بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا برای حفظ مقام خود می‌جنگد؛ به خاطر نزاع بر سر یک گردهمایی در اقامتگاه رسمی‌اش که گفته می‌شود ناقض محدودیت‌های کرونا بوده است. محدودیت‌هایی که دولت خودش وضع کرده بود.
رهبر حزب محافظه‌کار در مقطعی خطرناک از نظر موقعیت سیاسی، متهم شده مردم و پارلمان را درباره مهمانی نوشیدنی خانه شماره ۱۰ داونینگ استریت در لندن گمراه کرده است.
نه تنها سیاستمداران حزب مخالف، که حتی اعضای حزب محافظه‌کار هم علیه او شورش کرده‌اند.
علاوه بر افشاگری‌ها درباره مهمانی که ممکن است ناقض محدودیت‌های کووید بوده باشد، او در جبهه‌های دیگر هم با فشار روبه‌رو است؛ از جمله تامین هزینه بازسازی یک آپارتمان و درگیری سیاسی پارسال که در آن دولتش سعی کرد یک نماینده محافظه‌کار را از رسوایی که در آن گرفتار شده بود، نجات دهد.
موضوع پیچیده‌تر انتقادهای دومینیک کامینگز، مشاور ارشد سابق بوریس جانسون است که گفته قبل از برگزاری مهمانی نوشیدنی در باغ داونینگ استریت، به نخست‌وزیر درباره آن هشدار داده است.
محافظه‌کاران اکنون در حال بالا پایین کردن هستند تا ارزیابی کنند مردی را که به رای آوردن برگزیت کمک کرد و در انتخابات قبلی برای حزب اکثریت قابل توجهی به دست آورد، بر سر کار نگه دارند یا نه.
در حالی که موقعیت نخست‌وزیر روز به روز متزلزل‌تر می‌شود، نگاهی داریم به اینکه چطور به اینجا رسیدیم و بعد از آن ممکن است به کدام سمت برویم.
درباره مهمانی چه می‌دانیم؟
در بهار سال ۲۰۲۰ و در دوران اولین قرنطینه کرونا در انگلستان، آقای جانسون در یک مهمانی نوشیدنی در داونینگ استریت شرکت کرد که مرسوم است هر مهمان نوشیدنی خودش را همراه بیاورد.
آن موقع مقررات کرونا که دولت اعلام کرده بود، شهروندان را مجبور می‌کرد خانه‌های خود را ترک نکنند یا در جایی خارج از محل زندگی خود نباشند، مگر آنکه دلیل موجهی برای خروج از خانه داشته باشند. از جمله این دلایل خرید مواد غذایی و دارو، ورزش یا رفتن به سر کار بود در صورتی که امکان کار از خانه وجود نداشت.
همچنین در مکان‌های عمومی تجمع بیش از دو نفر ممنوع بود مگر آنکه همه اعضای یک خانواده بودند یا “برای کار لازم بود آدم‌ها در جایی جمع شوند.”
می‌دانیم حدود ۳۰ نفر در مهمانی باغ داونینگ استریت جمع شده بودند. با این حال وکلا یادآور شده‌اند که آن باغ یک مکان عمومی نبوده است.
در اتفاقی دیگر دیگر، عکسی مربوط به ماه مه ۲۰۲۰ منتشر شده که نخست‌وزیر و کارمندانش را با بطری‌های شراب و بشقاب پنیر در باغ داونینگ استریت نشان می‌دهد. وقتی از نخست‌وزیر درباره این عکس پرسیده شد، پاسخ داد آدم‌ها “سر کار داشتند درباره کار صحبت می‌کردند.”
نخست‌وزیر به دلیل “قضاوت‌های نادرست” عذرخواهی کرده و گفته نمی‌دانسته مراسمی که در ۲۰ مه در آن شرکت کرده، مهمانی بوده و “کاملا باور داشته” که یک رویداد مربوط به کار بوده است.
چند مورد تجمع دیگر هم در اواخر سال میلادی ۲۰۲۰ و آوریل ۲۰۲۱ گزارش شده از جمله دو مهمانی که کارمندان آقای جانسون در آن شرکت داشتند و شب قبل از مراسم خاکسپاری شاهزاده فیلیپ، همسر ملکه بریتانیا برگزار شده، زمانی که تجمع در فضای سربسته ممنوع بود.
آقای جانسون در هیچ کدام از این مهمانی‌ها حضور نداشت اما دفترش بعد از انتشار گزارش‌ها از ملکه عذرخواهی کرد.
اما این افشاگری‌ها و شیوه مدیریت آنها، هم عموم مردم و هم سیاستمداران مختلف را از او خشمگین کرد.
درباره چه چیزهایی تحقیق می‌شود؟
تحقیقات درباره “فهم کلی ماهیت” تجمع داونینگ استریت در حال انجام است تا مشخص شود آیا “اقدام انضباطی علیه افراد” باید انجام شود.
سو گری، یک مدیر ارشد در تشکیلات دولتی بریتانیا، مسئول تحقیقات است و احتمالا گزارش او به طور عمده درباره واقعیاتی است که اتفاق افتاده و درباره آنکه آیا مقررات قرنطینه نقض شده، نظری نخواهد داد.
با این حال اگر تحقیقات خانم گری شواهدی درباره رفتار مجرمانه ارائه دهد، این گزارش به پلیس ارجاع خواهد شد.
رفتار حرفه‌ای خانم گری مورد تایید و تحسین قرار گرفته اما او کار دشواری را در پیش دارد که مشغول تحقیق درباره رؤسای خود از جمله نخست‌وزیر است.
بوریس جانسون از نمایندگان مجلس خواسته پیش از آنکه درباره رفتار او به قضاوت بنشینند، منتظر نتیجه گزارش خانم گری باشند.
در دسامبر ۲۰۲۱، سایمون کیس، مدیر ارشد دیگر که مشغول تحقیق درباره مهمانی‌های مشابه بود، از کارش کنار رفت چون مشخص شد یکی از مهمانی‌ها در دفتر خود او برگزار شده است.
آیا ممکن است نخست‌وزیر بدون برگزاری انتخابات کنار گذاشته شود؟
بله. خلاف آمریکا در بریتانیا نخست‌وزیر به طور مستقیم انتخاب نمی‌شود، بنابراین در مقام رهبر حزب حاکم که حزب محافظه‌کار است، ماندن آقای جانسون به ادامه حمایت نمایندگان حزبش بستگی دارد.
در برابر اتهاماتی مانند فریب پارلمان و مردم، نمایندگان حزب محافظه‌کار که درباره توانایی آقای جانسون در اداره کشور تردید دارند، می‌توانند درخواست رای اعتماد کنند.
اگر ۵۴ نماینده در داخل خود حزب نخست‌وزیر درخواست کنند، رای اعتماد گرفته می‌شود. و اگر نخست‌وزیر رای لازم را به دست نیاورد چالش انتخاب رهبر حزب آغاز خواهد شد.
رهبران پیشنهادی را باید دست‌کم دو نماینده حزب محافظه‌کار معرفی کرده باشند. اگر چند نامزد مطرح باشند باید از طریق رای‌گیری نامزدها را به دو نفر کاهش داد.
نامزدها ممکن است خودشان در هر دور کنار بروند و در شرایطی که فقط یک نامزد باقی بماند، او برای رهبری حزب نیازی به رای اعضا ندارد.
فقط تعداد انگشت‌شماری از نمایندگان حزب محافظه‌کار به طور علنی اعلام کرده‌اند دیگر به نخست‌وزیر اعتماد ندارند، اما این تصور وجود دارد که سایر نمایندگان هم به طور خصوصی مشغول بررسی احتمال درخواست رای اعتماد باشند. یک نماینده پارلمان به بی‌بی‌سی گفته که به زودی تصمیم قطعی مشخص خواهد شد.
بعد چه اتفاقی می‌افتد؟
شمار کمی از نمایندگان حزب محافظه‌کار به موج اعتراضات حزب مخالف و درخواست استعفای آقای جانسون پیوسته‌اند اما بیشتر آنها علنی گفته‌اند منتظر نتیجه‌گیری گزارش تحقیقی سو گری می‌مانند تا بعد تصمیم بگیرند.
همچنین، نمایندگان گرچه می‌توانند درخواست رای عدم اعتماد را تحویل دهند، به همان صورت هم می‌توانند درخواست خود را پس بگیرند. و در این مرحله مشخص نیست وقتی زمانش برسد، چه تعداد نماینده درخواست رای اعتماد خواهند کرد.
تحقیق هم در عین حال قضاوتی درباره نخست‌وزیر یا رفتارش ارائه نخواهد کرد و فقط واقعیات را گزارش می‌کند.
نتیجه تحقیق خانم گری که انتظار می‌رود هفته آینده منتشر شود، ممکن است این باشد که شواهد بی‌چون و چرایی وجود ندارد که نشان دهد به آقای جانسون به صراحت گفته شده بود مهمانی نوشیدنی در باغ او بر خلاف قوانین موجود است.
اما نمایندگان محافظه‌کار به دقت افکار عمومی رای‌دهندگان را رصد می‌کنند، مخصوصا که همین اکنون هم نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد از محبوبیت نخست‌وزیر کاسته می‌شود.