روزنامه واشینگتن‌پست روز پنجشنبه به نقل از مقام‌های امنیتی غربی نوشت، روسیه در صدد است از ماهواره جمهوری اسلامی ایران به نام «خیام» برای اهداف نظامی خود در اوکراین استفاده کند.
ماهواره خیام قرار است روز ۱۸ مرداد از پایگاه فضایی بایکونور در کشور قزاقستان توسط روسیه به فضا پرتاپ شود.
روزنامه واشینگتن‌پست به نقل از مقام‌های مطلع امنیتی غربی نوشته است این ماهواره توانایی ایران برای جاسوسی از اهداف نظامی در سراسر خاورمیانه را بسیار افزایش می دهد، اما مسکو قصد دارد ابتدا از این ماهواره برای کمک به عملیات جنگی خود در اوکراین استفاده کند.
طبق این گزارش پرتاپ خیام بخشی از قراردادی است که چهار سال پیش بین ایران و روسیه منعقد شده است.
واشینگتن پست می‌گوید، در چارچوب این توافق، روسیه پذیرفت که یک ماهواره «کاناپوس وی» ساخت این کشور که به دوربین با کیفیت بالا مجهز است به ایران بدهد که به تهران قابلیت‌های بی‌سابقه‌ای برای نظارت تقریباً مستمر بر تأسیسات حساس در اسرائیل و خلیج فارس می‌دهد.
طبق این گزارش، ایران احتمالا در آغاز فعالیت ماهواره خیام کنترل آن را در دست نخواهد داشت.
دو مقام مطلع غربی که نخواستند نامشان فاش شود به واشینگتن پست گفته‌اند، روسیه که برای دستیابی به اهداف نظامی خود در حمله به اوکراین طی پنج ماه گذشته با مشکل روبه رو بوده، به تهران گفته است که قصد دارد از این ماهواره برای چند ماه یا بیشتر جهت ردیابی و زیر نظر داشتن اهداف نظامی در اواکراین استفاده کند.
مقام‌های دولت آمریکا حاضر نشده‌اند در این خصوص با روزنامه واشینگتن پست صحبت کنند.
سازمان فضایی ایران دو روز پیش در بیانیه‌ای تاکید کرده بود که مالکیت ماهواره خیام در اختیار این سازمان است.
سازمان فضایی ایران همچنین اعلام کرد، «ارتقاء بهره‌وری در حوزه کشاورزی، پایش دقیق منابع آبی کشور، مدیریت مخاطرات طبیعی، پایش تغییرات کاربری، ساخت و سازهای غیر مجاز و مقابله با جنگل‌خواری، پایش مخاطرات زیست‌محیطی، پایش معادن و اکتشافات معدنی، و پایش مرزهای کشور» از جمله کاربردهای داده‌هایی است که از ماهواره خیام دریافت خواهد شد.
ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه خردادماه سال گذشته گزارش روزنامه واشینگتن پست را درباره ارائه یک سیستم ماهواره‌ای پیشرفته روسی به ایران که امکان بی‌سابقه‌ای به جمهوری اسلامی در ردیابی اهداف نظامی در منطقه را می‌دهد٬ «خبر جعلی» توصیف کرده بود.
این روزنامه آمریکایی نوشته بود، این ماهواره پیشرفته می‌تواند توانایی جاسوسی و تجسسی ایران در منطقه خاورمیانه را بسیار افزایش دهد.
واشینگتن پست همچنین اضافه کرده بود که کارشناسان روسی بهار سال گذشته به ایران سفر کردند تا نیروهای ایرانی را برای هدایت این ماهواره در مرکز تازه تاسیس شده در کرج آموزش دهند.