پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک های جهان، روز جمعه (۵ مارس) در قالب سفری سه روزه وارد عراق می‌شود. این اولین بار است که پاپ پس از ۱۵ ماه اعمال محدودیت‌های قرنطینه در اروپا از واتیکان خارج می‌شود. پاپ فرانسیس قرار است با مقامات عراقی، اسقف‌های کلیسای کاتولیک عراق، اقلیت مسیحی این کشور دیدار کند.
رهبر کاتولیک های جهان همچنین در شهر نجف با آیت الله علی سیستانی، مرجع با نفوذ شیعه، دیدار و گفتگو خواهد کرد.
خبرگزاری رسمی واتیکان جزئیات سفر رهبر کلیسای جهانی کاتولیک به عراق را منتشر کرد. مصطفی کاظمی، نخست وزیر عراق، در فرودگاه بغداد از پاپ استقبال خواهد کرد و پس از آن قرار است مراسمی رسمی با حضور مقامات عراقی و رهبران کلیسای کاتولیک عراق در کاخ ریاست جمهوری این کشور برگزار شود.
سفر به ناصریه مرکز استان ذی قار و بازدید از شهر باستانی اور، ملاقات عمومی با مسیحیان در شهر اربیل و دیدار با مقامات سیاسی و مذهبی اقلیم کردستان عراق، از دیگر بخش‌های این سفر سه روزه است.
اما مهمترین بخش اعلام شده‌ی این سفر، ملاقات با آیت الله علی سیستانی در نجف است که برای روز دوم برنامه ریزی شده است.
دیدار تاریخی با آیت الله سیستانی
خبرگزاری فرانسه به نقل از لوئیز یاکو، اسقف اعظم کلیسای کلدانی عراق، با تایید این خبر اعلام کرد که این ملاقات به صورت خصوصی و بدون رعایت تشریفات معمول بین دو رهبر برگزار می‌شود.
اسقف یاکو گفت: «طی این ملاقات دو رهبر قرار است سند اخوت برای صلح جهانی را به امضا برسانند».
اشاره یاکو به سندی است که پیش از این در سال ۲۰۱۹ به امضای شیخ احمد الطیب مفتی اعظم الازهر مصر، مهمترین مرکز دینی اهل سنت، رسیده بود. در این سند خشونت و افراطی‌گری مذهبی مورد نکوهش قرار گرفت.
با این حال یک مقام مذهبی شیعه در نجف به عرب نیوز گفته است که قرار نیست سندی امضا شود و آیت الله سیستانی تنها به ارائه پیامی لفظی اکتفا می‌کند.
این ملاقات در حالی برگزار می‌شود که آیت الله سیستانی به ندرت با مقامات سیاسی و مذهبی دیگر کشورها ملاقات می‌کند. به عنوان آخرین نمونه، اخیرا گزارش هایی در برخی رسانه‌ها مبنی بر امتناع آیت الله سیستانی از ملاقات با ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه جمهوری اسلامی ایران در سفرش به عراق منتشر شده بود.
کارشناسان معتقدند دیدار دو رهبر دینی می‌تواند تا حدود زیادی تنش‌های فرقه‌ای در عراق را کاهش دهد. تنش هایی که پس از حمله‌ی آمریکا و بریتانیا به عراق در سال ۲۰۰۳ شعله ور شد و با هجوم داعش به شمال عراق در سال ۲۰۱۴ گسترش بی سابقه‌ای یافت.
برخی تحلیل‌گران مسائل عراق معتقدند که خطر شعله ور شدن جنگ های فرقه‌ای که در سال های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۶ جان بسیاری از شهروندان این کشور را گرفت و آسیب‌های زیادی به جامعه مسیحیان این کشور زد، یکی از عوامل اصلی سفر پاپ فرانسیس به عراق و ملاقات با مرجع پر نفوذی مانند آیت الله علی سیستانی است.
سفری برای بازگشت امید
بر اساس آمار، پیش از حمله داعش به عراق در سال ۲۰۱۴ نزدیک به یک و نیم میلیون مسیحی در عراق زندگی می‌کردند که امروز تنها چهارصد هزار نفر از این اقلیت در عراق باقی مانده اند. با گذشت نزدیک به هفت سال از این حمله، هنوز آثار آن در شهر موصل، بزرگترین مرکز زندگی مسیحیان عراق قابل رویت است.
پاپ فرانسیس گفته است: «مدت‌هاست در انتظار ملاقات با مردمی است که رنج فراوانی را تحمل کرده‌اند».
پس از حمله داعش بسیاری از مسیحیان موصل کشته و بسیاری دیگر به شهر اربیل در اقلیم کردستان عراق گریختند – جایی که امروز میزبان یکی از بزرگترین جوامع مسیحیان عراق است.
بشار وردا، اسقف اعظم کلیسای کاتولیک اربیل، دربا‌ره‌ی سفر پاپ فرانسیس به این شهر به ناسیونال کاتولیک ریپورتر گفت: «پاپ برای ملاقاتی رودررو با مسیحیان به اربیل می‌رود تا نشان دهد که به رنجی که دیده‌اند اهمیت می‌دهد». پیش از این نزار الخیرالله قائم مقام وزارت خارجه عراق در گفتگو با پایگاه خبری البغداد الیوم گفته بود: «سفر پاپ به عراق تاریخی خواهد بود و تاثیر چشمگیری بر حمایت از مسیحیان این کشور خواهد داشت».
مخاطرات سفر پاپ به عراق
سفر رهبر کاتولیک های جهان به عراق همزمان با اوج گیری مجدد همه گیری کرونا در این کشور اتفاق می افتد. بحرانی که دولت عراق را واداشت تا مقررات جدید قرنطینه و منع رفت و آمد شبانه را به اجرا بگذارد. این مقررات شامل تعطیلی موقت مساجد و کلیساها تا اطلاع ثانوی می‌شود.
با این وجود قرار است سفر پاپ به عراق با رعایت موارد بهداشتی برگزار شود. وزارت امور خارجه عراق اعلام کرد تمام همراهان پاپ و مقامات مذهبی و سیاسی که قرار است با او ملاقات کنند پیش از سفر واکسینه شده و از آنهایی که امکان واکسیناسیون ندارند، تست کرونا گرفته می‌شود.
شیوع ویروس کرونا، تنها خطر پیش روی پاپ و همراهانش در سفر به عراق نیست. مشکلات امنیتی و حملات احتمالی تروریستی، مسئله اصلی سفر پاپ به عراق است. کارشناسان امنیتی حضور نیروهای شبه نظامی شیعه در مناطقی که بناست پاپ از آنها بازدید و با مسیحیان عراقی ملاقات کند را اصلی ترین خطر پیش روی پاپ و همراهانش می‌دانند.
در آخرین مورد از این حملات، پایگاه عین الاسد، محل استقرار نظامیان آمریکایی در استان غربی انبار مورد حمله راکتی قرار گرفت که طی آن یک پیمانکار آمریکایی جان باخت. پیش از این، در ماه ژانویه دو حمله انتحاری همزمان در بازار بغداد جان۳۲ نفر را گرفت.
در این شرایط مقامات عراقی ترتیبات امنیتی ویژه ای را برای سفر پاپ در نظر گرفته اند. به گزارش خبرگزاری های عراق، در دیدارهای عمومی و انتقال از فرودگاه بغداد به کاخ ریاست جمهوری، رهبر کاتولیک های جهان با خودروی زره پوش نظامی جابه جا می‌شود و تعداد قابل توجهی از نیروهای امنیتی عراقی او را همراهی می‌کند.