بسیاری از خانواده‌های ایرانی در آلمان ترجیح می‌دهند تا از ایران کودکی به فرزندخواندگی بگیرند، اما آیا این امر امکان‌پذیر است؟
بر اساس قوانینی که در سال‌های گذشته در ایران وجود داشت گرفتن سرپرستی کودکان از این کشور به آلمان بسیار سخت و تقریبا غیرممکن بود اما قوانین جدیدتر شرایط را عوض کرده است.
متاسفانه به دلیل نبود اطلاعات کافی از اخبار قوانین جدید مربوط به فرزندخواندگی به زبان آلمانی، مسوولان مربوطه در آلمان هنوز تصور می‌کردند که این موضوع از طرف ایران رد شده و دست یافتنی نیست. با پیگیری‌های خبرنگار دویچه‌وله مشخص شد که فرزندخواندگی از طرف دولت آلمان تا زمانی که هر دو کشور در این زمینه با هم همکاری کنند، امکان‌پذیر است. با وجود این مراحل قانونی زمان زیادی را در بر می‌گیرد و همچنین پیش شرط‌ها بسیار سخت و برای برخی ناممکن است.
بخشی از شرایط مهم سرپرستی فرزند در آلمان و ایران در گزارشی که می‌خوانید بررسی شده است.
شرایط آلمان برای پذیرش سرپرستی فرزند از ایران
بر اساس قوانین آلمان کسی که تقاضای فرزندخواندگی می‌کند باید حداقل ۲۵ سال سن داشته باشد و اگر زوج هستند یکی از آنها حداقل ۲۵ سال و دیگری حداقل ۲۱ سال باید داشته باشد، از طرفی با افزایش سن نیز احتمال فرزند خواندگی کاهش خواهد یافت.
مراحل فرزندخواندگی در خارج از کشور بطور معمول یک و نیم تا دو سال طول می‌کشد. والدین باید سالم باشند و هیچ سابقه بیماری روانی نداشته باشند، همچنین بیماری‌هایی که مراقبت کودک را برای والدین دشوارتر می‌کند باعث می‌شود تا با تقاضای فرزندخواندگی موافقت نشود.
وضعیت مسکن و شرایط اقتصادی والدین در آلمان نیز بررسی می‌شود. گزارش مطالعه خانگی پس از تایید دولت آلمان به ایران ارسال می‌شود و پس از آن والدین با سفری به ایران کودک را بیشتر می‌شناسند تا در مورد فرزندخواندگی به توافق برسند.
در آلمان فرزندخواندگی باید به طور رسمی توسط دادگاه صالح به رسمیت شناخته شود. هزینه بازرسی توسط اداره رفاه جوانان ۱۲۰۰ یورو و هزینه‌های دفتر مرکزی فرزندخواندگی حدود ۸۰۰ یورو است.
شرایط ایران برای سرپرستی فرزند در آلمان
در ایران نیز شرایط آسان نیست. زن و شوهر بدون فرزند، دختران و زنان بدون شوهر و فاقد فرزند و زن و شوهر دارای فرزند می‌توانند درخواست فرزند خواندگی بدهند.
پیش از این دختران مجرد نمی‌توانستند فرزندی را به سرپرستی بگیرند. درخواست‌دهندگان باید مقید به انجام واجبات و ترک محرمات باشند، صلاحیت اخلاقی داشته باشند و ازدواج زوجین باید عقد دائمی باشد و همچنین تابعیت ایرانی داشته باشند.
زنان ایرانی که همسر خارجی دارند نمی‌توانند متقاضی سرپرستی باشند مگر آنکه شوهر خارجی تابعیت ایرانی نیز داشته باشد. در ایران حداقل یکی از زوجین باید بیش از ۳۰ سال سن داشته باشد و این شرط سنی در مورد دختر مجرد هم همین است. در ایران نیز مثل آلمان متقاضیان کمتر از ۵۰ سال در اولویت هستند.
متقاضیان نباید محکومیت کیفری داشته باشند، باید تمکن مالی داشته باشند، سفیه یا مجنون نباشند، سلامت جسم و روان لازم و توانایی عملی نگهداری کودک را دارا باشند. اعتیاد به مواد مخدر، روانگردان و الکل نداشته باشند و مبتلا به بیماری واگیر یا صعب‌العلاج نیز نباشند. همچنین به یکی از ادیان مصرح در قانون اساسی معتقد باشند.
تمکن مالی متقاضیان توسط مراجع فرزندخواندگی کشور محل اقامت بررسی و گزارش آن به بهزیستی اعلام می‌شود. اما احراز و تایید نهایی بر عهده سازمان بهزیستی است.
با وجود آنکه نام کودک در شناسنامه سرپرستی قید می‌شود، فرزندخوانده از سرپرستان خود ارث نمی‌برد حتی اگر سرپرستان بخواهند که کودک ارث ببرد. بنابراین به‌منظور تأمین منافع مادی کودک، سرپرستان باید به دستور دادگاه بخشی از اموال یا حقوق خود را به نفع کودکان یا نوجوانان تحت سرپرستی خود تملیک یا تعهد به تملیک کنند. همچنین فرزندان باید بیمه عمر شوند. سرپرست کودک مکلف به نگهداری و تربیت کودک تحت سرپرستی و پرداخت هزینه های زندگی او است.
برای زن و شوهر بدون فرزند باید پنج سال از ازدواج آنها گذشته باشد ولی اگر بنا به تشخیص پزشکی قانونی بچه‌دار نمی‌شوند این پنج سال اجباری نیست.
در مورد زنان مجرد فرزند نداشتن و تمکین مالی او مهم است. برای زن و شوهرهایی که دارای فرزند هستند نیز شرایطی در نظر گرفته شده است.
ایرانیان مقیم آلمان باید به دفاتر یا سفارتخانه یا دفتر حافظ منافع ایران در آلمان مراجعه کنند.
باید توجه داشت امکان پذیرش کودکانی که در ایران والدین بدسرپرست دارند در آلمان تقریبا غیرممکن است به این معنی که کودک نباید در ایران والدینی داشته باشد.
داشتن محل اقامت موقت در ایران برای متقاضیان الزامی است و پرونده فرزندپذیری در بهزیستی استان محل اقامت تشکیل خواهد شد. بعد از بررسی سوالات مربوط به مشخصات فردی و مصاحبه اولیه و وجود کودک متناسب با شرایط درخواست‌دهنده، می‌توان به مراجع ذی صلاح فرزندپذیری در آلمان مراجعه کرد که البته اینکار توسط کنسولگری ایران در آلمان انجام می‌شود.
مرجع فرزندپذیری آلمان باید بصورت کتبی متعهد شود که از زمان ورود کودک تا پایان ۱۸ سالگی بر وضعیت کودک تحت سرپرستی و خانواده نظارت کرده و گزارش‌های مربوطه را در دوره‌های زمانی مقرر مطابق ضوابط و مقررات سازمان بهزیستی ایران از طریق سفارتخانه یا دفتر حافظ منافع و کنسولگری به بهزیستی ارسال کند.
ازدواج همجنسگرایان در آلمان قانونی است و آنها می‌توانند در آلمان فرزند به سرپرستی بگیرند اما در ایران با توجه به قوانین اسلامی همجنسگرایی جرم است و حتی طرح موضوع ممکن است عواقب قانونی در بر داشته باشد.