۷۳ عضو فراکسیون قدرتمند مقتدی صدر پارلمان عراق را ترک کرده‌‌اند و فعلا به نظر نمی‌رسد راه حلی برای حل بحران پارلمانی این کشور وجود داشته باشد. آیا این به معنای انتخابات جدید است؟
مقتدی صدر با عمامه سیاه، عبای بلند و ریش خاکستری بر جایگاه خود به عنوان یک روحانی و فرزند یک آیت‌الله تأکید می‌کند. گفته می‌شود که این روحانی ۴۶ ساله شیعه ریش خود را رنگ کرده تا وقار بیشتری داشته باشد. به هر حال واقعیت این است که او عراق را در گرداب بحران دولتی و پارلمانی فرو برده است.
کانال یک تلویزیون آلمان در گزارشی از بغداد پایتخت عراق به این موضوع اشاره کرده است که فراکسیون صدر با ۷۳ نماینده پس از سه تلاش ناموفق برای انتخاب جعفر صدر، پسرعموی مقتدی صدر به عنوان نخست‌وزیر جدید عراق، پارلمان را ترک کرد.
متقتدی صدر چند روز بعد از تصمیم خود مبنی بر کناره‌گیری از روند سیاسی کنونی عراق گفت، دیگر نمی‌خواهد با “مفسدان” در انتخابات آینده شرکت کند و تاکید کرد که این عهدی است بین او و خدا.
این روحانی هشدار داده بود که اگر پارلمان بر سر انتخاب نخست‌وزیر جدید به توافق نرسد، از همه ۷۳ عضو جریان صدر در پارلمان خواهد خواست که استعفا دهند.
فراکسیون صدر با ۷۳ نماینده از کل ۳۲۹ کرسی پارلمان، اکثریت مطلق برای انتخاب نخست‌وزیر عراق را نداشت و این موضوع باعث شد که نمایندگان فراکسیون صدر استعفا دهند.
با این حال، جنبش شیعی صدر به عنوان قوی‌ترین نیرو در انتخابات پارلمانی اکتبر گذشته ظاهر شد. او موفق شد با کردها و اعراب سنی ائتلافی ایجاد کند. بلوک شیعه طرفدار ایران در پارلمان عراق اما مانع این ائتلاف شد و احتمالاً صدر از آنها به عنوان “مفسد” یاد می‌کند.
کناره‌گیری صدر گرچه تحرکاتی در روند سیاسی ایجاد کرده اما بسیاری از عراقی‌ها را هم نگران کرده است. خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از یک شهرند اهل بغداد می‌نویسد: «استعفای نمایندگان صدر خلاء سیاسی بزرگی ایجاد می‌کند و این آن چیزی نیست که ما به عنوان مردم عراق می‌خواهیم. ما می‌خواهیم کارها به آرامی پیش برود و دولتی وجود داشته باشد که پابرجا باشد و برای منافع مردم کار کند.»
آنچه در پی این خلاء خواهد آمد قابل پیش‌بینی نیست. برخی از بروز خشونت‌های جدید بیم دارند و برخی دیگر حداقل انتظار دارند که “سیاست” به طور فزاینده‌ای دوباره در خیابان‌ها خود را نشان دهد و تظاهرات عراقی‌ها آغاز شود.
یک شهروند دیگر عراقی هم در گفتگو با آسوشیتدپرس گفته است: «صدر اکنون موضوع را به دست مردم عراق سپرده است. این بدان معناست که تظاهرات می‌توانند دوباره به خیابان‌ها بازگردند و خیابان‌ها به کنترل‌کننده اصلی پارلمان تبدیل شوند.»
چه کسی می‌تواند دولت جدید تشکیل دهد؟
پرسش اصلی این است که چه کسی می‌تواند دولت جدید را تشکیل دهد؟ آیا “مفسدان”، همانطور که صدر آنها را توصیف کرده و یا کردها و سنی‌ها که او قبلاً با آنها توافق کرده بود؟
در پاسخ به این پرسش احسان الشمری، استاد علوم سیاسی دانشگاه بغداد به شبکه خبری فرانس ۲۴ گفت: «حتی اگر این نیروها دولت تشکیل دهند، حامیان مقتدی صدر اجازه نمی‌دهند رهبر آنها توسط احزب طرفدار ایران دچار شکست و به انزوای سیاسی کشیده شود.»
بسیاری در عراق بیم دارند که ایران بتواند از خلاء قدرت برای به دست آوردن نفوذ بیشتر در کشور همسایه استفاده کند.
آیا انتخابات جدید در راه است؟
طارق الزبیدی، استاد علوم سیاسی با اشاره به احتمال یک انتخابات قریب‌الوقوع پارلمانی در عراق خاطرنشان می‌کند: «اگر به سخنرانی صدر نگاه کنیم، می‌بینیم که او سه بار از عبارت انتخابات آینده استفاده کرده است. پس می‌توان نتیجه گرفت که انتخابات جدید قریب‌الوقوع است.»
به گفته این کارشناس عراقی مقتدی صدر می‌تواند در صورت امتناع سایر جنبش‌های سیاسی از برگزاری انتخابات جدید، حامیان خود را برای تظاهرات گسترده به خیابان‌ها دعوت کند.
اما اگر قرار باشد انتخابات جدیدی در عراق برگزار شود و صدر بخواهد به قولش عمل کند، بعید است که خودش را برای انتخابات نامزد کند. او نمی‌تواند مانع نامزدی افرادی که آن را “فاسد” می‌خواند، شود. در هر صورت مقتدی صدر حداقل فعلا آنقدرها هم در عراق قدرت ندارد.