غلامحسین محسنی اژه‌ای که به جای ابراهیم رئیسی، مسئولیت قوۀ قضاییه را در دست گرفته، نخستین “فرمان”های خود را به کارکنان این دستگاه ابلاغ کرد. اگرچه وی بر تسریع رسیدگی به پرونده‌ها و همچنین حل مشکلات کارکنان قوۀ قضاییه بسیار تأکید کرده، اما تعیین “سه هفته مهلت” چندان واقع‌بینانه به نظر نمی‌رسد. اژه‌ای همچنین به اجرای امر به معروف و نهی از منکر الویت داده، ولی وجه عملی و اجرایی این فرمان نیز ناروشن است.
روز دوشنبه ۲۱ تیر، اولین جلسۀ شورای عالی قوۀ قضاییه به ریاست محسنی اژه‌ای برگزار شد. وی که از سوی خامنه‌ای به عنوان جانشین ابراهیم رئیسی برگزیده شده در ابتدای جلسه به خاطر “اعتماد و حسن ظنّ” خامنه‌ای از او تشکر کرد.
محسنی اژه‌ای که در زمان ریاست ابراهیم رئیسی عنوان معاون اول قوۀ قضاییه را کسب کرده بود، در نخستین گام رسمی خود در مقام رئیس این قوه، “ده فرمان” با هدف “تحول و تعالی” دستگاه قضا صادر کرد.
تسریع امور
بخشی از این فرمان‌ها در جهت تسریع کار قوۀ قضاییه است. محسنی اژه‌ای به همۀ کارکنان اعلام کرده که باید “ظرف سه هفته مشکلات کارکنان دستگاه قضا” حل شود. به گفتۀ او مشکلات استخدامی، اداری، رفاهی و معیشتی همۀ کارکنان باید در این مهلت حل گردد.
اژه‌ای حتی فرمان داده که “ظرف حداکثر سه هفته، مشکلات مراجعان به دستگاه قضا” بررسی شود و فهرست آنها “همراه با راه‌حل و زمانبندی مشخص برای اقدام لازم” ارائه گردد.
این در حالی است که رسیدگی قضایی به پرونده‌های بسیار رایجی از قبیل موارد ضرب و جرح عمدی – با احتساب مراحل گوناگون – گاه از دو سال بیشتر می‌شود.
اژه‌ای همچنین به دادستان کل کشور ماموریت داد تا ظرف سه هفته و با همکاری نیروهای امنیتی و اطلاعاتی و انتظامی، پیشنهادات خود را برای “کشف توطئه‌ها، پیشگیری از نفوذ دشمنان و پیگیری جریانات باندی و جرایم سازمان‌یافته” ارائه دهد.
امر به معروف و نهی از منکر
اژه‌ای در یکی از “فرمان”های خود تأکید می‌کند که “اجرای امر به معروف و نهی از منکر در جامعه موجب کاهش ورودی پرونده‌ها به قوه قضاییه” می‌شود. بنابراین قوۀ قضاییه باید با همکاری ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر، “ساز و کارهای حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر را پیشنهاد دهد”.
در آغاز انقلاب، آیت‌الله خمینی خواستار تشکیل وزارتخانه‌ای برای امر به معروف و نهی از منکر بود. اما سرانجام در سال ۱۳۷۲، خامنه‌ای بحث “تهاجم و شبیخون فرهنگی” را به طور جدی مطرح کرد و به چند نفر، از جمله محسن قرائتی، ابراهیم رئیسی و احمد جنتی مأموریت داد تا موضوع را بررسی کنند. بالاخره، “ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر” زیر نظر جنتی تشکیل شد.
به درستی معلوم نیست که اژه‌ای از اجرای امر به معروف و نهی از منکر چه منظور و چه انتظاری دارد و این فرمان در عمل چه شکلی خواهد یافت.
قبلاً خامنه‌ای از “کمرنگ شدن امر به معروف و نهی از منکر” گله کرده بود. برخی مسئولان ستاد گفته‌اند که امر به معروف و نهی از منکر باید “تخصصی” شود. آنان همچنین گفته‌اند که در ایام رمضان، “تیم‌های خود را به صورت محسوس و نامحسوس به ادارات” می‌فرستند. با اینحال، هیچ توضیح مشخص و ملموسی در بارۀ امر به معروف و نهی از منکر، به عنوان یک امر اجرایی، ارائه نشده است.
رئیس جدید قوۀ قضاییه در سایر فرمان‌هایش از جمله خواستار “هوشمندسازی همۀ بخش‌های قضایی” شده و همچنین دستور داده که “نیروهای مستعد ولایتمدار، انقلابی و با روحیۀ جهادی در درون قوه قضاییه برای استفاده در سطوح مختلف مدیریتی” شناسایی شوند…