روسیه در چارچوب تلاشهای بینالمللی برای احیای برجام، بگفتۀ منابع آمریکائی، در هفتههای اخیر، با اطلاع واشینگتن، یک توافق موقت به ایران پیشنهاد کرده است. هدف این پیشنهاد تسهیل گفتگوها برای دست یافتن به توافقی در بارۀ شرایط و چگونگی بازگشتن کلیۀ طرفین به تعهدات خود در برجام است. تعهداتی که، بگفتۀ منابع غربی، برخی از آنها باید با شرایط تازه تطابق یابد و به این منظور باید در آنها تجدید نظر شود.
کشورهای غربی و بویژه ایالات متحد آمریکا در هفتههای اخیر با اشاره به تعلل ایران در مذاکرات وین، همواره نسبت به خطر «بی خاصیت شدن» برجام هشدار داده و زمان را برای دستیابی به یک توافق مناسب، تنگ و کوتاه دانستهاند. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجۀ آمریکا، و ژان-ایو لودریان، همتای فرانسوی او، بارها گفتهاند که با به درازا کشیدن گفتگوها، ایران به پیشرفتهائی در برنامۀ اتمی خود دست مییابد که دیگر احیای برجام از نظر غربیها نتیجه و فایدهای در بر نخواهد داشت، زیرا مهمترین هدف این توافق محدود ساختن این برنامه بوده است.
اینک چنین به نظر میرسد که پایتختهای غربی به این نتیجه رسیدهاند که توافق برای احیای برجام ممکن است به این زودیها بدست نیاید و بنابراین برای توقف برنامۀ اتمی ایران، باید راه دیگری جستجو کرد. این هدف از نظر آنان میتواند با تدوین یک توافق موقت بدست آید. چنین توافقی در ازای توقف برخی فعالیتهای هستهای ایران، شماری از تحریمها علیه این کشور را سبک میکند.
پایگاه خبری انبیسی نوشته است که بگفتۀ دو مقام مسئول آمریکائی و چهار تن دیگر که از این گفتگوها آگاهی دارند، چنین پیشنهادی از سوی روسیه با اطلاع آمریکا به ایران ارائه شده است. بگزارش انبیسی مقامات عالیرتبۀ دولت بایدن با این خال از پیشنهاد روسیه دوری جسته و تاکید میکنند که در حال حاضر یک «سازش» موقت موضوع گفتگوهای جدی نیست.
ایران، بر اساس همین گزارش، تا کنون با چنین پیشنهادی مخالفت کرده است و نمایندگی دائمی ایران در سازمان ملل نیز روز جمعه به انبیسی گفته است که تهران خواستار یک توافق موقت نیست.
منابع آمریکائی تاکید کردهاند که چنین پیشنهادی اگر به نتیجه برسد احتمالاً از نظر واشینگتن و دیگر طرفین برجام، گام نخست بسوی احیای کامل توافق ٢٠١۵ تلقی میشود و نباید آن را توافقی تازه و یا جدا از آن توافق به شمار آورد.
یک مقام ارشد دولت آمریکا به انبیسی گفته است که این کشور مذاکره «در بارۀ یک توافق موقت و یا مطالبات ویژه [هر یک از طرفین] در گفتگوها را از طریق مطبوعات انجام نمیدهد». این منبع تاکید کرده است که از نظر آمریکا زمان مفید مذاکرات «بر اساس برآورد دقیق از پیشرفت برنامۀ اتمی ایران صورت میگیرد و نه بر پایۀ یک تقویم از پیش تعیین شده».
دولت روسیه در این زمینه حاضر به اظهار نظر نشده است.
آنتونی بلینکن روز جمعه از روسیه خواست از نفوذ خود بر ایران در این زمینه استفاده کند. او پس از دیدار با همتای روس خود، سرگئی لاوروف، در ژنو گفت «اگر توافقی در هفتههای آینده صورت نگیرد، پیشرفتهای جاری در زمینۀ اتمی در ایران بازگشت به برجام را ناممکن میکند، ولی در حال حاضرهنوز یک پنجرۀ زمانیِ کوتاه باز است».
رئیس دیپلماسی آمریکا گفت «روسیه با ما در بارۀ اضطراری بودن وضعیت و ضرورت بازگشت متقابل به تعهدات در هفتههای پیش رو هم نظر است و ما امیدواریم که این کشور از نفوذ خود و مناسبات خود با ایران برای قانع کردن مقامات تهران به اضطراری بودن موقعیت استفاده کند».
گفتگو میان روسیه و ایران در این باره، بنوشتۀ پایگاه خبری انبیسی، در حاشیۀ مذاکرات وین انجام گرفته است.
مذاکرات وین برای احیای برجام به دلیل خودداری ایران از گفتگوی مستقیم با امریکا به کُندی پیش میرود، زیرا نظرات هر یک از دو طرف از طریق دیپلماتهای اروپائی به طرف دیگر ابلاغ میشود.
دولت آمریکا همواره اعلام کرده است که برای تسهیل و تسریع مذاکرات آمادۀ گفتگوی مستقیم با ایران است، اما نمایندگان تهران از انجام گفتگوی مستقیم با نمایندگان واشینگتن پرهیز کردهاند.