اوکراین روز سه‌شنبه، ۱۶ خرداد، با متهم کردن روسیه به انفجار سد بزرگ «نُوایا کاخوفکا» به روی رودخانه دنیپرو در استان خرسون، ابراز نگرانی کرد که این امر تهدیدی جدی را متوجه نیروگاه هسته‌ای زاپوریژیا کند.
ارتش اوکراین بامداد سه‌شنبه روسیه را عامل انفجار این سد برق‌آبی که تأمین‌کننده برق منطقه در اراضی زیر اشغال روسیه است، توصیف کرد.
رئیس جمهور اوکراین بامداد سه‌شنبه یک نشست اضطراری با مشاوران خود برای بررسی عواقب این رویداد برگزار کرد.
به گفته اولکسی دانیلوف، دبیر شورای امنیت اوکراین، ولودیمیر زلنسکی مسئولان شورای امنیت و وزارت دفاع را هم به رایزنی فراخوانده است.
همزمان الکساندر پروکودین، فرماندار اوکراینی خرسون، با وجود آن که این منطقه در اشغال روسیه است، با صدور دستور تخلیه مردم از خانه‌ها در اطراف سد، گفت در پنج ساعت نخست از نفوذ آب از خروجی‌های سد، سطح آن به مرحله خطرناکی افزایش می‌یابد.
به گزارش خبرگزاری‌ها، دست‌کم هشتاد شهرک و آبادی در اطراف سد در خطر فوری سیل ناشی از ریزش سد قرار دارند و تخلیه شماری از روستاهای اطراف آغاز شده است.
خبرگزاری روسی ایتارتاس نیز به نقل از شاهدان عینی اعلام کرد که در دو ساعت نخست پس از ویرانی سد، آب تا ارتفاع پنج متر بالا آمد و جزایر کوچک در منطقه دنیپرو را فرا گرفت.
آژانس هسته‌ای اوکراین نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد که ویرانی سد تهدیدی برای نیروگاه زاپوریژیا محسوب می‌شود. آب سد عامل فعالیت سیستم خنک‌کننده این نیروگاه اتمی است که از نخستین هفته‌های جنگ روسیه در اوکراین به تسلط ارتش روسیه درآمده، اما هم‌چنان به دست کادر فنی اوکراینی اداره می‌شود.
مقامات اوکراین از آغاز اشغال خرسون نسبت به عواقب احتمالی آسیب دیدن سد «نوایا کاخوفکا» هشدار داده و گفته بودند خروج ۱۸ میلیون مترمکعب آب ذخیره‌شده پشت سد می‌تواند ویرانی عظیمی در شهرها و مناطق اطراف ایجاد کند.
آقای زلنسکی از اوایل پاییز پارسال پیشبینی کرده بود که روس‌ها سرانجام این سد را منفجر کرده و سیل به راه بیندازند. او همان زمان از غرب خواسته بود با فشار بر روسیه مانع از ویرانی سد شود.
از سوی دیگر، شهردار شهر «نوایا کاخوفکا»» که یک مقام منصوب شده از سوی روسیه از زمان تسلط این کشور بر خرسون است، سخنان مقامات اوکراینی را رد کرد. او به نام «کاخوفسکایا» که در زمان شوروی برای سد استفاده می‌شد، اشاره کرد.
خبرگزاری روسی تاس نیز به نقل از مقامات این کشور اعلام کرد که خطری متوجه نیروگاه زاپوریژیا نیست.
همزمان روسیه با رد اتهام هدف قرار دادن عامدانه سد تأیید کرد که سد ریزش کرده، اما ویرانی آن را نتیجه رشته گلولهبارانها از طرف نیروهای اوکراین نامید.
این سد یکی از شش سدِ روی رودخانه دنیپرو، اما اصلی‌ترین آن‌ها محسوب می‌شود که در ارتفاع ۳۰ متر و در طول بیش از سه کیلومتر، ۶۷ سال پیش در زمان حکومت شوروی ساخته شد.
این سد در تأمین آب مردم منطقه و همچنین آب ساکنان شبه‌جزیره کریمه، که آن نیز از ۹ سال پیش از سوی روسیه اشغال شده، اهمیتی حیاتی دارد.
ساعاتی پیش از ویرانی سد، فرمانده نیروی زمینی ارتش اوکراین از «پیشروی» نیروهایش در منطقه جنگ‌زده باخموت در استان اشغال شده دونتسک خبر داده و آقای زلنسکی نیز در یک کلیپ از نظامیان درگیر در این عملیات تقدیر کرده بود.
اما وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که این کشور حمله یادشده را «دفع» و «تلفات سنگین» به اوکراین وارد کرد. روسیه افزود که ضدحملات اوکراین در این منطقه از روز ۱۴ خرداد شروع شد، اما روسیه غیر از کشتن ۱۵۰۰ اوکراینی، ۲۸ تانک لئوپارد و ۱۰۹ خودروی زرهی اوکراین را نیز «منهدم» کرد.