در پی صدور حکم اعدام برای توماج صالحی از سوی دادگاه انقلاب اصفهان، ده‌ها تن از چهره‌های سیاسی، هنری و حقوق بشری صدور این حکم “غیرانسانی” را محکوم کرده و خواستار لغو آن شدند. اعلام انزجار از این حکم همچنان ادامه دارد.
صدور حکم اعدام برای توماج صالحی، هنرمند معترض، موجی از واکنش‌ها و اعتراضات را در میان چهره‌‌ها و فعالان سیاسی، فرهنگی، هنری و حقوق بشری را به دنبال داشته است.
در همین زمینه نسرین ستوده از وکلای مدافع سرشناس و فعال حقوق بشر با انتشار پیامی در حساب کاربری فیس‌بوک خود ضمن محکوم کردن صدور این حکم نوشت: «توماج صالحی در خطر است، چون هنر در خطر است، چون آزادی در خطر است و چون زن و زندگی در خطرند.»
نسرین ستوده در پیام خود با اشاره به این که دیوان عالی کشور پیشتر حکم ۶ سال و سه ماه حبس را برای توماج “ناعادلانه دانسته بود” نوشت که پرونده این هنرمند زندانی، “برای کاهش حکم به دادگاه برگشته بود؛ اما مجازات اعدام تنبیه کسانی است که حقوق انسانی‌شان را مطالبه کنند.”
این فعال حقوق بشر در ادامه یادآور شده است که “توماج، طبق رای دیوان عالی کشور هم باید آزاد می‌شد.”
شیرین عبادی، حقوقدان، فعال مدنی، نویسنده و نخستین ایرانی برنده جایزه نوبل صلح نیز با انتشار مطلبی در اینستاگرام خود نوشت: «جمهوری قتل و جنایت کمر به قتل فرزند ایران، توماج صالحی، هنرمند متعهد و مردمی بسته است. بیدادگاه جمهوری اسلامی قصد دارد کسی که ایستادن در سمت مردم و انعکاس صدای اعتراض آنها را رسالت خود می‌داند به قتل برساند.»
این حقوقدان برنده جایزه نوبل، قصد جمهوری اسلامی از صدور احکامی سنگین از این دست را “مرعوب ساختن انقلابیون ایرانی” دانست و افزود که این روشی است “که تاریخ مصرف آن گذشته و مرزهای ترس مدت‌هاست که توسط جوانان ایران پشت سر گذاشته شده است.”
شیرین عبادی همچنین با اشاره به این که توماج صالحی در مدت بازداشت خود مورد انواع شکنجه‌ها قرار گرفته و به شدت آسیب دیده است، افزود اما او “هیچ‌گاه به آرمان‌های خود پشت نکرد.”
عبادی همچنین اظهار داشت: «حکم اعدام او که خط و نشان کشیدن برای تمام انسان‌های شریف و دغدغه‌مند است، بیش از هر چیزی به شعله‌ورتر ساختن آتش خشم مردم منجر خواهد شد.»
نازنین بنیادی، بازیگر و فعال حقوق بشر نیز با انتشار یادداشتی در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی اکس (توییر سابق) با اشاره به صدور حکم اعدام توماج صالحی، از هنرمندان رپ در سراسر جهان از جمله امینم، کندریک لمار، دریک، تراویس اسکات و ۲۱ سویج خواست “با صدای بلند”، صدور این حکم را محکوم کرده و به آزادی توماج صالحی کمک کنند.
در همین زمینه عبدالله مهتدی، دبیرکل حزب کومله کردستان ایران نیز صدور حکم اعدام توماج صالحی را “باورنکردنی، وحشیانه و شرم‌آور” توصیف کرد و با ستایش شهامت این هنرمند معترض، بر لزوم راه‌اندازی یک کمپین مشترک و فراگیر شامل همه شخصیت‌ها و سازمان‌های سیاسی و حقوق بشری برای نجات جان او تاکید کرد.
حسین رونقی، فعال سیاسی در ایران نیز با انتشار یادداشتی در اینستاگرام خود با اشاره به صدور حکم اعدام برای توماج صالحی نوشت: «این حکم نشانه فروریختن شاکله حکومت است. اگر قرار است توماج مجازاتی چنین سنگین شود، پس اعدام شامل همه ما است. چرا که مانند او بسیاری نه سکوت می‌کنند، نه به وضعیت موجود بی‌تفاوت می‌مانند.»
نازیلا معروفیان، روزنامه‌نگار نیز در حساب کابری خود در شبکه اکس نوشت: «حتی توان نوشتن حکمی که به توماج دادن رو ندارم.»
معروفیان با یادآوری سخنان توماج صالحی مبنی بر این که “دستگاه قضایی زیر نظر نهادهای فراقانونی و در جهت پروژه‌های آنها عمل می‌کند” نوشت: «دقیقا همان چیزی که توماج پیشتر گفته بود، حقیقت امر است؛ دادگاه چشمش با دهان بازجو و نهاد امنیتی است، نه واقعیت.»
هانیه توسلی، بازیگر نیز با انتشار پیامی در حساب کاربری خود در اینستاگرام نوشت: «خبر هولناک است، تمام بدنم می‌لرزد. قلبم آنقدر تند می‌زند که انگار می‌خواهد از سینه‌ام بیرون بجهد. گریه می‌کنم و دست خودم نیست. مات مانده‌ام، غروب شده و خانه تاریک شده، من همچنان مات.»
این بازیگر در ادامه افزود: «توماج صالحی یک جوان ایرانی است. یک خواننده است. او یک جوان خواننده معترض است. اعتراض جرم نیست. جوان بودن جرم نیست. خواننده بودن جرم نیست. واقعا فکر می‌کنید شرایطی که در آن زندگی می‌کنیم، جای اعتراض ندارد؟»
ابراهیم حامدی (ابی) خواننده مشهور ایرانی نیز با انتشار مطلبی در حساب کاربری خود در اینستاگرام نوشت: «همه چیز در حکومت اسلامی، غیر انسانی و مغایر عقل و انصاف است. در کجای دنیا یک هنرمند آزادی‌خواه، که از مساوات و انسانیت می‌خواند، محکوم به اعدام می‌شود؟ یک قاضی دادگاه بدوی، حکم دیوان عالی کشور را زیر پا می‌گذارد؟»
ابی در ادامه نوشت: «این اتفاقات فقط در حکومتی بی‌قانون با حکامی وحشی می‌افتد.»
آتنا دائمی، فعال حقوق بشر و زندانی سیاسی سابق نیز در واکنش به صدور حکم اعدام برای توماج صالحی، هنرمند معترض نوشت: «از نظر جمهوری اسلامی حمایت از همه اقشار جامعه یعنی افساد فی‌الارض و صدور حکم اعدام برای توماج صالحی هنرمند مردمی یعنی اعلان جنگ به مردم.»
فرج سرکوهی، نویسنده و منتقد ادبی نیز در یادداشتی اعتراضی به این حکم در حساب اکس خود حکم اعدام توماج صالحی را نمایش بی‌پرده دیگری از “هراس نظام استبدادی از قیام مردم” توصیف کرد و افزود: «حکومت ناتوان از سرکوبِ مقاومت و نافرمانی مدنی لایه‌های گوناگونِ مردم، با تشدید سرکوب‌ها، لشکرکشی به خیابان‌ها علیه زنان، زندان، تهدید و حکم‌های غیرانسانی بی‌دادگاه‌ها، هراسِ خود را از قیامِ مردمان به نمایش می‌گذارد.»
سرکوهی با اشاره به این که “اقتدار ترس در ذهن مردم ایران، دیری است که شکسته است”، افزود: «حکم‌های اعدام، لشکرکشی به خیابان‌ها و… بر خشم مردم می‌افزاید نه بر ترس آنان.»
داریوش اقبالی، خواننده مشهور ایرانی نیز با انتشار مطلبی در اینستاگرام خود با اعتراض نسبت به صدور حکم اعدام برای توماج صالحی نوشت: «گیرم که باد هرزه‌ی شبگرد، با های و هوی نعره‌ی مستانه در گذر باشد؛ با صبح روشن پر ترانه چه می‌کنید؟»
توماج صالحی در حال حاضر در زندان دستگرد اصفهان زندانی است. پیش از این، جلسه رسیدگی به اتهامات او در ارتباط با پرونده سال ۱۴۰۱، در روز پنج‌شنبه ۳۰ فروردین در شعبه اول دادگاه انقلاب اسلامی اصفهان با اضافه کردن دو اتهام مبنی بر “اجتماع و تبانی، و معاونت در بغی” برگزار شده بود.
توماج صالحی با رد اتهامات یاد شده و “غیرقانونی” خواندن دادگاه، اعلام کرده بود که این محاکمه “نه بر اساس قانون، بلکه به خواست نهادهای اطلاعاتی” انجام شده است.
تیرماه سال پیش، دادگاه انقلاب اسلامی اصفهان، توماج صالحی را به اتهام افساد فی‌الارض در پرونده سال ۱۴۰۱، به “شش سال و سه ماه حبس” محکوم کرده بود. اگرچه دیوان عالی کشور حکم صادره را لغو کرد، اما به گفته وکیل او حتی پس از نقض این حکم در دیوان عالی کشور و لزوم حذف دو عنوان اتهامی مذکور، دادگاه انقلاب پرونده توماج صالحی را به دادسرای اصفهان بازگردانده بود.
واکنش‌ها و اعتراضات چهره‌های سیاسی، فرهنگی، هنری و حقوق بشری پس از آن آغاز شد که امیر رئیسیان، وکیل توماج صالحی، روز چهارشنبه پنجم اردیبهشت ماه در گفت‌وگو با شبکه شرق اعلام کرد که دادگاه انقلاب، در اقدامی “بی‌سابقه”، حکم دیوان عالی در خصوص لغو حکم دادگاه بدوی برای توماج صالحی را “ارشادی” دانسته و موکل او را “به اتهام افساد فی‌الارض، به اشد مجازات یعنی اعدام” محکوم کرده است.