی باقری کنی معاون سیاسی وزارت خارجه، مذاکره کننده اصلی آن است. آقای باقری کنی در دولت محمود احمدی نژاد هم از افراد اصلی گروه مذاکره کننده اتمی بود.
مقام های اروپایی و آمریکایی می گویند مواضعی که ایران در دیدار دوجانبه و تماس تلفنی در هفته های اخیر اعلام کرده باعث خوشبینی آنها برای رسیدن به توافق نیست اما با این همه امیدوارند رسیدن به توافق ممکن باشد.
راب مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران که در مذاکرات وین حاضر است گفته کشورش “حاضر است به برجام بازگردد و تمام تحریم هایی را که با این توافق تناقض دارند لغو کند. بنابراین اگر ایران خواستار بازگشت به برجام است راه آن باز است.”
آمریکا اعلام کرده در صورتی که مذاکرات احیای توافق برجام شکست بخورد، آماده در پیش گرفتن رویکرد دیگری در برابر ایران است که گزینه نظامی هم یکی از آنهاست.
وزیر خارجه ایران هم دو روز پیش از آغاز مذاکرات در پیام ویدئویی خود گفته است که در صورت شکست گفت‌وگوها “قطعا دست جمهوری اسلامی ایران بسته نخواهد بود و گزینه های مختلفی در مقابل ما قرار دارد”.
ایران در ماه های اخیر از همکاری خود با آژانس بین المللی انرژی اتمی کاسته و به نحو چشمگیری به سرعت برنامه هسته ای خود افروده است.
رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی هفته گذشته برای توافق با ایران برای انجام “اقدامات ضروروی” بازرسان در این کشور به تهران سفر کرد اما یک روز بعد از انجام این سفر و دیدارهایش با مقام های ایرانی از جمله با حسین امیرعبداللهیان اعلام کرد که مذاکرات “به هیچ نتیجه‌ای نرسید”.
آقای گروسی هشدار داده آژانس در موقعیتی است که شاید نتواند تضمین دهد از همه جنبه‌های برنامه اتمی ایران اطلاع دارد.