در پایان سال میلادی ۲۰۲۱ ،سازمان حقوق بشری هه‌نگاو گزارش آماری خود را از وضعیت حقوق بشر و نقض فزاینده حقوق بنیادین شهروندان کرد در ایران منتشر می‌کند.
با استناد به آمار به ثبت رسیده در مرکز آمار و اسناد سازمان حقوق بشری هه‌نگاو، طی سال ۲۰۲۱ میلادی، دستکم ۴۸ شهروند کُرد اعدام و بیش از ۶۰۰ شهروند نیز بازداشت شده‌اند که ۱۰۳ نفر از آنها محاکمه و به اعدام، حبس و شلاق محکوم شده‌اند. در این مدت ۲۱۵ کولبر و کاسبکار و همچنین ۳۰ شهروند مدنی کشته و زخمی شده‌اند و ۴۳ شهروند نیز در اثر انفجار مین قربانی شده و ۱۸ زندانی نیز در زندان‌های کُردستان جان باخته‌اند. همچنین ۸۰ کارگر در اثر سوانح کاری جانباخته و ۴۶۰ کارگر نیز از سر کار اخراج شده‌اند.
گزارش تفصیلی-موضوعی هه‌نگاو در روزهای آتی منتشر خواهد شد.
اعدام
با استناد به آمار هه‌نگاو، طی سال ۲۰۲۱ میلادی، دستکم حکم اعدام ۴۸ شهروند کُرد در زندان‌های ایران به اجرا در آمده است. در این بازه زمانی حکم اعدام حیدر قربانی زندانی سیاسی اعدام اجرا شده است. همچنین ۳۱ مورد به اتهام قتل عمد و ۱۶ مورد نیز به اتهام جرایم مرتبط با مواد مخدر به اعدام محکوم و حکمشان اجرا شده است.
در سال گذشته حکم اعدام یک متهم که در نوجوانی به اعدام محکوم شده بود و هم چنین یک زن به اجرا در آمده است.
کشتار کولبران
طی سال ۲۰۲۱ دستکم ۲۱۵ کولبر و کاسبکار کُرد کشته و زخمی شده‌اند که ۵۲ نفر از آنها جانشان را از دست داده و ۱۶۳ نفر نیز زخمی شده‌اند.
بیشترین کولبر و کاسبکار در مرزهای استان کُردستان (سنندج) قربانی شده‌اند که ۱۰۹ مورد بوده است.
از مجموع این ۲۱۵ کولبر، ۱۴۰ مورد با شلیک مستقیم نیروهای مسلح ایران، ترکیه و عراق کشته و یا زخمی شده‌اند که ۱۳۴ مورد توسط نیروهای مسلح ایران بوده و ۶ مورد نیز توسط نیروهای مسلح ترکیه و عراق.
در سال ۲۰۲۱ دستکم ۴ کولبر زیر ۱۸ سال در حین کولبری جانشان را از دست داده و ۲ کولبر دیگر نیز زخمی شده‌اند.
قتل و کشتار شهروندان عادی
با استناد به آمار هه‌نگاو، طی سال ۲۰۲۱ دستکم ۳۰ شهروند کُرد در مرزهای کُردستان با شلیک مستقیم نیروهای مسلح ایران کشته و یا زخمی شده‌اند که ۱۳ نفر از آنها جانشان را از دست داده و ۱۷ نفر نیز مجروح شده‌اند.
از مجموع ۳۰ شهروندی که زخمی شده‌اند ۴ نفر از آنها زن بوده که یکی از آنها یک دختر ۴ ساله بوده است.
انفجار مین
طی سال ۲۰۲۱ دستکم ۴۳ شهروند در مرزهای کُردستان در اثر انفجار مین و مواد منفجره به جای مانده از جنگ ایران و عراق قربانی شده اند.
از این ۴۳ مورد ۱۵ مورد جانشان را از دست داده و بیشترین قربانیان کولبران و کاسبکاران و کشاورزان کُرد بوده‌اند.
وضعیت زندان‌ها
در سال ۲۰۲۱ دستکم ١٨ زندانی در زندان‌های کُردستان جانشان را از دست داده‌اند که ۱۰ مورد آنها زیر شکنجه جان باخته‌اند و ۴ مورد از این موارد زندانیان سیاسی بوده‌اند.
همچنین ۵ زندانی به دلیل عدم رسیدگی پزشکی جانباخته و یک زندانی خودکشی نموده و دلیل مرگ یک زندانی نیز نامعلوم می‌باشد.
بازداشت‌های غیرقانونی و خودسرانه
طی سال گذشته میلادی بیش از ۶۰۰ شهروند کُرد توسط نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران بازداشت شده‌اند.
تاکنون هویت ۵۶۷ نفر از این افراد برای هه‌نگاو احراز شده که بیشتر آنها به اتهام فعالیت سیاسی و همکاری با احزاب کُردستانی اپوزسیون حکومت بازداشت شده‌اند.
۳۷ زن و ۱۸ نوجوان زیر ۱۸ سال در میان بازداشت شدگان قرار دارند. بیشترین بازداشت شهروندان در استان آذربایجان‌غربی (ارومیه) بوده که ۲۸۶ مورد ثبت شده است.
صدور حکم
در سال ۲۰۲۱ دستکم ۱۰۳ فعال کُرد توسط دادگاه‌های جمهوری اسلامی ایران محاکمه و به حبس، اعدام و یا شلاق محکوم شده‌اند.
بر طبق آمار هه‌نگاو، ۱۰۲ شهروند جمعاً به ۳۵۲ سال و ٦ ماه حبس و ٥٤٠ ضربه شلاق محکوم شده و یک فعال سیاسی نیز به اعدام محکوم شده است.
حقوق کار و کارگران
با استناد به آمار مرکز آمار هه‌نگاو در سال ۲۰۲۱ ، دستکم ٨۰ کارگر در کردستان به علت سانحه ناشی از کار ونیز نبود ایمنی در محل کارجان باخته‌اند. همچنین ۴۶۰کارگر به علت فقدان امنیت قراردادی از کار اخراج‌شده‌اند.