سومین مناظره کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ در ایران، روز شنبه ۲۲ خرداد برگزار شد و تحریم‌های اقتصادی، گران شدن بنزین و اعتراض‌های آبان ۹۸، از جمله مهم‌ترین محورهای مطرح شده در این مناظره بودند.
در بخشی از این مناظره که با حضور هفت کاندیدای تایید صلاحیت شده توسط شورای نگهبان از تلویزیون حکومت ایران پخش شد، محسن مهرعلیزاده از ابراهیم رئيسی خواست که از رهبر جمهوری اسلامی برای افرادی که در جریان اعتراض‌های آبان ۹۸ بازداشت شده‌اند، دستور عفو بگیرد.
او گفت تعداد افراد بازداشت شده مشخص نیست و خانواده این افراد نگران هستند و آقای رئيسی که این روزها با مردم مهربان شده است، باید در عمل حرفش را برای مردم ثابت کند.
در ماجرای گران شدن بنزین در آبان ۹۸ که با تصمیم سران قوا و حمایت رهبر جمهوری اسلامی صورت گرفت، اعتراض‌های مردم که ابتدا متوجه گرانی بنزین بود و سپس به مخالفت با سیاست‌های کلان جمهوری اسلامی تسری یافت، با سرکوب گسترده حکومت مواجه شد و بر اساس گزارش خبرگزاری رویترز ۱۵۰۰ نفر در این اعتراض‌ها کشته شدند.
مقام‌های حکومت ایران تاکنون آمار رسمی درباره تعداد افراد بازداشت شده در این اعتراضات را اعلام نکرده‌اند و دادگاه رسیدگی به اتهامات برخی افراد بازداشت شده کماکان در حال برگزاری است.
در ادامه مناظره امروز، ابراهیم رئیسی در پاسخ به درخواست محسن مهرعلیزاده برای عفو بازداشت شدگان آبان ۹۸، گفت قبلا اسامی این افراد را به رهبر جمهوری اسلامی داده و عفو گرفته است.
او بدون ارائه آمار مشخص گفت افرادی که در جریان اعتراض‌های آبان بازداشت شده و پرونده‌شان رسیدگی شده، «ارتباط با خارج» و «مسائل خاصی» داشته‌اند.
این ادعاها در حالی مطرح می‌شود که در ماه‌های اخیر برخی از بازداشت‌شدگان آبان ۹۸، با ارسال نامه‌هایی از زندان نسبت به شرایط بسیار بد و غیر انسانی زندان‌ها و رسیدگی غیرشفاف و غیرعادلانه به پرونده آنها و طرح اتهامات غیرمستند و بدون پایه علیه آنها اعتراض کرده‌اند.
ابراهیم رئيسی همچنین نقش خود در تصویب گران شدن بنزین را انکار کرد و گفت مسئولیت مسائل مربوط به آبان ۹۸ متوجه حسن روحانی است.
علیرضا زاکانی، دیگر کاندیدای منتقد دولت نیز در سخنان خود به موضوع اعتراض‌های آبان ۹۸ اشاره کرد و گفت دولت روحانی در بحث گران شدن بنزین بی کفایت بوده است.
او همچنین گفت عبدالناصر همتی، دیگر کاندیدای حاضر در مناظره گفته است که مخالف افزایش قیمت بنزین بوده ولی این حرف «دروغ است» و آقای همتی شهریور ۹۸ نامه‌ای در موافقت با افزایش قیمت بنزین به ۵۰۰۰ تومان نوشته است.
آقای زاکانی سپس تصویر نامه عبدالناصر همتی، رئيس بانک مرکزی در شهریور ۹۸ را در اکانت توتیتر خودش منتشر کرد.
کره شمالی سوژه انتخابات شد
یکی دیگر از موضوعات مطرح شده در مناظره امروز، بحث تحریم‌ها، برجام و تصویب لوایح پولشویی بود.
عبدالناصر همتی در مناظره امروز گفت فقط کسانی مثل سعید جلیلی و کره شمالی مخالف تصویب لوایح پولشویی هستند و دویست کشور جهان این لوایح را تصویب و اجرایی کرده‌اند.
او گفت عدم تصویب این لوایح، باعث شده که تاجران ایرانی در جهان به تروریسم و پولشویی متهم شوند.
اشاره آقای همتی به عدم تصویب دو لوایح مرتبط با پولشویی در مجمع تشخیص مصحلت نظام است که بیش از یک سال است به یک چالش سیاسی بین دولت روحانی و منتقدان دولت تبدیل شده است.
او همچنین در بخش دیگری از سخنانش خطاب به ابراهیم رئيسی گفت ایران کره شمالی نیست و او را متهم کرد که به دنبال بستن شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام است.
این کاندیدا با تاکید بر اینکه مهم‌ترین مشکل کنونی مردم، تحریم است، با اشاره به ابراهیم رئيسی گفت اگر تندروها سر کار بیایند، تحریم‌ها بیشتر می‌شود.
او ابراهیم رئيسی و اعضای ستادش را مخالف رفع تحریم‌ها خواند و گفت مخالفت این گروه با تصویب لوایح مربوط به پولشویی، مانند زدن گل به خودی و بازی کردن در زمین ترامپ بود.
آقای همتی همچنین گفت اگر تحریم‌ها رفع شود، کاسبان تحریم سالی ۳۵۰ هزار میلیارد تومان ضرر می‌کنند و به همین جهت با رفع تحریم‌ها مخالف هستند.
این کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری گفت اکنون به خاطر تحریم‌ها، «یک کشتی با پرچم ایران روی دریا نمی‌توانیم بفرستیم» و تیم‌های پرسپولیس و استقلال اگر در مسابقات بین‌المللی برنده شوند، پول‌شان را نمی‌توانند بگیرند و تحریم‌ها باعث تحمیل سالانه ۱۶ میلیارد دلار هزینه اضافه بر اقتصاد ایران شده است.
او خطاب به سعید جلیلی که خواستار تعامل با همه کشورها به ویژه همسایگان و کشورهای منطقه شده بود، گفت جلیلی اطلاعی از مسائل بین‌المللی ندارد و در حال حاضر چین و عراق بهترین دوستان ما هستند و پول ما را نمی‌دهند و می‌گویند تا مذاکرات به نتیجه نرسد، پول را نمی‌دهیم.
در سومین مناظره انتخابات ریاست جمهوری از میان ۵ کاندیدای اصولگرا، تنها سعید جلیلی به مخالفت صریح و جدی خود با برجام ادامه داد و از رویکرد دولت روحانی در این زمینه انتقاد کرد.
او با انتقاد از سخنان عبدالناصر همتی درباره تحریم‌ها، گفت رویکرد دولت روحانی و بانک مرکزی در زمینه تعاملات بین‌المللی غلط بوده و برجام یک «چک بلامحل» بود که جواب نداد.
وی افزود مذاکرات دولت روحانی با این کشورها باعث شد که در نهایت تحریم‌ها از ۸۰۰ مورد به ۱۵۰۰ مورد افزایش یافت.
آقای جلیلی سپس ضمن مخالفت با تصویب لوایح مرتبط با پولشویی، تصریح کرد که «امضای کنوانسیون ها برای کشور ما هیچ فایده ای ندارد».
افزایش تحریم‌های مورد اشاره آقای جلیلی به پس از خروج دولت ترامپ از برجام و اعمال تحریم‌های تازه علیه ایران باز می‌گردد.
رفع این تحریم‌ها، محور کنونی مذاکرات احیای برجام در وین است و اختلاف بین ایران و آمریکا درباره چگونگی برداشته شدن این تحریم‌ها، روند مذاکرات را کند کرده است.
از میان دیگر کاندیداها، محسن رضایی برجام را یک تعهد بین‌المللی دانست و ضمن حمایت از رفع تحریم‌ها، گفت باید پیگیری شود که همه طرف‌های برجام به تعهدات خود عمل کنند.
ابراهیم رئيسی که از سوی عبدالناصر همتی به مخالفت با برجام و رفع تحریم‌ها متهم شده بود، در واکنش به این اتهام گفت که از اجرایی شدن برجام حمایت می‌کند و سپس با کنایه خطاب به همتی گفت: «برجام را شما نمی‌توانید اجرا کنید، برجام را یک دولت مقتدر می‌تواند اجرا کند».
ابراهیم رئيسی همچنین گفت همتی با حمله به او تلاش دارد دوقطبی انتخاباتی ایجاد کند ولی تاکید کرد که همتی فردی نیست که بتواند دوقطبی ایجاد کند.
در بخش دیگری از مناظره امروز، آقای همتی لیست شامل اسامی ۱۱ بدهکار بانکی را به ابراهیم رئيسی داد و گفت در صورتی که لازم می‌داند، اسامی را به مردم بگوید.
ابراهیم رئيسی از این موضوع انتقاد کرد و گفت اگر همتی وظیفه داشته است این لیست را بدهد، چرا تاکنون نداده و در مناظره اقدام به چنین کاری کرده است.
به گفته آقای همتی این افراد ۹۰ هزار میلیارد تومان به نظام بانکی بدهکار بوده‌اند و تاکنون ۳۰ هزار میلیارد تومان از این بدهی‌ها پس گرفته شده است.
بازار داغ کنایه‌ها
در مناظره امروز هفت کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری، بازار کنایه هم داغ بود.
در بخشی از مناظره، علیرضا زاکانی، کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری، با انتقاد تند از عبدالناصر همتی، او را متهم به دروغ‌گویی و خیانت به کشور کرد و گفت این افراد مثل پینو کیو هستند و «پررویی نجومی» دارند.
او همچنین با اشاره به حرف‌های همتی که گفته بود حسن روحانی اقتصاد بلد نیست، با کنایه گفت نشانه اقتصاد بلد نبودن روحانی این است که همتی را به عنوان رئيس بانک مرکزی منصوب کرد.
امیرحسین قاضی‌زاده، دیگر کاندیدای اصولگرا نیز با انتقاد از سخنان همتی، گفت: «سپردن درمان و حل مسائل کشور به همتی، مثل سپردن درمان بیماری مالاریا به پشه آنوفل و درمان کرونا به ویروس کروناست».
در بخش دیگری از مناظره‌ها، محسن مهرعلیزاده، کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری ایران، با انتقاد از تجمع انتخاباتی حامیان ابراهیم رئيسی در اهواز گفت روزانه بیش از ۱۰۰ نفر بر اثر ابتلا به ویروس کرونا می‌میرند ولی آقای رئیسی تجمع انتخاباتی با حضور چند هزار نفر برگزار کرده است.
او با کنایه به ابراهیم رئيسی گفت که او می‌خواست «سید محرومان» باشد ولی با این وضع موجود ممکن است «سید مرحومان» بشود.
تجمع انتخاباتی ابراهیم رئيسی روز ۱۹ خرداد در ورزشگاه تختی شهر اهواز برگزار شد. یک روز پس از این تجمع، حسن روحانی، رئیس جمهور ایران، خواستار برخورد «قاطع» و «جدی» با آن دسته از نامزدهای انتخابات شد که پروتکل‌های بهداشتی مربوط به کرونا در برنامه‌های تبلیغاتی آنها رعایت نمی‌شود.
عبدالناصر همتی نیز از مردم خواست که رای بدهند تا ۲۸ خرداد به ۲۸ مرداد تبدیل نشود و یک گروه خاص به پیروزی نرسند.
اشاره آقای همتی متوجه کودتای ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ است که سلسله وقایعی منجر به سقوط دولت محمد مصدق شد.
او همچنین با انتقاد از سیاست‌های انتخاباتی موجود گفت مردم ایران در ۱۲ سال گذشته از شعار «رای من کو» به شعار «رای بی رای» رسیده‌اند.
شعار «رای من کو» در روزهای پس از انتخابات سال ۸۸ توسط معترضان به نتایج انتخابات در خیابان‌ها مطرح شد و شعار «رای بی رای» در ماه‌های اخیر در شبکه‌های اجتماعی توسط مخالفان شرکت در انتخابات برجسته شده است.
انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ ایران قرار است روز ۲۸ خرداد برگزار شود. بر اساس برخی نظرسنجی‌های منتشرشده میزان مشارکت در این رقابت‌ها بین ۲۵ تا ۴۱ درصد برآورد شده است که در صورت تحقق، کمترین میزان مشارکت مردم در انتخابات ریاست جمهوری پس از انقلاب ۵۷ است.
کاهش بی‌اعتمادی به صندوق‌های رای و حکومت جمهوری اسلامی، گسترش فقر و نارضایتی گسترده مردم از وضعیت اقتصادی، سیاسی و اجتماعی، تداوم برخوردهای امنیتی، سرکوب گسترده و خونین اعتراضات مردمی به ویژه در آبان ۹۸، پنهان‌کاری درباره سرنگون کردن هواپیمای اوکراینی به دست سپاه، سوءمدیریت همه‌گیری کرونا و رد صلاحیت گسترده نامزدها از جمله دلایلی است که برای کاهش اقبال مردم و دفاع از تحریم انتخابات مطرح شده است.