کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل متحد روز پنج‌شنبه ۲۳ شهریور در بیانیه‌ای گفت که یک سال پس از جان‌باختن مهسا (ژینا) امینی در بازداشت گشت ارشاد، سرکوب زنان و دختران و اقدامات تلافی‌جویانه علیه معترضان و خانواده‌های قربانیان تشدید شده است.
این کمیته که اوایل آذر سال گذشته به دنبال سرکوب گسترده اعتراضات سال گذشته در ایران با رای اکثریت اعضای شورای حقوق بشر سازمان ملل تشکیل شد، از افزایش فشارهای جمهوری اسلامی به زنان و دختران و آزار و اذیت آنان ابراز نگرانی عمیق کرده است.
اطلاعیه این کمیته با اشاره به سرگذشت مهسا امینی آغاز شده است که جان‌باختن او در بازداشت گشت ارشاد تهران جرقه اعتراضات گسترده ضدحکومتی در ایران را زد.
کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل متحد با استناد به اطلاعات دریافتی که همچنان در حال بررسی جوانب مختلف آن است، جمهوری اسلامی را متهم کرده که با استفاده غیرضروری و نامتناسب از زور، بازداشت‌های خودسرانه، دادگاه‌های نادعادلانه، اعدام‌های فراقضایی و آزار و اذیت خانواده‌های قربانیان به سرکوب معترضان اقدام کرده است.
سارا حسین، رئیس کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل متحد، گفت: «پیش از هر چیزی، مهسا نباید بازداشت می‌شد. حکومت جمهوری اسلامی ایران از زمان مرگ ژینا مهسا در بازداشت، هیچ گامی در راستای آشکار شدن حقیقت، اجرای عدالت و پرداخت غرامت به خانواده او یا خانواده دیگر قربانیان، زنان، دختران و همه کسانی که حقوق انسانی‌شان نقض شده است، برنداشته است.»
وی افزود: «جمهوری اسلامی در عوض، سرکوب و اقدامات تلافی‌جویانه علیه شهروندان خود را دو برابر کرده و در پی تصویب قوانین جدید و سختگیرانه‌تری است که حقوق زنان و دختران را بیشتر نقض می‌کند.»
اشاره سارا حسین به طرح موسوم به «عفاف و حجاب» است که مجلس شورای اسلامی در صدد تصویب آن برآمده و کارشناسان کمیساریای عالی حقوق بشر تاکید کرده بودند که جمهوری اسلامی با این طرح در صدد اعمال تبعیض سیستماتیک به قصد سرکوب زنان و دختران برای وادار کردن آنها به اطاعت محض از حکومت است.
کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل متحد نیز در بیانیه خود هشدار داده که در صورت تصویب این طرح، زنان و دختران در ایران بیش از پیش در معرض خشونت و آزار و بازداشت‌های خودسرانه قرار خواهند گرفت.
این بیانیه در ادامه به فشارهای ویژه بر خانواده مهسا امینی اشاره می‌کند، از جمله بازداشت صفا عائلی، دایی مهسا، در سقز و می‌گوید که سرنوشت او از زمان بازداشت در روز ۱۴ شهریور تاکنون نامشخص است.
رادیو فردا روز ۲۲ شهریور نیز گزارش داده بود که امجد امینی، پدر مهسا، طی دو هفته گذشته چهار مرتبه به ادارهٔ اطلاعات سقز احضار شده و تحت فشار قرار گرفته تا از برگزاری مراسم سالگرد جان باختن دخترش صرف‌نظر کند.
نزدیکان خانواده امینی همچنین به رادیو فردا گفته‌اند که بازجویان اداره اطلاعات سقز آقای امینی را تهدید کرده‌اند که در صورت هر گونه «فعالیت، مصاحبه و سخنی» از سوی او و خانواده‌اش در خصوص سالگرد، «فرزند دیگرش اشکان بازداشت خواهد شد».
کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل متحد با محکوم کردن این اقدامات جمهوری اسلامی تاکید کرده که خانواده‌های قربانیان حق این را دارند که بنا بر اعتقادات خود با برگزاری مراسمی یاد عزیزانشان را زنده نگه دارند.
این کمیته در نهایت گفته است که بر اساس قوانین بین‌المللی، دولت باید به حق خانواده‌های قربانیان برای تحیقیق درباره حقیقت واقعه و اجرای عدالت و دریافت غرامت احترام بگذارد و از ارعاب، آزار و اذیت و انتقام خودداری کند.