آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا روز سهشنبه ۳۰ آذر گفت که روزنه برای احیای توافق هستهٔای با ایران موسوم به برجام، به سرعت در حال بسته شدن است و واشینگتن در حال بررسی گزینههای دیگر است.
وزیر امور خارجه آمریکا اضافه کرد، پیشرفتهای هستهای ایران و نقض توافق برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، بازگشت به این توافق را «به طور فزایندهای مشکل» میکند.
آنتونی بلینکن تصریح کرد که نمیخواهد برای فرصت باقی مانده یک محدوده زمانی تعیین کند یا مقیاسی برای اندازه گیری فاصله باقیمانده مشخص کند، ولی زمان برای دستیابی به توافق دارد «بسیار، بسیار، بسیار کوتاه میشود.»
وزیر امور خارجه آمریکا گفت، دستیابی به مزایای کامل برجام از طریق بازگشت به پایبندی به آن، با پیشرفتهایی که ایران هر روز در برنامه هستهای خود انجام میدهد، به طور فزایندهای مشکل میشود.
آنتونی بلینکن در ادامه از تصمیم دونالد ترامپ برای خروج از برجام به شدت انتقاد کرد و گفت، خروج از برجام از «بدترین تصمیم اتخاذ شده در سیاست خارجی آمریکا در دهه گذشته» بوده است.
او اضافه کرد، بههنگام خروج از آن توافق، به ما قول داده شد که با توافق قویتری جایگزین آن میشود… [و] فشار حداکثری که علیه ایران اعمال شد تا فعالیتهای مخرب ایران را در سراسر منطقه مهار شود. در عوض، البته، ما دقیقا شاهد برعکس آن بودیم.
وزیر امور خارجه آمریکا افزود، ایران از محدودیتهایی که برجام بر آن اعمال میکرد، رها شد و به اقدامات تهاجمی خود در کشورهای منطقه ادامه میدهد.
او در ادامه گفت، ما همچنان علاقهمندیم که برنامه هستهای (ایران) را به جعبه محدودیتهای برجام برگردانیم، همانطور که قبلا بود. اما اگر قادر نباشیم این کار را بکنیم به دلیل این که ایران با حسن نیت به دنبال تعامل نیست، آنگاه به طور فعال به دنبال گزینههای جایگزین خواهیم بود.
آنتونی بلینکن هشدار داد، به ایران اجازه نخواهیم داد با مشارکت بدون حسن نیت و به درازا کشیدن مذاکرات، همزمان به توسعه برنامه اتمی خود ادامه دهد.
هفتمین دور مذاکرات هستهای ایران و دیگر اعضای برجام روز ۲۶ آذر در وین٬ پایتخت اتریش به درخواست ایران متوقف شد.
انریکه مورو، هماهنگکننده اروپایی مذاکرات برجام هم پس از توقف مذاکرات وین گفت، برای دسترسی به توافق تنها «چند هفته» وقت باقی مانده است، نه چند ماه.
هنوز دقیقا مشخص نیست که دور جدید مذاکرات چه زمانی برگزار میشود، برخی مقامات اروپایی قبلا گفته بودند احتمالا دور آتی مذاکرات روز ۲۷ دسامبر، حدود شش روز دیگر، برگزار شود.
در حالی که وزیر امور خارجه ایالات متحده حاضر نشده است مدت زمان باقی برای احیای برجام را تعیین کند، رابرت مالی، نماینده آمریکا در امور ایران در همین روز گفت، «چند هفته» باقی مانده است تا ایران به نقطهای در فعالیتهای هستهایش برسد که دیگر برجامی وجود نداشته باشد.
رابرت مالی هم روز سهشنبه به شبکه «سیانان» گفت، زمان باقیمانده رو به اتمام است و خطر بروز یک «بحران شدید» وجود دارد.
بهگفته وی، در آینده نه چندان دور به این نتیجه خواهیم رسید که دیگر برجامی وجود ندارد و مجبور هستیم بر سر یک توافق «کاملا جدید و متفاوت» مذاکره کنیم که دورهای بسیار بحرانی خواهد بود.
رابرت مالی میگوید به وضوح به نظر میرسد ایران در حال تلاش برای توسعه برنامه هستهایش بهعنوان اهرمی برای دستیابی به توافقی بهتر برای خود است، اما «این کار جواب نخواهد داد».
نماینده آمریکا در امور ایران گفت اگر آنها دنبال چنین اهرمهایی باشند، منجر به توافقی بهتر برای آنها نخواهد شد؛ چرا که آمریکا اعلام کرده است آماده بازگشت به توافق سال ۲۰۱۵ است و استراتژی آنها با چنین رویکردی نتیجه معکوس خواهد داد.
همزمان با پایان آخرین دور مذاکرات وین، بریتانیا، فرانسه و آلمان به عنوان اعضای اروپایی برجام اعلام کردند مذاکرات به سرعت به پایان راه و بنبست نزدیک میشود و ایران از اقداماتی که منجر به تنش شود، خودداری کند.
در همین حال، با افزایش نگرانی در خصوص عدم دستیابی به توافقی در مذاکرات وین برای احیای برجام، مقامهای ایالات متحده به طور فزایندهای از «طرح ب» یا طرح جایگزین در صورت شکست این مذاکرات صحبت کردهاند.
تاکنون جزئیاتی از این طرح اعلام نشده، ولی خبرگزاری رویترز گزارش داده است که مقامهای وزارت خزانهداری آمریکا هفته گذشته در امارات متحده عربی از شرکتهای خصوصی خواستهاند تحریمهای ایران را دور نزنند که این موضوع میتواند به عنوان برنامه آمریکا برای تشدید تحریمها باشد.