آنچه انسان را در تنگناها، فاجعه‌ها و مصیبت‌های طبیعی، اجتماعی و سیاسی قوّت قلب و امید می‌بخشد و در وهنی که در زندگی روزمره بر تبار انسان می‌رود کورسوی نجاتی نشان می‌دهد، روح همبستگی و همدلی و هم‌چراغی است. همبستگی نهادهای همسو، آزادی‌خواه و ناوابسته به قدرت‌های حاکم در نگاهبانی از حق آزادی بیان بی‌هیچ حصر و استثنا برای همه‌ی انسان‌های آزاده و آزاداندیش همان هوای تازه‌ای است که نبودِ آن در حکم فقدان انسان است. آنچه در پی می‌آید و نشان از احساس همبستگی و همدلی یکی از نهادهای همسو با کانون نویسندگان ایران و آرمان‌های آزادی‌خواهانه‌ی آن است، نمونه‌ای ارجمند از این‌گونه است:
اعلام همبستگی و حمایت سازمان ملل و پن آمریکا از اهل قلم و دیگر منتقدان و معترضان ایرانی
سازمان ملل با صدور حکمی از ایران می‌خواهد نویسندگان تحت اذیت و آزار را آزاد کند
پن آمریکا این حکم را مدرکی در اثبات پایمال شدن حقوق انسانی نویسندگان می‌داند
( نیویورک)- گروه‌کاری ویژه‌ی سازمان ملل برای بازداشت‌های خودسرانه (UNWGAD) در هنگامه‌ی سرکوب خشونت‌‌آمیز اعتراضات سراسری، به دلیل اذیت و آزار کانون نویسندگان ایران و سوءاستفاده از فرآیند سیستماتیک دستگاه قضایی، حکمی قاطع برضد ایران صادر کرد. انجمن قلم آمریکا (پن) با اعلام «دلگرم‌شدن» از صدور این حکم، آن را مدرکی در «اثبات» نقض حقوق بشر نویسندگان و اعضای کانون نویسندگان ایران دانست. کانون نویسندگان ایران پیشروترین تشکل ناوابسته و مدافع آزادی بیان نویسندگان این کشور است، هرچند هم‌اکنون فعالیت آن را ممنوع کرده‌اند.
تصمیم سازمان ملل در پاسخ به دادخواستی صادر شده است که پن آمریکا و مرکز رائول والنبرگ برای حقوق بشر (RWCHR)، با پشتیبانی کانون نویسندگان ایران، به نمایندگی از بکتاش آبتین، کیوان باژن، رضا خندان مهابادی و آرش گنجی تهیه کرده بودند. بکتاش آبتین در ۸ ژانویه امسال بر اثر بدرفتاری و غفلت مکرر در مراقبت‌های پزشکی مورد نیاز، به دلیل ابتلا به کووید-۱۹، در حبس دولتی درگذشت، و (رضا) خندان مهابادی و (آرش) گنجی در ادامه‌ی نقض حکم سازمان ملل در زندان به سر می‌برند. (کیوان) باژن با گذراندن بیش از نیمی از ۳ سال حکم حبس خود به طور مشروط آزاد شد، اما (رضا) خندان مهابادی پشت میله‌های زندان باقی مانده است. این نویسندگان در سایه‌ی همان قوانین ساختگی و مبهم امنیت ملی متهم و بازداشت و زندانی شده‌اند که سازمان ملل، آن را به دلیل محدود کردن ناروای آزادی بیان و تجمع و تشکل، ناقض قوانین بین‌المللی شمرده است.
کارن کارلکار مدیر برنامه‌ی آزادی بیان در خطر در پن آمریکا گفت که: «این حکم قاطع در آستانه سالگرد مرگ بکتاش آبتین مایه‌ی دلگرمی ما شد. این نویسندگان به دلیل آثار ادبی خود و همچنین دفاع راسخ از آزادی بیان در ایران با اتهامات بی‌اساس و جعلی بازداشت و روانه‌ی زندان شدند و آن‌جا نیز با بدرفتاری روبه‌رو بودند. این گواه محکمی بر پایمال‌شدن حقوق بنیادین آنان است و ما از دولت ایران می‌خواهیم با آزادی آنان و جبران خسارت وارده به نگرانی‌های سازمان ملل پاسخ گوید. همچنین مصرانه از مسئولان (حکومتی) خواستاریم که به بازداشت‌های خودسرانه اعضای کانون نویسندگان ایران پایان دهد و نویسندگانی را نیز که در هفته‌های اخیر بازداشت کرده است آزاد کنند».
گروه‌کاری (سازمان ملل) زیر چتر پنج عنوان به تحقیق درباره بازداشت‌های خودسرانه در سراسر جهان می‌پردازد، و به این نتیجه رسید که بازداشت این نویسندگان بر اساس تمامی مواردی که در دادخواست آمده‌اند خودسرانه بوده است. حکم سازمان ملل حبس آنان را نقض قوانین داخلی و بین المللی دانست و خواستار آزادی فوری آن‌ها و انجام تحقیقات مستقل در مورد مرگ (بکتاش) آبتین شد. این حکم «قصور سیستماتیک جمهوری اسلامی ایران در تأمین دسترسی افراد به وکیل در جریان محاکمات» را محرز دانست، و بار دیگر تأکید کرد که رفتار دستگاه قضایی ایران در نقش « دستگاهی سرکوب‌گر است نه نهادی مستقل». این حکم، با استناد به «بازداشت‌های گسترده‌ی خودسرانه و سازمان‌یافته در کشور» نسبت به وقوع جنایت ضد بشری نیز ابراز نگرانی کرد.
یوناه دیاموند از وکلای مرکز حقوق بشر رائول والنبرگ اظهار داشت که «این حکم بی‌چون‌وچرای سازمان ملل هم کیفرخواستی برضد دستگاه جنگ‌افزارشده‌ی قضایی ایران است و هم به‌رسمیت‌شناختن صدای خاموش‌ناشدنی سنت ادبی ایران… با افزایش روزافزون صدور احکام اعدام هنرمندان جوان و تظاهرات‌کنندگان پشت درهای بسته تا اعدام در ملأعام که در ایران جریان دارد، جامعه جهانی باید بر مقامات ایرانی مسئول این رفتار هزینه‌های واقعی تحمیل کند».
در اوایل ماه جاری، سازمان ملل درباره خطر احکام اعدام که پیش روی هنرمندان ایرانی قرار دارد هشدار داد و دوباره از ایران درخواست کرد حکم اعدام را لغو کند. اجرای قریب‌الوقوع احکام اعدام در انتظار ده‌ها ایرانی در ارتباط با تظاهرات است، از جمله هنرمندانی مانند توماج صالحی و سامان یاسین که تنها به خاطر پخش ترانه‌های انتقادی خود در رسانه‌های اجتماعی با حکم اعدام روبه‌رو شده‌اند. هفته گذشته ترانه علیدوستی، از سرشناس‌ترین بازیگران ایرانی و برنده‌ی جایزه اسکار که مترجم ادبی نیز هست، به دلیل پستی در اینستاگرام که خواستار همبستگی و واکنش جهانی به اعدام تظاهرکنندگان شده بود، بازداشت شد.
بنا بر نمایه‌ی آزادی نگارش پن آمریکا که در آوریل ۲۰۲۲ منتشر شد، ایران به دلیل بیش‌ترین شمار نویسندگان و روشنفکران در زندان در سطح جهان مقام چهارم را دارد. سال ۲۰۲۲ دستگیری نویسندگان و دیگر هنرمندان جهشی چشم‌گیر داشت. از زمان تهیه دادخواست در سال ۲۰۲۲ شمار بیش‌تری از اعضای کانون نویسندگان بازداشت شده‌اند، از جمله کیوان مهتدی و آنیشا اسداللهی از فعالان کارگری و نویسنده و مترجم که در ماه مه بازداشت شدند (آنیشا اسداللهی در ماه اوت با قید وثیقه مرخص شد، اما کیوان مهتدی هم‌چنان منتظر قرار دادگاه است)؛ آتفه چهارمحالیان که ۳ اکتبر بازداشت و ۱۳ دسامبر مرخص شد؛ علی اسداللهی، شاعر و مترجم که ۲۱ نوامبر بازداشت شد؛ علیرضا آدینه، شاعر که ۳۰ نوامبر بازداشت شد؛ و شاعران آیدا عمیدی و روزبه سوهانی که ۵ دسامبر بازداشت شدند.
