مقامات ایالات متحد آمریکا در دو روز اخیر چند گام کوچک در برابر اختلافات بر سر توافق اتمی با ایران برداشتهاند تا این چنین هم آمادگی خود را برای پشت کردن به سیاست دولت پیشین این کشور در این زمینه نشان دهند و هم با خُردی گامهای خود، تاکید نمایند که برای خروج از بن بست کنونی، انتظارات آنان نیز باید برآورده شود. آمریکا روز جمعه اعلام کرد که در این زمینه از آنچه تا کنون اعلام شده فراتر نخواهد رفت. همزمان سایت رهبر جمهوری اسلامی ایران و نیز کانال اینستاگرامی وی یکبار دیگر با یادآوری سخنان گذشتۀ او تاکید کردند که برای اجرای تعهدات از سوی ایران، «اول باید همۀ تحریمها کاملاً و در عمل لغو شود».
جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا، روز جمعه در سخنان خود در برابر کنفرانس امنیتی مونیخ، تنها در پایان اظهارات خود در عبارتی کوتاه به مناسبات با ایران اشاره کرد و با اعلام آمادگی در گشودن درب دیپلماسی در این زمینه و همکاری با اروپائیان، تاکید کرد که این گشایش نمیتواند بر اقدامات بی ثباتکنندۀ ایران در منطقه چشم بندد. او پیش از آن نیز در سخنانی که به تشریح سیاست خارجی وی اختصاص داشت، تنها با انتقاد از حمایت ایران از حوثیها، از این کشور یاد کرده بود تا شاید نشان دهد که برخلاف برخی گزارشات رسانهها، حل مناسبات با ایران هر چند برای دولت او اهمیت دارد، اما اولویت او به شمار نمیآید.
هر چند، وزیر امور خارجۀ آمریکا، آنتونی بلینکن، روز جمعه سیاست «فشار حداکثری» دولت پیشین این کشور بر ایران را «بی نتیجه» ارزیابی کرد و گفت «اگر ایران به تعهدات خود بر اساس توافق هستهای عمل کند، ایالات متحد آمریکا نیز همان کار را خواهد کرد»، یادآوری نیز نمود که واشینگتن «در صورت بازگشت به برجام خواستار همکاری طرفین دیگر در بارۀ برنامۀ موشکی ایران و دخالتهای منطقهای این کشور» نیز است.
در همین حال، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی رئیس جمهوری آمریکا، دستیابی به یک راه حل دیپلماتیک در بارۀ توافق هستهای ایران را «کاملاً امکان پذیر» دانست و به تمایل دولت جو بایدن در این زمینه اشاره کرد. اما، او نیز برای رفع هر گونه ابهامی تاکید کرد که هنوز «در مراحل اولیۀ» چنین روندی هستیم و پیشرفت در این زمینه نیازمند «برداشتن گامهائی از سوی ایران برای کسب اعتماد» جهان و «اثبات صلح آمیز بودن برنامۀ اتمی» این کشور است. او با ابراز نگرانی از کاهش پیاپی تعهدات برجامی ایران، تاکید کرد که «نخستین گام به منظور بهره گرفتن از راه حل دیپلماتیک و دست یافتن به یک توافق در این زمینه توقف اقدامات ایران در نقض برجام است».
آمریکا بر این باور است که با پذیرش دعوت اروپا برای شرکت در نشستی غیررسمی با ایران، پذیرفتن لغو تحریمهای سازمان ملل چنانکه در قطعنامۀ ٢٢٣١ شورای امنیت آمده و نیز پایان دادن به محدودیت رفت و آمد دیپلماتهای ایرانی مامور به کار در دفتر نمایندگی این کشور در نیویورک، درهائی را برای اثبات حسن نیت خود گشوده است.
جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید، برای تاکید بر اینکه گشایش آمریکا بروی ایران نباید انتظارات این کشور را افزایش دهد، روز گذشته بروشی اعلام کرد که واشینگتن پیش از گفتگوهای احتمالی آینده با تهران، در جهت کاهش تحریمها اقدام دیگری انجام نخواهد داد. او آشکارا گفت که ایران پیش از انجام این گفتگوها که «ناگزیر برنامۀ موشکی و نقش منطقهای این کشور» را نیز در بر میگیرد، نباید در انتظار صدور فرمانی از جانب آمریکا مبنی بر بازگشت به برجام باشد.
نخستین واکنشهای مقامات ایران نشان میدهد که این کشور در راه مذاکرات پیش از همه با درب بسته خود روبرو خواهد شد. محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجۀ جمهوری اسلامی ایران، یکبار دیگر با ارسال توئیتی خواستار لغو کامل مجازاتهای برقرار شده از سوی آمریکا علیه این کشو شد.
سایت رسمی و کانال اینستاگرامی آیتالله خامنهای، یکبار دیگر سخنان وی در ١٩ بهمن ماه گذشته را با عنوان «سیاست قطعی» در بارۀ برجام بر صدر مطالب خود گذاشته و یادآوری کرده اند که «در جمهوری اسلامی هیچ کس گوشش بدهکار مُهملگوییهای مدّعیان بدون استحقاق -حالا چه در اروپا، چه در آمریکا- نیست؛ حرفهای مُهملی میزنند؛ کسی گوشش بدهکار حرفهای آنها نیست. […] ما حق داریم برای ادامهی برجام شرط بگذاریم و این شرط را هم گذاشتیم و گفتیم و هیچ کس هم از آن عدول نخواهد کرد؛ و آن این است که اگر میخواهند ایران به تعهّدات برجامی -که چند تعهّد آن را لغو کرده- برگردد، باید آمریکا تحریمها را کلّاً لغو بکند؛ آن هم نه به زبان و روی کاغذ که بگوید لغو کردیم؛ نه، بایستی در عمل تحریمها را لغو کنند و ما راستیآزمایی کنیم و احساس کنیم که درست تحریمها لغو شده، آن وقت ما هم به این تعهّدات برجامی برمیگردیم؛ این سیاست قطعی جمهوری اسلامی است و مورد اتّفاق مسئولان کشور هم هست و از این سیاست بر نخواهیم گشت».
این چنین به نظر میرسد که ایران و آمریکا هر یک در انتظار گام نخست، اما مهمی از سوی دیگری است.